Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

11 Kasım

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2006

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

4:08

5:20

-----

Yeruşalayim

4:04

5:17

Tel Aviv

4:22

5:22

20 Heşvan

Tel Aviv

4:18

5:18

İstanbul

4:37

5:17

5767

İstanbul

4:37

5:17

V A Y E R A

 Hatırlatmalar:

œ   21-22 Kasım Salı-Çarşamba: Roş Hodeş Kislev

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Bereşit 18:1 - 22:24)

[www.ohr.org.il]

 

Kendisini sünnet ettikten üç gün sonra, Avraam Tanrı tarafından ziyaret edilir. Üç melek insan şeklinde göründüğü zaman, Avraam, en ağrılı döneminde olmasına karşın, aceleyle onları karşılar ve çadırına davet ederek misafirperverliğinden yararlanmalarını teklif eder. Meleklerin ağzından bir sonraki yıl içinde bir oğla sahip olacağını duyan Sara güler. Tanrı daha sonra Avraam'a, Sedom bölgesini yok edeceğini bildirir ve Avraam af için dua eder. Tanrı bu bölgede elli dürüst kişinin bulunması halinde kararından vazgeçeceğini söyler. Avraam on kişiye kadar sıkı bir pazarlık yapar; ancak ne yazık ki on tane bile dürüst insan yoktur.

 

Lot, eşi ve kızları, Sedom ve etrafındaki şehirlere kükürt ve ateş yağmurunun başlamasından çok kısa bir süre önce kurtarılırlar. Lot'un karısı, bunu yapmamaları söylenmesine karşın, arkasına dönüp bakar ve bunun sonucunda tuzdan bir sütun haline gelir. Lot'un kızları, bu yok oluştan sadece kendilerinin kurtulabildiğini düşünürler ve insan ırkının devamı için babalarını sarhoş ederler; ondan çocukları olur. Büyük kızdan Moav, küçüğünden Amon milletleri doğar. Avraam Gerar'a taşınır ve buranın hâkimi Avimeleh, Sara'yı evine alır. Tanrı Avimeleh ile rüyasında iletişim kurar ve Avimeleh Sara'yı serbest bırakarak Avraam'a hediyeler verir.

 

Söz verildiği üzere Avraam ve Sara'nın bir oğlu, Yitshak doğar. Sekizinci günde Avraam, Tanrı'nın emrine uygun olarak Yitshak'ı sünnet eder. Yitshak'ın sütten kesildiği gün Avraam bir kutlama düzenler. Yişmael'de yozlaşma işaretleri gören Sara, Avraam'dan, Agar ve Yişmael'i evden uzaklaştırmasını ister. Oğlunu evden atma fikri Avraam'ı rahatsız etse de, Tanrı Avraam'a Sara'yı dinlemesini söyler. Çölde susuzluktan neredeyse ölecek olan Yişmael, bir melek tarafından kurtarılır ve Tanrı onun kuvvetli bir milletin babası olacağı sözünü verir.

 

Avimeleh, Tanrı'nın sürekli yanında olduğunu gördüğü Avraam ile bir antlaşma yapar. Onuncu ve son sınav olarak Tanrı Avraam'a, o sırada 37 yaşına gelmiş olan Yitshak'ı korban olarak sunmasını emreder. Avraam, gelecek nesiller konusundaki tüm umudu yok etme ve hayat boyu savunduğu insan-kurbanı-karşıtı söylem ve davranışlarına ters düşme ihtimaline karşın, emri yerine getirmek üzere yola koyulur. Tanrı son anda, Avraam'ı durdurmak üzere bir melek gönderir. Bu sorgusuz itaatkarlığı sebebiyle Tanrı Avraam'a, Bene-Yisrael'in, gelecekte günah işleyecek olsa bile, hiçbir zaman düşmanları tarafından tam olarak yok edilmeyecekleri sözünü verir. Peraşa, Rivka'nın soyağacı ve doğumu ile son bulur.

 

DEVAR TORA

[Rabi Berel Wein - www.torah.org]

 

Sedom Nasıl Kurtulur?

