Haftanın Peraşası BülteniNitsavim perasaşında Yahudi inancının bazı en temel esasları yer alır:
arşiv...

Lütfen Peraşa Kâğıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

12 Eylül

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2009

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

6:15

7:25

-----

Yeruşalayim

6:04

7:14

Tel Aviv

6:30

7:27

23 Elul

Tel Aviv

6:19

7:16

İstanbul

7:05

7:45

5769

İstanbul

6:53

7:33

NİTSAVİM-VAYELEH

 Hatırlatmalar:

ü 19-20 Eylül Şabat-Pazar: Roş Aşana

ü 21 Eylül Pazartesi: Tsom Gedalya

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Devarim 29:9-30:20 / 30:1-30)

[www.chabad.org]

 

Nitsavim perasaşında Yahudi inancının bazı en temel esasları yer alır:

Yisrael'in birliği: "Sizler - hepiniz - Tanrı'nın önünde hazır duruyorsunuz: Kabile başkanlarınız, yaşlılarınız, memurlarınız - Yisrael'in tüm erkekleri; çocuklarınız, eşleriniz, kampınızdaki Ger (Yahudi olmuş kişi); oduncundan su çekenine kadar" (Devarim 29:9).

Gelecekteki kurtuluş: Moşe, Yisrael'in Tanrı'nın emirlerini terk etmesi durumunda tecrübe edeceği sürgün ve perişanlık hakkında uyarıda bulunur, ama ardından en sonunda, "Tanrınıza geri döneceksiniz ... Eğer kovulmuşların gökyüzünün ucundaysa [bile], Tanrı seni oradan toplayacak ... ve Atalarınızın miras aldığı Ülke'ye getirecek" (Devarim 30:4).

Tora uygulaması: "Bugün sana emrettiğim emir, senin için ne ulaşılmazdır ne de uzaktır. Gökyüzünde değildir ... Denizin öbür kıyısında değildir ... Aksine sana çok yakındır; onu yerine getirmen için, ağzında ve kalbindedir" (Devarim 30:11).

Seçim özgürlüğü: "Önüne hayat ve iyiliği, ölüm ve kötülüğü koydum; böylece sana bugün Tanrı'yı sevmeni, O'nun yolundan yürümeni ve emirlerine uymanı emrediyorum ... Yaşam ve ölümü koydum önüne - berahayı ve laneti. Yaşamı seçmelisin!" (Devarim 30:19).

Vayeleh ("gitti") peraşası, Moşe'nin dünyevi yaşamının son günlerini anlatır. "Bugün yüz yirmi yaşındayım" der halka, "artık çıkıp gelemeyeceğim". Liderliği Yeoşua'ya devreder ve daha sonradan güvenli bir şekilde Aron Aberit'te saklamaları için Leviler'e vereceği Tora rulolarını yazar (ya da yazmayı tamamlar).

"Akel - Tüm halkı toplama" mitsvasına yer verilir: Her yedi yılda bir, Şemita döngüsünün ilk yılındaki Sukot'ta, tüm Yisrael bütün halkı - erkek, kadın ve çocuklar - Yeruşalayim'deki Bet-Amikdaş'ta toplanmalı ve kral orada halka Tora'yı okumalıdır.

DEVAR TORA

[Rabi Yişay Hoffman - www.torahmitzion.org]

"Bugün siz - hepiniz - Tanrınız Aşem'in Huzuru'nda hazır duruyorsunuz" (Devarim 29:9).

Hepimiz aynı peraşada ve aynı Şabat günündeyiz, ama aradan bir yıl geçti. Bir kez daha Selihot ve Yamim Noraim dualarıyla yüreğimizi Tanrı'ya açacağız. Buradaki "Nitsavim - Hazır Duruyorsunuz" kelimesi, Moşe ikinci On Emir levhalarını alacağı zaman Tanrı'nın ona "Sabahleyin Sinay dağına çıkacak ve orada, dağın tepesinde Huzurumda hazır duracaksın (Venitsavta)" (Şemot 34:2)  sözleri söylendiği zaman kullanılan kelime ile aynıdır. O halde bizler de, tıpkı Moşe Rabenu gibi, Tanrı'nın Uzanmış Eli, yani O'nun görevlileri olarak O'na hizmet etmeye ve O'nun bizden istediklerini yapmaya hazırız.

