Dört tip mizaç vardır:
Kolay kızan ve kolay sakinleşen: Kayıplar, kazançları götürür.
Zor kızan ve zor sakinleşen: Kazançlar, kayıpları götürür.
Zor
kızan ancak kolay sakinleşen: Bu, azizlere yakışır çok iyi bir
mizaçtır.Kolay kızan ancak zor sakinleşen: Bu, çok kötü bir mizaçtır.-
Pirkei Avot 5:14
Bir kademe daha kötü, ancak yine de kabul edilebilir mizaç, kolay kızan ancak kolay sakinleşen insan tipidir. Kolay kızmanın getirdiği olumsuzluk, kolay sakinleşmenin olumlu yanı ile dengelenmektedir.
Ancak özellikle iki tip mizaç pek beğenilmemektedir. Bunlardan birincisi zor kızdırılan ancak zor sakinleşen insan tipidir. Zor kızdırılmak iyi bir belirti olmasına rağmen, zor sakinleşmenin getirdiği olumsuzluklar dengeyi olumsuz tarafa kaydırmaktadır. Belki bu tip bir insanın kızacağı çok az kişi vardır ama, bir kere sinirlendikten sonra kızgınlığını dindirmek çok zor olmaktadır.Mizaçlar arasında en kötü olanı ise, kolay kışkırtılan ve zor sakinleşen insan tipidir. Yazarlarımızdan biri şu örneği anlatmaktadır: ''Bu tip karaktere sahip olan bir adam tanıyorum. Çok akıllı, aynı zamanda çekici, idealist ve enerji dolu bir adam. Senelerdir onu tanırım, her zaman çabuk tetiklenen bir mizaca sahip olmuştur. Fil gibi de hafızası var. Ona karşı yapılan en ufak haksızlıkları hatırlar ve uzlaşma yönünde her türlü çabaya karşı direnir. Onu benim kadar tanıyanlar, gençken ondan beklenenin çok altında bir başarı çizgisi izlediğini söylerler.''Eğer siz de bu sınıfa giriyorsanız, kendinizi yavaş kızan ve kolay sakinleşen bir karaktere dönüştürmeniz pek de kolay olmayacaktır. Yine de karakterinizin bu iki olumsuz yanını birer birer de olsa düzeltmeye çalışmalısınız. Başkaları ile olan ilişkilerinizde, kolay sakinleşememe yönünüz, yıkıcı, yıpratıcı bir özelliktir. Öncelikle bunu düzeltmeye çalışmalısınız. Özellikle de daha önce arkadaş olduğunuz bir kişiye kızmaya başladığınızda, bu kişinin size ve başkalarına karşı davranışlarını, daha önce yaptığı iyilikleri hatırlamaya çalışın. Gerekirse bir kağıt kalem alıp bunları bir köşeye not edin. Eğer bu kişiyi uzun zamandır tanıyorsanız, bu gibi iyi hatıraları canlandırmak pek de zor olmayacaktır herhalde. Bunun dışında da, bu kişinin kızmanıza sebep olan davranışa neden başvurduğunu açıklayabilecek bir iki olumlu senarıo yaratmaya kendinizi zorlayın. Karşınızdaki bu kişiyi Tevrat'taki '' Hemcinslerine adaletle hükmedeceksin '' (Vayikra 19:15) cümlesine göre değerlendirip değerlendirmediğinizi kendi kendinize sormalısınız.Diğer insanın iyi davranışlarını hatırlayıp o kişinin niçin uygunsuz bir şekilde hareket ettiğine olumlu bir bakış açısı ile bakmak, çok da önemli olmayan bir konu yüzünden, bir ilişkiyi bozmanızı engelleyebilir. ***