Yazdır
Haftanın Peraşası BülteniTora'nın 613 mitsvasından 74'ü Ki Tetse peraşasındadır...
arşiv...

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

11 Elul

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5771

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

6:18

7:29

-----

Yeruşalayim

6:09

7:19

Tel Aviv

6:33

7:31

  10 Eylül

Tel Aviv

6:24

7:21

İstanbul

7:13

7:53

2011

İstanbul

7:01

7:41

K İ   T E T S E

 Hatırlatmalar:

 

 

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Devarim 21:10-25:19)

[www.chabad.org]

 

Tora'nın 613 mitsvasından 74'ü Ki Tetse peraşasındadır. Bunların arasında savaşta esir alınmış güzel bir kadın; bir behorun (ilk doğan) miras hakları, asi ve dik başlı bir oğul; ölülerin gömülmesi ve itibarı; kayıp bir malın sahibine geri verilmesi; anne kuşu, yavrusunu almadan önce uzaklaştırma esası; bir evin çatısının etrafına güvenlik çiti kurma görevi ve farklı "Kilayim" (yasak bitki ve hayvan melezlemesi) durumları hakkındaki kurallar yer alır.

Ayrıca, zina, evli olmayan bir kıza tecavüz ya da iğfal, bir erkeğin, eşini sadakatsizlik iftirasıyla suçlaması gibi konularda uygulanan yargı süreci ve ilgili cezalar da bu peraşada yer alır. Yasak ilişki sonucu doğmuş bir çocuk, Moav ya da Amon soyundan gelen ve Yahudilik'i kabul etmiş bir erkek, Yahudilik'i kabul etmiş olan bir Edomlu ya da Mısırlı'nın ilk iki nesil çocukları, Yahudi soyundan biriyle evlenemez.

Perşamızda, askeri ordugâhın saflığı hakkındaki yasalar, kaçmış bir köleyi geri verme yasağı, işçilere ödemelerini zamanında yapma ve sizin için çalışan - insan ya da hayvan - herkesin, "çalışma sırasında yemek yemesine" izin verme yükümlülüğü; borçlulara uygun davranma ve borçları faizlendirmeme kuralı; evlilik kurallarının da öğrenilmesini sağlayan boşanma kuralları; Tora'nın ceza belirtilmemiş bir yasağına uymama durumunda verilen 39 kırbaç cezası; ölen çocuksuz erkek kardeşin eşi ile evlenme yükümlülüğü (Yibum) ya da kayınbiraderin bu yükümlülüğü yerine getirme istememesi durumunda yapılan seremoni (Halitsa) de yer alır.

Ki Tetse peraşası, "Amalek'in Mısır'dan çıkarken sana yolda yaptığını hatırla" mitsvası ile son bulur.

DEVAR TORA

[Rabi Yisahar Frand - www.torah.org]

 

Evlilik, Boşanma ve Devarim Kitabı

 

Bu haftaki peraşa Talmud'un üç ünitesine kaynak teşkil eder: Gitin (boşanma), Kiduşin (evlilik) ve Yevamot (çocuksuz ölmüş kardeşin eşiyle evlenme kuralları). Rav Yaakov Kaminetsky, Sefer Emet LeYaakov adlı eserinde ilginç bir soru sorar.

Rav Yaakov'un sorusu birçok kez eserinde tartıştığı Devarim Kitabı'ndaki kanunların Yahudileri ulusal bir toplum (tsibur) olarak ele almasıyla ilgili önermeye dayanır. Devarim kitabı, Moşe Rabenu'nun, hayatının son döneminde Bene-Yisrael'e hitabıdır. Moşe Yahudileri Erets-Yisrael'e şahsen sokamayacağının farkındaydı. Bu nedenle halka bir toplum olarak nasıl yaşayacaklarını öğretmek istiyordu.