Moşe Rabenu "[Bu eksiksiz mevcudiyetin amacı,] Tanrın'ın seninle bugün kesinleştirmekte olduğu, Tanrın'ın antlaşmasına ve beddualı yeminine dâhil olmandır" (Devarim 29:11) demektedir. Tanrı her birimizle en basit şekli ile bir anlaşma yapar: "Tanrın ... seninle". Her şey bireyseldir. Moşe Tanrı'nın daha önce söylemiş olduğu şeylerden haberdardır. "Bugün henüz ben sizinle birlikte hayatta iken bile Tanrı'ya karşı isyankâr oldunuz; hele ölümümden sonra [neler yapmazsınız]!" (Devarim 31:27) der halka. Moşe özellikle de "Yaratılışın başladığı nokta" olan Roş Aşana'da, bu yıllık yenilenme noktasında, Bene-Yisrael'in, bireysel anlamda toplumun bir parçası olup da, hiçbir toplumsal sorumluluk taşımadığını farz etmenin imkânsız olduğunu kabul etmesini ister. Onun yerine sorumluluk gerçek ve bireyseldir. İstisnasız her bir birey için geçerlidir. Evet, bir anlaşmamız var ve bir önceki peraşanın aksine, müşterek belalardan farklı olarak, bu bireysel bir anlaşmadır. Her birey kendi benliğinde birikmiş olan kiri temizlemeli ve yüreğinin olumsuz yönünü söküp atmalıdır.

Bu husus, özellikle geçen sene içinde yaşadığımız zor anlar için gereklidir. Belki de aldığımız yolda Tanrı'ya karşı günah işledik ve belki de hepimizin gelişmesini sağlayacak kişisel ve toplumsal vicdan muhasebesini yapmadık. Belki de bu şekilde, Tanrı'nın İsmi'ni herkesin gözünün önünde kutsal kılma fırsatlarını kaçırdık. Bu nedenle bireysel muhasebenin yanında toplumda bir bütün olarak biraz vicdan muhasebesi yapmalıdır.

Tanrı bizimle bir anlaşma yapmıştır. İlk önce "Berit Ben Abetarim - Parçalar Arası Antlaşma" (Bereşit Perek 15), daha sonra da Tora'yı aldığımız zaman bir anlaşma yapıldı. Geçen hafta okuduğumuz üzere "Tanrı'nın, Moşe'ye, Bene-Yisrael ile - onlarla Horev'de yapmış olduğu antlaşmanın haricinde - Moav Ülkesi'nde yapmasını emrettiği antlaşmanın sözleri bunlardır" (Devarim 28:69). Tora'yı yemin ederek kabul ettik ve itaat etmediğimiz takdirde cezalandırılmayı kabul ettik. Bugün Moşe'nin dönemindeki Bene-Yisrael gibi olmaya ihtiyacımız var; ant içerek Tanrı'nın emirlerine itaat etmeyi kabul etme seviyesine ulaşmalıyız.

İşte bu nedenledir ki, Rambam, teşuva yapmayı 613 emrin içine dâhil etmez. Onun yerine, Taanit Kanunları 1:3'te, kişisel ve ulusal olayları birer rastlantı olarak gören kişiyi, zalim olarak tanımlar. O kişinin zulmü, tüm gücünü Tanrı'ya karşı gelmek için kullanmasında ve asırlar önce bu mevsimde yapılan anlaşmada üstlendiği sorumluluğu yerine getirmeyi arzu etmemesinde yatar. Esasında, kişinin sorumluluğu her gün ve bütün sene boyunca devam eder, ama Yamim Noraim dönemi özellikle Tanrımıza başarılı bir dönüş yapmak için çok elverişlidir. Her birimiz Tanrı'nın dileğini tüm yüreğimiz ve gücümüzle yapmaya mecbur olduğumuzu kabul etmeliyiz. Böylece Tanrı'nın yardımı ile yaşamaya hak kazanmış, erdem sahibi insanlar oluruz. O'nun dileği bu olsun.

5 Soru

Cevapları broşürün sonunda bulabilirsiniz.

1. Devarim 30:1-10'da, "Tanrın'a tüm kalbinle ve tüm canınla döneceksin" sözlerinde gelecek zaman kullanılmasının nedeni nedir?

