Hayatımız boyunca birçok defa önemli seçim aşamalarına geliriz.
İçimizin derinliklerinde yatan ve uzun vadede gerçekten değerli ve kalıcı olduğunu bildiğimiz şeylere ve davranış tarzlarına kendimizi adamak mı yoksa anlık zevklerin uğruna, önümüze heyecanlı bir fırsat çıktığında bütün bunlara boş vermek mi? Bu haftanın Peraşası'nda, Yaakov ile Esav'ın yüzleştiği durum da budur. Esav, Yaakov'un babalarına lezzetli bir yiyecek getirdiğini gördüğünde, yemekten o kadar çok etkilenmiştir ki, -kendisi ve soyuna sonsuza kadar ruhani ayrıcalık sağlayacak- "ilk doğum-behorluk- hakkını" bu yemekle değiş tokuş etmek istemiştir. Daha sonra, bu anlık kararından pişmanlık duymuştur ama artık geç kalmıştır.
Tanrıi bizim, "uzun vadeli" insanlar olmamızı ister. Eğlence, gerçekten anlamlı olan değerlerimizin önüne geçmemelidir.
HİKAYE
Hikayemizde, bir kız uzun mu yoksa kısa vadeli mi düşünmesi gerektiğine karar verir.
"DONDURMA KARARI"
Beraber, çok güzel bir gece geçirmişlerdi. Bir haftadır aralıksız yağan yağmur, hafta sonu geldiğinde durmuştu. Debi ve arkadaşı, cumartesi gecelerini tamamlamak üzere, neşeli bir şekilde, en sevdikleri dondurmacı "Süper Külahlar" a gelmişlerdi.
Belki yüksek sesli müzikten, belki de parlak ışıklardan olsa gerek, kızlar, içeri girildiğinde sanki dünya dışında, bir dondurma gezegenine ulaşmış gibi hissettiler kendilerini. Garson geldiğinde, ikisi de seçimini söyledi.
"Sen ne seçtin Debi?" diye sordu Liz. "Ben sana şahsen Duble Vişne Rüyası'nı öneririm. Gerçekten çikolatalı bir vişne cenneti!"
Debi, incecik arkadaşına bakıp güldü. "Belki senin için cennet olabilir ama benim için sanırım tam tersi olur. Biliyorsun, diyet programımda böyle bir şey yok...". Debi, arkadaşının aksine, epey topluydu ve son iki aydır diyetisyeninin verdiği programa başarılı bir şekilde sadık kaldığından dolayı çok memnundu. Programa uymak hem onu fazla kilolarından kurtarıyor, hem de kendini daha iyi hissetmesini sağlıyordu.
Ama yine de Debi, yemek yemeği çok seviyordu. Dondurmanın oldukça çekici göründüğünü de kendi kendine itiraf etmek zorundaydı. Hem bir tanecik dondurmadan ne çıkardı? İradesinin, mikrodalgadaki bir dondurmadan daha hızlı eriyip gittiğini hissetti.
"Neden şu anın tadını çıkarmayayım ki? " diye düşündü. "Ben de aynısından istiyorum, lütfen!" diye son anda garsona söyledi ve menüyü geri verdi.
"Hey çok iyi..." dedi Liz gülümseyerek. "Yalnız yemeği hiç sevmem zaten."
Dondurmaları geldiği zaman, kızlar gözleri kamaşmış bir şekilde önlerindekine baktılar. Dondurmanın büyüsüne kapılmışken, Debi'nin aklından farklı düşünceler geçmeye başladı. Arkadaşı, onun dalgın dalgın önüne bakıp, dondurmasına hiç dokunmadığını fark etti.
"Ne oldu Debi? Sana kaşık getirmeyi mi unuttular? " diye kızdırmaya çalıştı Liz. O neredeyse yarısına gelmişti bile.
Debi güldü ve ilk kaşığını almaya karar verdi. "Yoo. Yiyorum işte..." dedi uzun kaşığını eline alarak. "Sen de dikkat etsen iyi olur. Bir dakika içinde sana yetişeceğim, ona göre..."