 

Avraam Avinu, Sedom halkının bağışlanması için yalvarır. Sözün gelişi, Tanrı ile mümkün olan en iyi pazarlığı yapar. Eğer Sedom'da on dürüst kişi bulunursa, Sedom kurtulacaktır. Sedom'da hatırı sayılır bir nüfus vardı; bu yüzden, Avraam şehri kurtardığına bir şekilde inanır, çünkü gerekli dürüst insan sayısı ona inmiştir ve o kadar insan içinde on tane dürüst insan mutlaka olmalıdır diye düşünür. Fakat Avraam kötü bir şekilde hayal kırıklığına uğrar. Sedom'da dürüst olan on kişi bile kalmamıştır ve görevli melekler yıkım ve imha işine girişirler.

 

Yeşiva yıllarımda, öğretmenim sık sık arkadaşlarıma ve bana, Sedom şehrinin, on binlerce kötü adam yüzünden yıkılmadığına işaret ederdi. Yıkılmasının sebebi, orada on dürüst insan eksik olmasıydı. Sedom şehrinin hikâyesinde, Tora, bir kere daha bize bireyin, iyi bir insanın, kendisi için yapılan iyi bir işin değerini ve Tanrı'nın gözünde her zaman iyiliğin nasıl kötülüğü yendiğini tekrarlar. Bu yüzden, Yahudilik, bireye ve onun şahsî davranışlarına büyük sorumluluklar getirir.  Rambam "kişi hayatta bir eylem yapmadan önce, bütün dünyanın o anda iyi ve kötü arasında, yıkılış ile kurtuluş arasında eşit şekilde dengede olduğunu düşünmesi gerekir" derken bunu kastetmektedir. Yapılmak üzere olan o eylem iyiyse, bütün dünyayı kurtarabilir. Eğer hatalı ve kötüyse, bencilce ve ilgisizse, bütün insanlığın sonunu getirebilir.

 

Sedom'un hikâyesinden doğal olarak ortaya çıkan ikinci bir ders de, dünyanın en dürüst insanı olan Avraam Avinu'nun bile, sadece kendi hayır duaları ve ricaları ile başkalarını kurtaramadığıdır. İnsanların, cemiyetlerin, milletlerin "kendi kendilerini" kurtarmaları gerekmektedir. Avraam yönlendirebilir ve eğitebilir, örnek teşkil edebilir, etkileyip liderlik yapabilir; fakat son ayrımda, Sedom'u ancak Sedom kurtarabilir, Lot'u sadece Lot kurtarabilir. Dini açıdan ve genel olarak bütün dünyada, bizi zor durumdan çıkartacak başka insanlara büyük bir güven vardır. İnsanlar, sorunlarını çözerken, kutsal bir kişinin hayır dualarını almak için, büyük miktarda para, zaman ve çaba olarak yatırım yapmak istemektedirler. Hâlbuki aynı çaba, günlük davranışlarda, insanların kendilerini geliştirmek için kendi şahsi girişimleriyle harcanırsa, belki de başkalarından alınan hayır dualarından çok daha büyük ve yararlı neticeler ortaya çıkacaktır. Talmud'daki Hahamlar, kendilerinden sık sık hayır duaları istendiğinde, istek sahibine şunu sorarlardı: "Bütün hayatın boyunca hangi iyi işi yaptın?" Eğer kişi şahsen bunu hak etmemişse, hayır duasının hiçbir yararı olmaz. Talmud hayattaki genel kuralı belirler: seni (Tanrı'ya ve başkalarına) senin davranışın yakınlaştırır ve seni (onlardan yine) senin davranışın uzaklaştırır. Avraam Sedom'dakilerin işbirliği olmadan, Sedom'u kurtarmakta güçsüz kalmıştır. Bu haftaki peraşanın üzücü ve acı dersi budur. Ve bu, hepimiz tarafından incelenmesi ve özümsenmesi gereken bir derstir.

 

DEVAR TORA

[Rabi Michael Broyde - www.tfdixie.com]

 

Geriye Bakış

 

Roş Aşana biteli iki aydan az süre geçti ve Teşuva konusunda vaatlerimizin anıları uzun zamandan beri gündemimizden uçup gitti. Elbette kasıtlı olarak unutulmadılar - sadece bütün zor görevler gibi, "yapılacaklar" yığınının en altına kondukları için zamanla gözden kayboldular. Bu haftaki peraşa bizi Yamim Noraim'e, yani Heybetli Günler'e geri götürüyor. Yitshak'ın doğumu ve seneler sonra, Tanrı'nın isteği üzerine, Avraam tarafından neredeyse korban edilişi, Roş Aşana'da okunan peraşaların iki odak noktasıdır.