2. Tanrı, Bene-Yisrael Teşuva yapacağı zaman, "kalplerini sünnet ederek" onlara yardım etmeye söz verir. Bunun anlamı nedir?

3. Her yedi senede bir, bütün halkın toplanmasını gerektiren mitsva nedir?

4. Tanrı neden Moşe ve Yeoşua'ya Tora'yı yazmayı ve tomarı sandığın yanına koymayı emretti?

5. Tanrı Moşe'ye şöyle dedi: "Tora'da, senin ölümünden sonra Bene-Yisrael'in başkalarının ilahlarına tapınacağını yaz." Bu, olayın cereyan etmesi gerektiği anlamına mı gelir? Bu konuda Yahudiler'in başka seçenekleri yok muydu?

 

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

Üçüncü Kitap: ZEMANİM / ZAMANLAR (Devam)

17. Şofar, Suka ve Lulav

 

a) Şofar

 

Roş Aşana'da Şofar sesini dinleme emri verilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "Yedinci ayda, ayın biri ... sizin için kesik Şofar sesi [çalma] günü olacaktır" (Bamidbar 29:1). Bet-Amikdaş'ta Şofar sesine iki borazan eşlik ederdi. Pasukta söylendiği gibi: "Borazanlar ve Şofar sesiyle ses verin Kralımız Tanrı'nın Huzuru'nda" (Teilim 98:6). Eğer Roş Aşana'nın ilk günü Şabat'a rastlarsa, Sanedrin ya da onun yetkilendirdiği bir dini yargı organının olduğu yerler haricinde Şofar çalınmaz. Roş Aşana'da Şofar, Tora'nın okunuşundan sonra ve Musaf Amidası'ndaki üç berahanın her birinden sonra çalınır.

 

b) Suka

 

Sukot bayramı boyunca çardaklarda yaşamamız emredilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "Yedinci ayın on beşinci gününde, Tanrı Adına yedi günlük ‘Çardak Bayramı' [başlayacaktır]... [Bu] Yedi gün boyunca çardaklarda (Suka) yaşayacaksınız" (Vayikra 23:34, 23:42). Bu süre zarfında kişi yemek yeme gibi faaliyetlerini Suka'da yapmakla yükümlüdür. Ancak Suka'nın aşırı rahatsızlığa neden olduğu durumlarda, özellikle de yağmur yağması halinde, geçici olarak bu faaliyetler evde de yapılabilir. Suka en az üç duvardan oluşmalıdır ve çatısı, topraktan koparılmış olan ve tuma kapmayacak niteliğe sahip bitkilerden yapılmalıdır.

BİR KİŞİ / BİR ESER

[www.ou.org]

Rabi Eliyau Lapian (1876-1976): Rabi Eliyau dokuz yaşında iken, ailesi Polonya'dan ABD'ye göç etti. Delikanlı ise içsel gücünü şaşırtıcı bir şekilde sergileyerek, ABD'de Tora öğrenme ve manevi gelişme imkânlarının zayıf olduğunu fark ederek Avrupa'yı terk etmeyi reddetti. Onun yerine, büyük zorluklarla karşılaşmasına rağmen, Lomza'da, Kelm Talmud Torası'nda bir yeşivaya girdi ve orada tanınmış Rabi Simha Zissel'in öğrencisi oldu. Orada derin düşünmeyi öğrendi ve güçlü ama nazik kişiliği ortaya çıktı.

Kelm'de bir yeşiva kurdu. 1926'da Londra'da Ets Hayim Yeşivası'nın Maşgiah'ı (manevi lideri) oldu. 1950'de İsrail'e göç etti ve ölene kadar Kefar Hasidim'deki Yeşivat Keneset Hizkiyau'nun manevi lideri olarak hizmet etti. Rabi Eliyau güçlü ve duygularını güzel sözlerle ifade eden bir konuşmacıydı. Dev bir dünyaya ilham verme ve onu etkileme yeteneğine sahipti. Doksanlı yaşlarda bile, kişinin karakterini geliştirmesinin önemini vurguladı, hiçbir zaman kendi karakter özelliklerini ve başkalarına olan duyarlılığını geliştirmeyi kesmedi.

Kendisine nasıl böyle uzun bir yaşama layık olduğu sorulduğunda, şöyle cevap verdi: "Kendimi bildim bileli, ne kadar kışkırtıldıysam kışkırtılayım, hiç kimseye öfkelenmedim."