Debi, çikolatalı vişne dağına kaşığını daldırdı ve ardından ağzına götürdü. Göründüğü kadar lezzetli olacağını biliyordu. Ama dondurmayı tam ağzına koymadan, içinden bir ses yememesi gerektiğinde ısrar etti. "Ne yapıyorum ben?" diye kendi kendine sordu. "Diyet programıma uymak için son iki aydır çok çabalıyorum. Şimdi hem daha sağlıklı hem de daha mutluyum. Şimdi bütün bundan, bir kap dondurma için vaz mı geçiyorum? Bir kere başlarsam, durmak da çok zor olacak. Buna değmez!"
Debi, önünden kabı itti ve hemen çok rahatladığını hissetti. Liz'in şaşırmış bakışlarını fark ederek, "Liz, dondurma yarışını sanırım sen kazandın ama ben de kendimle olan savaşı kazandım..."dedi.
TARTIŞMA SORULARI
3-5 YAŞ
Soru: Debi, dondurmayı ısmarlamaya karar verdiğinde neler hissetti?
Cevap: Diyet programında olmamasına ve ona iyi gelmeyeceğine rağmen, dondurmayı yemek istedi.
Soru: En sonunda, dondurmayı yemediğinde nasıl hissetti?
Cevap: İçindeki dürtüyü kontrol edebildiği ve kendisi için iyi olacak bir şekilde hareket ettiği için kendini çok iyi hissetti.
6-8 YAŞ
Soru: Bir insan, yapmak istediği bir şeyden kendini niye mahrum etsin ki?
Cevap: Genellikle, bir şey yapmayarak, daha çok istediğimiz bir şey kazanırız. Hikayemizde, Debi, kendini kısa vadeli dondurma zevkinden kısıtlamış, böylece diyet programına sadık kalabilmiştir. Bu da, onun için uzun vadede daha önemlidir. Bu duruma verilebilecek başka bir örnek de, sağlıklı ciğerlere sahip olmak ve daha sağlıklı olmak için sigara içmeyen bir kişi olabilir.
Soru: Bu, insanın hiç bir zaman, "anı yakalayıp", bulunduğu zamanın tadını çıkarmaması gerektiği anlamına mı gelir?
Cevap: Anlık eğlence için kesinlikle doğru bir zaman ve yer vardır. Ama asıl önemli olan kişinin gözlerini açık tutup, önündekinin ne olduğunu hesaplaması ve gereçeken değip değmeyeceğine karar vermesidir. Eğlenmek güzeldir ama kişi, her zaman ne kadar ileri gideceğinin farkında olmalıdır.
Soru: Kısa ve uzun vadeli kazançlar arasında karar vermeye çalıştığınız bir anı hatırlıyor musunuz?
10 YAŞ VE ÜSTÜ
Soru: Uzun vadeli düşünce tarzı, ne şekilde, manevi olarak gelişmiş bir kişiliğin işaretidir?
Cevap: Hepimizin dürtüleri vardır. Bu dondurma yeme isteği de olabilir, başka bir şey de Bu, insan olmanın bir parçasıdır. Ancak, bu kısa vadeli, genellikle fiziksel dürtülerden başka, hepimizin, daha derin, kendi amaç ve istekleri olan manevi bir özü vardır. Bunlardan bazıları, aklımızı güçlendirmek, karakter özelliklerimizi geliştirmek, başkalarıyla iyi geçinmek, vs olabilir. Genellikle, bu manevi amaçların sonuçlarına ulaşıp bunlardan zevk almak uzun bir süre gerektirir. Ne kadar maneviyata önem veren bir insan olursak, kendimizi o kadar, bazı kısa vadeli isteklerimizden feragat etme pahasına, bu manevi amaçlara yönlendirebiliriz.
Soru: Alimlerimiz, erdemli bir kişinin, kendi seçimi dışında gelişenlerin neler olduğunu görebileceğini söylerler. Siz bundan ne anlıyorsunuz?
Cevap: Bu, verilen bir kararın hemen ardından gelen sonuçların ötesine bakabilme yeteneğini, geleceğe dair atılacak adımlara karar verilmesini ve bu kararların ne sonuçlar getireceğini fark etmeyi ifade eder. Hikayemizde, Debi'nin dondurmanın tadının ötesine geçerek, bozulmuş bir diyet programını, şişmanlığın hem fiziksel hem de duygusal olarak yaratacağı rahatsızlığı fark etmesi buna verilebilecek bir örnektir.
Soru: Hayvanlar, bu tip seçimler arasında karar vermek için bocalar mı?
Soru: Kısa ve uzun vadeli kazançlar arasında karar vermeye çalıştığınız bir anı hatırlıyor musunuz?