 

Soru şudur: Hahamlarımız neden Yitshak'ın doğumunu ve korban edilmek üzere bağlanışını senenin en kutsal bayramında okumamıza karar vermişlerdir? Tora'da Yeni Yıl ile ilgili gibi görünen birçok kısım bulunabilir. Örneğin Roş Aşana yeryüzünün doğum günü olduğuna göre, dünyanın yaradılışını okuyabilirdik. Ya da, diğer bayramlarda yaptığımız gibi, bayramın kendisi hakkında bazı şeyler okuyabilirdik. Gerçekten de, bayramda okunan peraşa ile bayramın kendisi arasındaki ilişki apaçık ortadadır. Pesah bayramında, Mısır'dan Çıkış'ı okuruz, Şavuot'ta Tora'nın alınışını, Purim'de ise Amalek'i okuruz. O zaman, Roş Aşana'nın okuma parçası neden bayramın kendisi ile ilgili değildir?

 

Meseleye Tora'nın ilk Aramca tercümelerinde açıklıkla değinilir. Her biri iki bin senelik olan, hem Yonatan ben Uziel, hem de Targum Yeruşalmi'nin tercümelerinde şöyle denmektedir: Avraam, Tanrı tarafından durdurulan korban işlemi sonrasında Tanrı'ya yakararak kendi ulusunun tarih boyunca çok sayıda korban yapacağını ve hem Avraam'ın Yitshak'ı korban etme hem de Yitshak'ın korban olma isteğinin, Yahudiler'in Tanrı'ya hizmet etme isteğini temsil ettiğini söyler. Bunun bir sonucu olarak Yahudiler'in ne zaman Tanrı'nın merhametine ve yardımına ihtiyacı olursa, söz konusu korban için gönüllülük göstermiş olan Avraam ile Yitshak'ı, Tanrı'ya kefil olarak göstereceklerdir. Bu yüzden, Roş Aşana'da bu bölümü okuruz.

 

Uzak geçmişten büyük insanları örnek göstermek kolaydır. Kendimize sormamız gereken sorular daha zordur. İnancımız için kurban vermeye, yani kişisel fedakârlıklarda bulunmaya hazır mıyız? Yukarıdaki Tek Varlık'ın isteğini kabul etmeye hazır mıyız? Gerçek Teşuva için kendimizi incelemeye hazır mıyız? Roş Aşana'nın üstünden yedi hafta geçti ve bu haftaki peraşa bu meselelere tekrar değinmemizi zorunlu kılıyor.

 

BİR MİtSVA

[Rabi Hayim Aşer Levene - www.torah .org]

 

Tsedaka: Hayırseverlik

 

Mitsva: Tsedaka söz konusu olduğunda bir Yahudi yüreğini olabildiğine açmakla yükümlüdür. Sevgi dolu bir içtenlikle, ihtiyaç sahibi herkese iyilik yapılmalı ve bağışta bulunulmalıdır. Bu emir kişinin vicdanını rahatlatacak mütevazı bir parasal katkının ötesine gider. Bunun yerine, odak noktası her zaman - Yahudi olsun veya olmasın - tüm insanların refahı ve yararıdır. Ve bu yapılırken, yardım alan kişinin onurunu el üstünde tutmak için gereken her şey yapılmalıdır.

 

Rambam (Fakirlere Yardım Kuralları 10:1) bir Yahudi'nin bu mitsvaya özel önem vermesinin sebebini "hayırseverlik eylemlerinde bulunmak, dürüst Avraam'ın torunu olunduğuna dair bir işarettir" sözleriyle açıklar ve şu pasuğu buna dayanak gösterir: "Çünkü [Ben, Tanrı, Avraam'ı] sevdim. Çünkü [Avraam] çocuklarını ve ardından gelecek ev halkını emirle bağlayacak ve [onlar da] Tanrı'nın Yolu'nu, yardımseverlik (Tsedaka) ve adaleti yerine getirerek koruyacaklardır"  (Bereşit 18:19).

 

Yahudiler'in bağış yapma konusunda özellikli gayretinin kökenleri, iyiliğini istisnasız herkese yağdıran Avraam'ın görkemli örneğindedir. Gerçekten de, zayıf ama yüce gönüllü, yüz yaşındaki yaşlı atamızın, sünnetinden tam üç gün sonraki örnek misafirperverliği, Sedom'un kötülüğü ve yıkılışı ile dikkat çekecek bir şekilde ön plana çıkmaktadır.