Devarim kitabının ilk üç peraşası (Devarim, Vaethanan ve Ekev) temelde halkı, çöldeki yolculuklarında gösterdikleri kusur ve kabahatleri için azarlayan musar (etik ve doğru davranış) konuşmalarıdır. Moşe halkı, Erets-Yisrael'in mevcut sakinlerinin günahkâr tutumlarını izlememeleri gerektiği konusunda onları uyarır. Ancak Ree, Şofetim ve Ki Tetse peraşalarının neredeyse tamamı Yahudileri bir bütün olarak etkileyen kanunlar içerir. Ree peraşası, İr Anidahat (topluca putperestliğe kayan bir şehir) kanunlarını, peygamber kanunlarını ve putperestliğe kışkırtan kişiye (Mesit) dair kanunları içerir. Şofetim peraşası yargıçlar, polis ve monarşi, yani devletin toplumsal alt yapısını oluşturan yargı ve yürütme kollarıyla ilgili kanunları içerir. Şofetim peraşası aynı zamanda savaşa gitme, sığınma şehirleri, cinayet kanunları gibi bütün sosyal konuları işler. Ki Tetse ise savaş kanunlarını işlemeye devam eder.

Rabi Yaakov Kaminetsky, bir kralın yazmak zorunda olduğu ikinci Sefer Tora'nın bütün Tora olmayıp, sadece Devarim kitabı olduğu görüşündedir ve bu görüşünü, Raşi'nin Yoşua kitabındaki bir açıklamasına dayandırır. Bu ikinci Sefer Tora krala her zaman eşlik edecek olan ve hayatı boyunca her gün öğrenmesi gereken bir Sefer Tora'dır. Böylece Devarim kitabı, bir kralın başlıca rehberi ve Yahudilerin ulusal kanunlarını ele alan kitaptır.

Bu önermeye dayanarak, Rav Yaakov Kaminetsky evlilik ve boşanma kanunlarının Devarim kitabında ne işi olduğunu sorar. Gitin, Kiduşin ve Yevomot kanunları Vayikra kitabında ailevi konuları ve kadın-erkek ilişkilerini inceleyen Ahare Mot peraşasına ait olmalıdır. Kimin kiminle evlenip evlenemeyeceğini belirten kaynak budur. Aynı şekilde, Ki Tetse peraşasında gördüğümüz, mamzer (Tora'nın tanımadığı bir ilişkiden doğan gayrimeşru evlat), Mısırlılar, Moaviler, Amoniler'in dışlanmasına dair kanunların hepsi Ahare Mot peraşasına ait olmalıdır! Bu kanunların Ki Tetse'de ne işi vardır?

Rav Yaakov Kaminetsky şöyle cevap verir: Evlilik sadece bireysel olarak bir erkeği, bir kadını ve ailelerini etkilemekle kalmaz. Evlilik ve aile kurumu bir bütün olarak Yahudi ulusunu etkiler. Yisrael, evli olan bir aile grubundan başka bir şey değildir. Eski bir atasözüne göre: "bir zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür". Yisrael'in zincirini oluşturan bağlar ailelerdir.

İşte tam olarak bu nedenle, kişinin kiminle evlendiği, kim olduğu ve kiminle evlenmemesi gerektiğiyle ilgili bütün kanunlar Devarim kitabına aittir. Yeni evliler için bulunulan dilekte olduğu gibi, "Yisrael içinde güvenilir ve inanç dolu bir ev kurmaktan" söz ediyoruz. Evlenmemiz yasak olan kişilere "pesule kaal" adı veriliir (cemaatin bir parçası olmaları yasaklanan kişiler). Bu da, evlilikle ilgili kısıtlamaların kaal'in (toplumun) kutsiyetini muhafaza etmekle ilgilidir.

