Birçok Yahudi, Yahudiliğin kötü niyetli dedikoduyu yasakladığının farkındadır. Ancak iltifat ederken de dikkatli olunması gerektiği konusundaki Yahudi geleneğinin uyarısını çoğunlukla bilmezler.

Talmud'un öğrettiği gibi, "İnsan [o anda orada bulunmayan] diğer bir kişiye [aşırı] derecede iltifat etmemelidir. Zira başta olumlu şeyler söylense de, bir müddet sonra kişinin olumsuz yönlerinden bahsedilmeye başlanacaktır" (Bava Batra 164b).

Bunun ardındaki mantık nedir? Bir kişi hakkındaki olumsuzluklar genelde, olumlu yönlerine göre daha ilgi çekicidir. Bu, insan doğasının bir parçasıdır. Bir kişi hakkında konuşulduğunda, konuşanlar o insanı takdir eden kişiler olsa da, bir müddet sonra sohbet büyük ihtimalle o kişiyi eleştiren bir yöne dönecektir. Örneğin şöyle denecektir, "O adamı gerçekten de seviyorum ancak şu yönüne hiç tahammül edemem." Sohbetin bu noktadan sonra hangi yönde devam edeceğini siz tahmin edin... Benzer şekilde sizden, bir arkadaşınızla, tanıdığınız bir kişi hakkında yirmi dakika için konuşmanız istense, bütün süreyi, "Ne kadar iyi bir insan, onun iyiliğini anlatan bu öyküyü duydun mu?" gibi konuşarak geçirmeyeceksiniz herhalde. Rav Saul Weiss'in da dediği gibi, niyetiniz çok iyi olsa da, "bir insanın iyi yönlerini ve niteliklerini sıralarken çoğu zaman, kötülüklerine de dikkatimiz odaklanabilir." Dahası, iltifatlar dinleyenlerde kıskançlık duygularını kabartabilir.

Yahudi geleneği bizim başkalarını övmemizi kesinlikle yasaklıyor mu? Hayır, sadece bizi başkası hakkındaki sohbetin, iltifatlarla başlasa da, olumsuz dedikoduya dönüşebileceği konusunda uyarmaktadır. Eğer bu konuda bilinçli olarak hareket edersek, sohbetin o yönde gerilemesine karşı uyanık oluruz.

Birine iltifat ettiğinizde bile, söylediklerinize dikkat etmelisiniz. ***