Bir keresinde hayata olan bakış açısını şöyle dile getirdi: "Kişinin başkaları ile olan ilişkilerindeki iyi işleri ve duyarlılığı, Yaratanı ile ilişkilerinde ve O'na verdiği hizmette kendini yükseltmek için çıktığı merdivenin basamaklarıdır."

Tora ve Yahudiliği yetmiş yıl boyunca halka yaydı ve bazı düşünceleri Lev Eliyau adlı iki ciltlik eserinde toplandı.

DÜŞÜNCELER

["Straight Talk" / Rabi Shaul Rosenblatt - www.aish.com]

Manevi Entropi

 

Termodinamiğin ikinci yasası der ki: "...Dünya, doğal olarak potansiyelleri asgariye indirecek şekilde davranır ..." Bu yasaya göre evren giderek sürekli olarak daha büyük bir kargaşaya doğru hareket etmektedir. Aslında bu yasaya sorulabilecek çok basit bir soru vardır: Eğer öyleyse Big Bang ve Evrim Tanrısal müdahale olmadan nasıl kavranabilir? Ama burada benim değinmek istediğim konu bu değil.

Basit bir şekilde açıklayacak olursak, entropi kanunu nesnelerin serbest bırakıldıklarında dağılacaklarını, bölüneceklerini ve sonunda yok olacaklarını belirtir. Tüm varoluş ancak onu desteleyecek bir güç olduğu müddetçe varlığını sürdürebilir.

Aynı şey hayat için de geçerlidir. Yaşayan varlıkların kuralı ölümdür. Biz insanlar yaşıyoruz, çünkü sürekli kendimizi yaşatıyoruz. Beden oksijen eksikliğinden ölür, ama bizler bedenimizin yaşaması için nefes alarak sürekli içimize oksijen çekeriz. Beden sürekli çözünür, ama her beslendiğimizde kayıp hücreleri yenileriz. Beden yer çekimi ile sürekli yeryüzüne doğru çekilir, ama bizler ayakta durmak ve dik oturmak için kendimizi zorlarız. Esasında bizler beden diye adlandırdığımız donuk bir atom yığınına hayat pompalayan varlıklarız.

Yaşam basit bir hal değildir. Bizim sürdürmeyi seçtiğimiz bir haldir. Ve fiziksel düzeyde gerçek olan şey, her zaman manevi seviyeye de yansır.

Bu haftaki peraşada "Yaşayabilmen için ... yaşamı seç" sözü geçer (Devarim 30:19). Fiziksel yaşam kadar manevi yaşam da bir seçimdir. Kişi yalnız kaldığında, depresyon, bencillik, düşüncesizlik, tembellik ve buna benzer çaba gerektirmeyen haller gibi düşük bir enerjiye eğilim gösterir. Canlı, uyanık, enerji dolu ve hayata bağlı kalmayı seçmediğimiz takdirde, dünyada bir uyurgezer gibi dolaşırız.

Biz insanların doğası, manevi açıdan uyanık ve canlı kalmak değildir; bunun aksidir. Dolayısıyla uyanık ve canlı kalmak için çaba harcamalıyız. Eğer canlı kalmayı arzu ediyorsak, o zaman hayatı seçmeliyiz. Roş Aşana hayatın farkına varmanın zamanıdır. Muhtemelen bütün sene boyunca uyukladık. Şofar hayatı seçmemiz ve gerçekten yaşamamız için bizi uyandırıp çağıran bir çalar saattir.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Rabi Nisim Behar / "El Gid Para El Pratikante"]

Roş Aşana Gecesi Kuralları

 

1. Roş Aşana gecesi, yargı vakti yaklaştığı için Arvit duasını büyük bir huşuyla söylemek üzere sinagoga bir an önce gitmek için acele edilir.

2. Roş Aşana, Şabat'a rastlarsa Arvit Amidası'ndan sonra Meen Şeva berahası (Şabat geceleri Hazan'ın tekrarladığı kısa Amida) söylenir ve AE-l Akadoş yerine Ameleh Akadoş denir. Meen Şeva'nın bitiminde sadece Mekadeş Aşabat berahası söylenir [Roş Aşana için ayrıca bir ekleme yoktur]. Yanılıp da Ameleh Akadoş yerine AE-l Akadoş söylenmişse ve bu durum ancak Mekadeş Aşabat sözlerinden sonra hatırlanmışsa geri dönülmez.