Alaha da bu ilkeyi yansıtır. Bir Hatan (damat) düğününün ardından gelen Yedi Günlük Kutlama haftası içinde sinagoga geldiğinde, onunla birlikte dua eden cemaat, sevinçli günlerde atlanan tahanunim kısmını atlar. İlk bakışta damat kişisel bir bayram kutlamaktadır ve cemaat de bu sevince ortak olur. Buna karşılık, yas tutan bir kişi de tahanunim söylemez. Ama yas tutan kişi sinagogda iken, cemaatin geri kalanı tahanunimi yine de söyler. Bu kısmı yalnızca yas tutan kişi atlar. Yas (Avelut) mahrem bir konudur. Başkalarının dualarını etkilemez. Ancak, damadın sevinci toplumsal bir simha'dır. Yeni bir Yahudi ailenin kurulmasından hepimiz sevinç duyarız. Bu nedenle, evlilik ve boşanma kanunları Sefer Devarim'e aittir. Çünkü her yönden etkileri, toplumsal bazdadır! Evlilik için adım atmak üzere olanlar, bunun yalnızca kendi şahsi meseleleri değil, tüm toplumun sevinci [veya Tanrı korusun, kederi!] olabileceğini bilerek hareket etmelidir.

AFTARA BAĞLANTISI

[The Jersey Shore Torah Bulletin / www.shemayisrael.co.il]

 

Roni Akara - Yeşayau 54:1-10

 

Bu hafta teselli ve kurtuluşla ilgili yedi aftara serisinin beşincisini okuyoruz. Tanrı bu aftarada merhamet göstereceğine ve halkı Yeruşalayim'e geri götüreceğine dair - tuttuğuna tanık olmaya nail olduğumuz - bir yemin eder. O'nun iyiliği hiçbir zaman bizden ayrı kalmayacak ve O'nun barış anlaşması bozulmayacaktır.

DEVAR TORA

 [Rav Moşe Benveniste]

 

TORA VE YAŞAM

Raban Gamliel beno şel Rabi Yeuda Anasi omer: Yafa Talmud Tora im dereh erets. Şeyegiat şeneem maşkahat avon.

Rabi Yeuda Anasi'nin oğlu Raban Gamliel şöyle der: Tora öğretisi dünyevi yaşamla güzeldir. Bu birliktelik insanı günahtan uzaklaştırır. (Pirke Avot 2/2)

Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altında olan Erets Yisrael'de cemaatin lideri Rabi Yeuda Anasi idi. Zamanın imparatoru olan Antonius Marcus, Rabi ile dosttu. O devirde halk huzur ve refah içinde yaşamaktaydı.

Her ikisi de öldükten sonra Kutsal topraklarda zor günler başladı. Ekonomi tamamen çökmüştü. Bu şartlar altında başkanlık görevini babasından devralan Raban Gamliel halkın yaşamını sürdürebilmesi için bazı tavsiyelerde bulunur. Bunlardan biri yazımızın hemen başında dile getirdiğimiz öğretidir. Rabi Yosef Yaabets'e göre Rabi Yeuda Anasi döneminde refah bolluk ve rahatlık hakimdi. Bu imkanlar sayesinde insanlar sadece Tora öğrenimi ile meşgul olabiliyor ve bu durum onları kötü eğilimlerden uzak tutuyordu. Ancak Raban Gamliel döneminde açlık ve sefalet kol gezmeye başlar. Günün koşullarıyla mücadele  her kişinin mutlaka bir meslek sahibi olmasını gerekli kılar. Yine Rabi Yosef Yaabets çalışıp ekmeğini kazanan kişinin kötü yollara düşmeyeceğini savunur. Dereh Erets ifadesi Rabi için bir meslek sahibi olmak anlamını taşımaktadır. Yine ona göre Tora öğretisi ile birlikte bir meslek sahibi olan kişi günaha giden yoldan uzak durabilirdi.

Şimdi de Rabi Yermiya'nın öğretisine bakalım:                                                

Haviva i amelaha mizehut avot. Şezehut avot itsila mamon, umelaha itsila nefaşot. Şeneemar: Lule Eloke avi Eloke Avraam upahad Yitshak aya li ki ata rekam şelahtani. (Bereşit 31/42) Umelaha itsila nefaşot Şeneemar: Et onyi veet yegia kapay raa Elokim vayohah ameş.

