Bizden, yanlış olduğunu düşündüğümüz bir şeyi yapmamız istenirse nasıl davranmamız gerekir?
Bu haftanın Peraşası'nda, iki Yahudi ebe Şifra ve Puah bu çelişkiyle karşı karşıya kalmışlardır. Görevleri, Yahudi kadınlara sağlıklı doğum yapabilmeleri için yardım etmekti ama, Mısır'ın kötü kalpli kralı Paro, onların, sağlıklı Yahudi bebekleri doğar doğmaz öldürülmeleri hakkındaki gaddar planına katılmalarını istemişti. Ebeler, buna karşı çıkarlarsa, Paro'nun kendilerini cezalandıracağını fark etmişlerdi. Ama istenilen şeyin yanlış olduğunu da biliyorlardı ve değerlerine karşı gelecek bir davranışta bulunamazlardı. Onlar, yerlerinde kalıp yardım etmeye devam etmişler, anne ve bebeklere zarar vermemişlerdir. Bizler, bu cesur kadınlardan, etrafımızdaki baskılara rağmen, değerlerimiz için nasıl ayakta durmamız gerektiğini öğreniriz.
HİKAYE
Hikayemizde, bir çocuk kendisini yanlış bir ey yapmaya zorlayan birine boyun eğmez.
"KRİTİK KARAR"
"Bir tur daha..." dedi mark kendi kendine Olimpik havuzun bir kenarından mükemmel bir dönüş yaptıktan sonra. Bir eğitmen ve okul yüzme takımının elemanı olarak, Mark, eğitmeye çalıştığı kişilerin çoktan önüne geçmişti. Isınma turlarını, diğer yüzücülerden önce bitiren Mark,, bir sonraki buluşmanın programını hazırlanmasında yardımcı olmak için asistan koç Metin'in yanına gitti.
Metin'nin yanına gidince, gözlerindeki garip bakış yüzünden duraksadı. "Mark, hemen benimle gel !" dedi Metin. Eliyle de ilerdeki boş soyunma odasına işaret ediyordu.
"Gel de bana bu soyunma odalarının "temizliğinde" biraz yardım et".... Mark, Metin'in, çocukların cüzdanlarından para çalmayı düşündüğünü fark edince şok oldu. Bir de kendisinden ona yardım etmesini istiyordu!"
"Sen eşyaları toparlarken, ben de kimsenin gelip gelmediğini kontrol edeceğim" dedi. "Biraz kolay para kazanacağız... Bizden asla şüphelenmeyecekler. Ve sen de söylediklerimi yapmazsan başını belaya sokarsın!" diye de ekledi Mark'ın yüzündeki tereddüdü görünce.
Mark, isteksiz bir halde soyunma odalarına gitti. İlk dolabın önünde dururken, düşünceleri kafasında adeta yarışıyordu. Metin'nin söylediklerini yapmazsa, yüzme takımından atılabileceğini biliyordu. Durum sadece bununla kalmazdı. Kim bilir bunun acısını çıkartmak için Metin, kendisine daha neler yapardı?
Mark dolabın kapısını açmaya başladı ama sonra hemen elini geri çekti.
"Ben delirdim mi?" diye düşündü. "Hayatımda hiç bir şey çalmadım. Bu adam beni tehdit ediyor diye hırsız mı olacağım? Hiç şansı yok!" dedi kendi kendine.
"Haydi acele et biraz. Çocuklar soyunma odalarına dönmek üzere...!" diye üsteliyordu Metin koridordan.
Mark, ne yapması gerektiğini biliyordu. Yavaşça dönüp asistan koça doğru yürümeye başladı. "Ne kadar toparladın?" diye sordu Metin sırıtarak. Mark, Metin'nin tepkisinden korkuyordu ama aynı zamanda onun baskısına karşı gelip doğru bildiği şekilde davrandığından dolayı kendini güçlü hissediyordu.