 

Avraam'ın temsil ettiği tüm değerlere ilke olarak karşı çıkan Sedom halkı, bütün hayırseverlik ve iyilik eylemlerini kanun dışı olarak ilân etmişti. Misafirperverlik ve iyilikseverlik suçtu - öyle ki, Lot, amcası Avraam'ı kendine örnek alıp üç misafiri evine davet ederken, kendini büyük bir tehlikeye atmıştı. Sonunda sadece Lot ve iki bekâr kızı, Sedom'un tüm bitki örtüsünü, verimli topraklarını ve çevresini "sülfür ve tuza" dönüştüren  (Bereşit 13:10) yıkımdan kurtulmuştu. Tora'da açıklandığı şekilde "Tüm ülkeyi kükürt ve tuz yaktı, ekim yapılamayacak ve hiçbir şey yeşertmeyecek, herhangi bir ot bile çıkarmayacak" (Devarim 29:22).

 

Şehir halkının yardımseverlik eylemlerini yerine getirmeyi reddetmesi, kısasa kısas cezalandırılmasına yol açtı ve verimli toprakları çorak bir çöle dönüştü.

 

Tsedaka, Tanrı'nın hiçbir çıkar gütmeyen iyiliğini örnek almaktır. Başka bir deyişle kişinin kendisini, enerjisini ve mallarını başkalarına iyilik yapmakta kullanmasıdır. Öte yandan Hahamlarımız'ın belirttikleri üzere "Fakir insan zengin insan için, zenginin fakir için yaptığından daha fazlasını yapar" (Midraş, Vayikra Raba 34:8). Başka bir deyişle sadece yardım alanın bu ilişkiden yarar sağladığını düşünmek hatadır; aksine, bağış yapan, "Yüce Verici'yi" taklit ettiği için, iyilik hareketleri onu belirli bir perspektif içine sokarak arındırır.

 

Öte yandan "senin olan senindir, benim olan benimdir" (Pirke Avot 5:13) sözüyle dile getirilen Sedom felsefesi, kişinin karşısındaki ile ilişki kurmasını engeller. Bu tavır tüm insanlıkta - Sedom sınırları dışında olanlarda bile - iyilik ve bağış yapma duygusunun doğmasına mani olur. Bir toplumun üyesi olmak, karşılıklı sorumluluk getirir. Kişinin, başkaları ile ilişki kurması ve karşılıklı hareket etmesi gerekir; bu tutum ona hayırseverlik ve iyilik yapmak için sayısız fırsat verir.

 

Kral Şelomo "Tsedaka ölümden kurtarır" (Mişle 10:2) demiştir. Bağış, onu alanı rahatlatır ve hayatını korur. Bunun neticesinde, hayatı uzatan tsedakadan kaçındığı için, ahlâksız Sedom şehri mutlak ve anında gelen bir ölüme mahkûm edilmiştir - kısasa kısas.

 

Peygamberin "Kendin için hayırseverlik ek, yaptığın iyiliğe göre ürün alırsın" (Oşea 12:10) sözündeki gibi, bağış vermek, "tohum ekmek" olarak adlandırılır. Yahudilik'in hayata yaklaşımı, bir insanın istisnasız tüm edinimlerini potansiyel yatırım olarak görmesidir. Bunun bir sonucu olarak, hayat, "ebediyete yatırım" yapmaktan ibarettir. Kişi bunu nasıl yapar? Tabii ki, parasını geçici nesnelere - büyük villalara, hızlı arabalara ve güzel yiyeceklere harcayıp çarçur ederek değil. Bunun yerine, mal varlıkları, onun bu dünyada "ekmesi" ve "sürmesi" gereken "tohumlardır". Ancak o zaman, bir sonraki hayatın zamanla sınırlı olmayan ödüllerinde, toplayacağı "meyveden" yararlanabilecektir. Tsedaka bundan ibarettir.

 

Bunun aksine, Sedom halkının Tsedaka'dan uzak duruşu, servetlerini ebediyeti kazanma yönünde kullanma ve böylece gelişme konusunda manevi yetenekten yoksun olduklarını kanıtlamaktaydı. "Verici" olma özelliklerini geliştirmemekle kalmamışlar, aynı zamanda, bütün mal varlıklarını çarçur edip, kötülüğe harcamışlardı. Onların yıkılışından geriye kalan miras, topraklarının ekime ve tarıma elverişsiz hale gelmesidir (Devarim 29:22). Bu manevi bir gerçeği yansıtır: Sedom'daki insanlar "verimli" değildiler ve gelecekteki dünyadan hiçbir parçayı miras olarak alamayacaklardı (Talmud - Sanhedrin 107).