3. Roş Aşana hafta arasına rastlarsa, Amidalar'da ve Kiduş'ta Yom Terua Mikra Kodeş eklemesi yapılır. Fakat Şabat'a rastladığı takdirde onun yerine Zihron Terua Mikra Kodeş denir. Diğer yandan hatayla Şabat günü Yom Terua veya hafta arası Zihron Terua söylenmişse Hova'dan çıkılmıştır ve duayı tekrar etmeye gerek yoktur.

263

 
4. Arvit'ten sonra eve dönüldüğü zaman sofra güzelce kurulmuş, kandil de yakılmış olmalıdır. Tıpkı diğer bayramlardaki gibi hareket edilir. Ama bu bayramda Kiduş söylenirken her iki gece de Şeeheyanu berahasını söylemeye dikkat edilir. Eğer o yıl için yeni çıkmış ve henüz Şeeheyanu söylenmemiş bir meyve varsa, ikinci geceye bırakılır. Kiduş [sırasında Şeeheyanu berahası] söylenirken bu yeni meyve de düşünülür. Ancak yeni bir meyve bulunmamışsa bile, ikinci gece Kiduş'ta Şeeheyanu berahası yine de söylenir.

5. Roş Aşana'nın her iki gecesinde yeni yılı simgeleyen çeşitli sembolik meyve ve sebzeler yenir. Şu şekilde davranılır:

     Kiduş söylenir; Netila ve Amotsi yapılır. Ancak ekmek tuz yerine, şeker veya bala batırılır. Ondan sonra masaya şu meyve ve sebzeler getirilir: Elma reçeli, pırasa, pazı, hurma, kabak, balık, kuzu başı. (Eğer hurma bulunamıyorsa, onunla ilgili Yei Ratson da okunmaz.. Kuzu başı bulunamıyorsa, tavuk ya da başka bir kuşun başı kullanılabilir.)

      Bu sebze ve meyvelerin yenmesiyle ilgili çeşitli görüşler vardır: Bir görüşe göre, önce Yei Ratson ve sonra da yiyeceğin berahası söylenir; ardından da yenir. Diğer bir görüşe göre ise, önce beraha söylenip yiyecekten biraz tadılır, ardından Yei Ratson söylenerek yiyecek bitirilir. En iyisi şu şekilde davranmaktır: Önce bir ağaç meyvesine Aets berahası söylenir. Örneğin bir üzüm yenir ve öncesinde okunan beraha sırasında elma da düşünülür. Ardından salatalık, kavun veya karpuz gibi bir toprak meyvesi/sebzesi alınıp Aadama berahası söylenir ve bu sırada diğer sebzeler düşünülür. Sonra da sırayla Yei Ratsonlar okunur ve başka hiçbir beraha söylemeden, her seferinde yenmesi gereken meyve veya sebze yenir.

 

5 CEVAP

1. Tanrı Bene-Yisrael'in er ya da geç teşuva yapacaklarını ve kurtulacaklarını garantilemiştir.

2. Tanrı, Yetser Ara'nın (kötü eğilimin) her zaman karşılarına çıkaracağı engelleri yenmeleri için onlara yardım edecekti.

3. Her yedi senede bir, bütün ulus kralın Devarim kitabından okuduğu bazı peraşaları dinlemek için Bet-Amikdaş'ta toplanırdı. Buna "Akel - Toplanma" mitsvası adı verilir.

4. Sefer-Tora tomarı Bene-Yisrael'in köklerini ve değişmeyen bağlılığını sürekli hatırlatacaktı.

5. Tanrı iyi veya kötü bir yol seçmemize karar vermez. Onun yerine, her insan kendi yolunu seçebilir. Tanrı herhangi bir Yahudi'nin günah işlemesine karar vermiş değildir. Her insan putlara hizmet etmek isteyip istemediğini seçme konusunda özgürdür.

 

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

Düşüncelerine dikkat et, sözcüklere dönüşürler. Sözcüklere dikkat et; eylemlere dönüşürler. Eylemlerine dikkat et; alışkanlıklara dönüşürler. Alışkanlıklarına dikkat et; karakterine dönüşürler. Karakterine dikkat et; kaderine dönüşür.

 

-- Frank Outlaw

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.