Meslek sahibi olmak atalarımızın sevaplarından daha yararlıdır. Atalarımızın sevapları maddi yarar sağlamıştır. Meslek ise hayat kurtaran özellik olmuştur. Yaakov Avinu kayınpederi Lavan'ın yanında yirmi yıl canla başla çalışmış, buna karşılık hiçbir şey almamış ve kayınpederi ona düşmanca davranmıştır. Fakat Tanrı'nın yardımı ile Yaakov başarılı ve zengin biri olmayı başarmıştır. Yaakov Tanrı'ya şöyle seslenir: "Eğer atalarımın Avraam ve Yitshak'ın sevapları olmasaydı ülkeme çıplak dönerdim. Ancak çalışmalarımı ve uğraşılarımı gören Tanrı benim canımı korudu.

Dereh Erets sözcüklerinin çalışma anlamına geldiğinin en açık örneklerinden birini Talmud Berahot 35/2'de görmekteyiz:

Tanu Rabanan: Veasafta deganeha vetiroşeha veyitsareha.

Rabiler şöyle öğrenir: Tahılınızı, şarabınızı ve zeytin yağınızı toplayacaksınız. (Devarim 11/15)

Yeoşua kitabında şöyle yazmaktadır:

Lo yamuş sefer atora aze mipiha.

Yasa kitabında yazılanları dilinden düşürme (Yeoşua 4/8)

Kişi bu iki temelle ilgilenecek olursa kötü eğilimlerden uzak duracaktır. Bazı yorumculara göre Dereh Erets terimi insanın iyi huylu, sağlam karakterli, etrafındakilerle iyi geçinen, saygılı, güler yüzlü, insanlarla barışık olan kişiyi tanımlar. Böyle bir kişi bu özelliklerini Tora öğrenimi ile birleştirecek olursa ideal insanı yakalamak yolunda dev bir adım atmış olacaktır.

Yaşam kitaplarına yazılıp onanmamız temennisiyle...

Rav Moşe Benveniste

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

On Dördüncü Kitap: ŞOFETİM / YARGIÇLAR

82. Avel - Yastaki Kişi (devam)

 

Hahamlarımız, yolculara misafirperverlik göstermemizi, düğün ve cenazelere katılmamızı, hastaları ziyaret etmemizi ve yas tutan kişiyi teselli etmemizi öngörmüşlerdir. Bu uygulamalar "akranını kendin gibi sev" (Vayikra 19:18) emrinin çerçevesi içindedir: başkalarına, kendine yapılmasını istediğin şeyi yapacaksın.

Erkek bir Koen'in bir ceset vesilesiyle tame olması yasaktır, ama yakın akrabaları için bunu yapabilir (Vayikra 21:1-3). Koen Gadol ise, yakın akrabaları için bile tame olamaz (Vayikra 21:10-11).

BİR HAYAT DERSİ

[Adam Lieberman / "A Life Lesson" - www.aish.com]

 

Sen, Sözünsün

 

Bu haftaki peraşada Moşe Bene-Yisrael'e uymaları gereken birçok kanun anlatır. En önemli kanunlardan bir tanesi Tanrı'ya söz vermekle ilgilidir. Bununla ilgili olarak, Moşe şöyle der:

"Ağzından çıkana uyacak ve yapacaksın..." (Devarim 23.24)

Eğer bir insanın Tanrı'ya söz vermesi gerekiyorsa, o sözün yerine getirilmesi gerekir. Yahudi kanununda bu vaatlerin iptal edilmesini mümkün kılan yöntemler olmasına rağmen, kişinin yemin ederken niyeti o yemine sadık kalmak olmalıdır.

Maalesef günümüzde insanların çoğu başkalarına verdikleri sözleri tutmaya özen göstermeden konuşurlar. Kişinin hiçbir şekilde tutmaya niyeti olmadığı sözü ne kadar sık söylediğini görmek inanılmaz bir şeydir. Üstelik Tora bir yaşam kılavuzu olduğuna göre, sözünüzde durmak sizi ne şekilde mutlu bir hayata doğru sevk eder?

