Onu ilk söyleyenin adını zikrederek bir ifadeyi tekrarlayan, dünyanın kurtuluşuna katkıda bulunur. - Pirke Avot 6:6
Amerika'da yayınlanan ve binlerce abonesi olan haftalık bir gazetenin yayımcısı, çeşitli güncel konular hakkında düzenli bir şekilde makaleler yazmaktadır. Özellikle etkileyici veya derin içerikli bir makale yayınladığında okuyucularından birçok mektup ve telefon gelir. Ancak bu yayımcıyı en çok şaşırtan şey, onu arayan veya ona yazan kişilerin, "Muhteşem bir yazıydı. O kadar iyiydi ki ondan bir sürü fikir çaldım" diyerek, bütün bir konferansı o yazıyı esas alarak ve yazarın adını bile zikretmeden nasıl hazırladıklarını utanmadan anlatmalarıydı. Kısacası bu kişiler, yayımcının fikirlerini kendi fikirleriymiş gibi sunmuş oluyorlardı.
Kendisi özellikle aksi yönde izin vermedikçe, kendisinden bir şey öğrendiğiniz bir kişiyi mutlaka zikretmeniz gerekir. Bunu yerine getirmemek, çifte hırsızlığa bedeldir: Bu fikri ilk olarak ortaya atan kişinin hakkını yemenin yanı sıra, Yahudi ahlak biliminde g'neivat da'at (zihin çalmak) adı altında bilinen kusuru işlemiş olursunuz. Yani karşınızdaki insanlara kendinizi olduğunuzdan daha akıllı, daha bilgili ve daha yetenekli göstermiş olursunuz.
Peki Rav'lar, kullandıkları fikirlerin asıl sahiplerini belirten kişilerin "dünyanın kurtuluşuna katkıda bulunduklarını" niçin söylesinler?
Bir sohbet sırasında ortaya yeni bir fikir atmanın iki sebebi vardır: müzakere edilen konu hakkında yeni bir görüş veya anlayış sunmak veya hazır bulunanların zihninde fikri ortaya atan kişinin çok zeki olduğu konusunda bir izlenim yaratmak. Eğer bir kişi başkasından öğrendiği bir gözlemi kendi öz fikri gibi sunuyorsa, bunu büyük ihtimalle, etrafındakilere onun ne derece "parlak zekâlı" olduğu izlenimini yaratmak için yapmaktadır. Halbuki bu bilgiyi edindiği kaynağı belirtse, asıl niyetinin orada hazır bulunanların bu konu hakkındaki bilgilerini artırmak olduğu anlaşılır. Kendilerini değil de genel anlayışı kalkındırmak için insanların fikir belirttiği bir dünyada, kurtuluş yakındır.
Şunu hatırlamakta fayda var. Eğer başkalarına faydalı olacak bir şey öğrendiyseniz bunu kendinize saklamayıp paylaşın. Ancak bunu kimden öğrendiyseniz, o kişinin adını zikretmeyi sakın ihmal etmeyin.***