Tam gözlerinin içine bakarak, başını sallayıp:" Üzgünüm Metin. Kendine başka bir suç arkadaşı bulmalısın. Buradaki görevim, çocuklara yardım etmek, onları soymak değil..."dedi.
Mark, şaşkın koçu geride bırakarak tesisten dışarı çıktı. Takımda kalmaya devam edebilmeyi umuyordu. Ama ne olursa olsun, değerlerine bağlı kalıp, ellerini kirletmediği ve başını suyun dışında tutabildiği için memnundu.
TARTIŞMA SORULARI
3-5 YAŞ
Soru: Metin, hırsızlık yapmasını istediğinde Mark neler hissetti?
Cevap: Bunu yapmak istemedi ama başka bir seçeneğinin olmadığını düşündü. Çünkü Metin ona emretmişti.
Soru: Metin'e karşı gelip hırsızlık yapmadığı zaman neler hissetti?
Cevap: Baskı altında olduğu halde yanlış bir davranışta bulunmadığı için kendini çok iyi hissetti.
6-9 YAŞ
Soru: Otoriter biri, bir insandan değerleriyle çelişen bir şey yapmasını istediğinde, bu insan nasıl davranmalıdır?
Cevap: Baştaki insanlara karşı gelmek kolay değildir ve genellikle onların istediklerini iyi bir şekilde yerine getirmeye çalışmak önemli değerlerden biridir. Ama bazen bizden istenen başkalarına ya da kendimize zarar verebilecek bir şey olabilir. Böyle bir durumda, karşı çıkmak, ve kendi doğru-yanlış değerlerimize uydun davranmak çok daha önemli ve daha değerlidir. İşte Mark'ın da, yardımcı asistan kendisinden hırsızlık yapmasını istediğinde yaptığı budur.
Soru: Kendisinden yapılması yanlış olduğunu düşündüğü ama bu konuda pek de emin olamadığı bir şey istendiğinde, kişi nasıl davranmalıdır?
Cevap: Böyle bir durumda hızlı hareket etmemek iyi bir fikirdir. Kendimize, bu işi rahat rahat düşünebileceğimiz bir zaman ayırmalıyız. Genellikle, baskı altında olmadığımız zamanlar işler çok daha net bir hale gelir. Ayrıca, değer yargılarına güvendiğimiz birine danışmak da iyi bir fikirdir.
Soru: Sizden, hiç yanlış olduğunu düşündüğünüz bir şey yapmanız istendi mi? Kendinizi nasıl hissettiniz? Ne yaptınız?
10 YAŞ VE ÜSTÜ
Soru: Yapmak istemediğimiz ve yapmamamız gereken bir şey arasındaki fark nedir?
Cevap: Bazen yapmak istemediğimiz bir şeyi yapmamız gerektiği söylenebilir. Böyle bir işi gereksiz görebiliriz. Yapıp yapmamamız, daha derindeki herhangi bir ikna olayına dayanmaz. Ancak, bizden esas değer yargılarımızla çelişen, örneğin dürüst olmamak gibi, bir şey yapmamız istenirse, böyle bir durumda işi reddederiz. Bu iki kategoriyi karıştırmamak önemlidir.
Soru: Mark kendi kendine sadece emirleri yerine getirdiğini söyleyebilirdi. Zararlı bir hareket için " emirleri yerine getirmek " geçerli bir mazeret midir?
Cevap: Her insan doğru ve yanlışın ne olduğunun anlayacak kapasiteye sahiptir. Aynı şekilde, her birimiz kendi hareketlerimizden sorumluyuzdur. Birinin talimatlarını körü körüne takip etmek ve karar verme sorumluluğunun bizde olmadığını düşünmek doğru değildir. Bizler her zaman hareketlerimizden sorumluyuzdur.
Soru: Sizden, hiç yanlış olduğunu düşündüğünüz bir şey yapmanız istendi mi? Kendinizi nasıl hissettiniz? Ne yaptınız? Bir dahaki sefere daha farklı davranır mıyız?