Bunun cevabı şöyledir: Kişi sözünü tuttuğu zaman, büyük bir haz duyacaktır. Bunun nedeni de, kişinin ancak doğru seçimleri yaptığı zaman kendini iyi hissetmesidir. Kötü tercihler yapmak kaçınılmaz olarak kişinin kendisi hakkında kötü izlenimlere sahip olmasına yol açar; olumlu ve sağlıklı seçimler ise, kendi hakkında iyi düşüncelere sahip olmasına neden olacaktır.

"Akşam sekizde orada olacağım" gibi en basit şekliyle bir açıklama yaptığınızda, sözünüze değer verdiğiniz ve söylediklerinizin sizin için önemli olduğunu gösterir. Ama olay şudur: Sözünüzü tutmanın tek yolu ancak kendinize önem vermenizle olur. Ama tersi de aynı şekilde doğrudur - sözünüzü ne kadar çok tutarsanız, kendinizi o kadar daha iyi hissedersiniz. Esasında bu öz saygı matematiğidir ve her zaman işler.

Ne olursa olsun, söylediklerinize değer verdiğiniz zaman, aslında sözünüzün ne kadar önemli olduğu hakkında cesur bir cümle kurmuş olursunuz. Sözünüzü tutmanın kendinizi müthiş hissettirmesinin nedeni de, ancak öz saygısı yüksek olan kişinin söylediklerini yerine getirmeye özen göstermesidir. En basit taahhütlerde bile, söylediğiniz şeyi ne kadar çok yerine getirirseniz, kendinizi git gide daha iyi hissedeceksiniz.

O halde her zaman sözünüzde durun. Konuştuğunuz kişi için değilse bile, bunu kendiniz için yapın. Çünkü zamanla, kendinizi harika hissetmenizi sağlayacaktır.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

Yirat Şamayim - Tanrı Korkusu

 

      Bir insanın Tanrı korkusuna sahip olabilmesi için, öncelikle, Kutsal ve Mübarek Olan Tanrı'nın, Heybetli ve Kahraman olduğunu, tüm evreni kapladığını ve tüm yaratılışın Efendisi olduğunu anlayıp kabullenmesi gerekir.

       Ey insanoğlu! Bilmelisin ki, senin yaşamanı Tanrı istemiştir ve bütün yaptıklarını sürekli takip etmektedir.

       Tanrı sürekli senin karşındadır. Onun İhtişamı'ndan kaçman imkânsızdır. Göklere çıksan, O oradadır; okyanusların derinliklerine insen, orada da O hâkimdir. Yukarıda, aşağıda, solda veya sağda - kısacası her yerde Kuvveti daimdir. Ondan kaçabilir misin? Tüm bunları bildiğin halde hala günah işlemek ister misin?

       Yaratıcı, insanın tüm düşüncelerini bilir. Onun Tahtı önünde her şey örtüsüz ve barizdir. Karanlık ya da insanların seni görmeyeceği bir yerde bile bulunsan ve burada kötü bir hareket yapmak istersen, Tanrı'nın yine de seni seyretmekte olduğunu aklına getirmeyecek misin? Saklansan bile seni görmeyecek mi sanki?

       Tanrı her şeyi duyar ve görür. Onun Sesi'ni ruhunun derinliklerinde işitebilirsin. Tüm yaptıklarını bilir, düşüncelerini daha kalbinden çıkmadan tanır. Bunu bildiğin halde kendine günah işleme izni verebilir misin? Davranışlarının bozulmasına göz yumabilir misin? Hayır ve Hayır!... Tanrı korkusuna, ancak ve ancak, kutsal Toramız'ın emirlerini tüm kalbimiz ve tüm canımızla yerine getirdiğimiz takdirde varabiliriz. Sabah Tefilası'nda söylediğimiz gibi: "Ey Tanrım; kalbimizi mitsvalarınla kenetle ki, Seni sevelim ve Büyük İsmin'den çekinelim".

 

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Akıllı adam dilini tuttuğu zaman bile, konuşan çılgından daha fazlasını söyler.

-- Yidiş Atasözü

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.