 

Avraam'ın torunları olarak ortaya çıkan kimlikleri ile Yahudiler'in Tsedaka peşinde oluşları, miraslarının garantisidir. Haklı olarak, bu değerli mitsva için büyük çaba ve enerji harcarlar.

 

Her GÜn YAPILAN MİTSVALAR

[www.pirchei.com]

 

Sade Giyinmek

 

Kişi, Kutsal ve Mübarek Tanrı'nın Huzuru'nda olduğu zaman - yani her zaman - önünde sade ve göz almayacak şekilde giyinmeye özen göstermelidir. Tanrı, bizden O'nun önünde ağırbaşlılıkla yürümemizi emretmiştir (Miha 6:8). Tevazu son derece önemli bir özelliktir ve kişi sade davranışlarıyla Tanrı'nın yanında kendisinin önemsiz olduğunu ortaya koyar. Mütevazı bir şekilde hareket etmek için, kişi mütevazı bir şekilde giyinmeli ve bedeninde örtülü olması gereken yerleri açığa çıkaracak giysiler kullanmamalıdır. Bu Alahalarla ilgili geniş bilgiler Rabiler ve öğretmenlerle yapılacak sohbetlerde öğrenilmelidir.

 

KAYNAKLARIMIZDAN - YAHUDİ TERBİYESİ

[Sefer Maase Avot]

 

Kibir ve Gurura Eleştiriler

 

  • [Moşe'nin otoritesine ve Aaron'un Koen Gadol mevkiine karşı çıkan] Korah "Koenlik Aaron'un değil benim hakkım olmalı" demişti. Tanrı da şöyle cevap verdi: "Mısır'ın tüm büyü ustaları gelip gündüzü geceye geceyi gündüze çevirmek istese bunu başarabilirler mi? Işığı karanlıktan nasıl ayırdıysam Aaron'u da kutsallar kutsalı olarak kutsal kılmak üzere diğerlerinden ayırdım".
  • Korah ve yandaşlarının ölümüne yol açan kıskançlık ve gururdu. Rabi Levi şöyle dedi: "Korah neden Moşe'yle münakaşaya girişmişti? ‘Çünkü benim babamın adı Yitsar (=yağ). Hangi sıvıyla karıştırılırsa karıştırılsın hep üstte olmaya layık" diye düşündü ve münakaşaya girişti.
  • Korah'ın soyundan Peygamber Şemuel çıkmıştı. Normal şartlarda "Bera Mezake Aba - [Değerli bir] Oğul Babaya Liyakat Sağlar". Öyleyse Şemuel'in liyakati neden Korah'ı korumamıştı. Ama durum bunun aksiydi. Korah'ı günaha sürükleyen, Tanrısal ilham yoluyla, kendisinden büyük insanların çıkacağını görmesiydi. Bundan gurur duydu ve lider olmanın kendi hakkı olduğu sonucuna vardı. Ama onun sonu ölüm oldu, Peygamber Şemuel de, onun son anda Teşuva yapan oğulları sayesinde devam eden soyundan çıktı.

 

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

 

Yeni Güne Başlarken

 

1.      Sabahleyin Netila yapmayan bir kişi, yıkanması için bir başkasına su veremez.

2.      Kişi, Netila yapmışsa ve ellerini yıkamayan başka birine dokunursa tekrar Netila yapmalıdır[1].

3.      Netila gerektiren fakat ardından beraha söylenmeyen durumlar şunlardır: Tırnak kesmek, kafa kaşımak, vücudun normalde kapalı olan kısımlarına dokunmak, terini kendi eliyle silmek, banyodan çıkmak, ölünün arkasından gitmek, mezarlığa girmek. Tüm bu durumlarda bir kap ya da belirli bir miktar suya ihtiyaç yoktur. Ellerin tümüyle ıslanacağı miktardaki su yeterlidir.

 

Haftanın Sözü

[Midraş - Koelet Raba 5:14]

 

Bir bebek dünyaya "dünya benim; onu kavrayacağım" der gibi, elleri sımsıkı kapalı bir şekilde gelir. Ölen insan ise dünyadan "yanıma hiçbir şey alamam" der gibi, elleri açık şekilde ayrılır.

                                                     

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.

 



[1] Rabi Lev Hayim Palaçi, Siman 65.