Tora'nın 613 mitsvasından 74'ü Ki Tetse peraşasındadır...
arşiv...

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız
Bu Hafta İçin Saatler			21 Ağustos	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	2010	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	6:43	7:54	-----	Yeruşalayim	6:35	7:46
Tel Aviv	6:58	7:57	11 Elul	Tel Aviv	6:50	7:48
İstanbul	7:42	8:22	5770	İstanbul	7:32	8:12
K İ   T E T S E
Hatırlatmalar: -
Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

Peraşa Özeti (Devarim 21:10-25:19)

[www.chabad.org]

 

Tora'nın 613 mitsvasından 74'ü Ki Tetse peraşasındadır. Bunların arasında savaşta esir alınmış güzel bir kadın; bir behorun (ilk doğan) miras hakları, asi ve dik başlı bir oğul; ölülerin gömülmesi ve itibarı; kayıp bir malın sahibine geri verilmesi; anne kuşu, yavrusunu almadan önce uzaklaştırma esası; bir evin çatısının etrafına güvenlik çiti kurma görevi ve farklı "Kilayim" (yasak bitki ve hayvan melezlemesi) durumları hakkındaki kurallar yer alır.

Ayrıca, zina, evli olmayan bir kıza tecavüz ya da iğfal, bir erkeğin, eşini sadakatsizlik iftirasıyla suçlaması gibi konularda uygulanan yargı süreci ve ilgili cezalar da bu peraşada yer alır. Yasak ilişki sonucu doğmuş bir çocuk, Moav ya da Amon soyundan gelen ve Yahudilik'i kabul etmiş bir erkek, Yahudilik'i kabul etmiş olan bir Edomlu ya da Mısırlı'nın ilk iki nesil çocukları, Yahudi soyundan biriyle evlenemez.

Perşamızda, askeri ordugâhın saflığı hakkındaki yasalar, kaçmış bir köleyi geri verme yasağı, işçilere ödemelerini zamanında yapma ve sizin için çalışan - insan ya da hayvan - herkesin, "çalışma sırasında yemek yemesine" izin verme yükümlülüğü; borçlulara uygun davranma ve borçları faizlendirmeme kuralı; evlilik kurallarının da öğrenilmesini sağlayan boşanma kuralları; Tora'nın ceza belirtilmemiş bir yasağına uymama durumunda verilen 39 kırbaç cezası; ölen çocuksuz erkek kardeşin eşi ile evlenme yükümlülüğü (Yibum) ya da kayınbiraderin bu yükümlülüğü yerine getirme istememesi durumunda yapılan seremoni (Halitsa) de yer alır.

Ki Tetse peraşası, "Amalek'in Mısır'dan çıkarken sana yolda yaptığını hatırla" mitsvası ile son bulur.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Pinhas Avruh - www.torah.org]

 

Teşekkür Etmeyi Unutmayın

 

Tora, Yahudi olarak doğmamış olup, sonradan Yahudilik'i kabul eden kişilerden bahsederken, Amon ve Moav uluslarına mensup erkekleri dışlamış, ama bazı koşullar altında Edom ve Mısır uluslarına mensup kişileri kabul etmiştir. Pasukta şöyle denmektedir: "Bir Adomi'yi hor görme, zira kardeşindir o. Bir Mısırlı'yı hor görme, zira ülkesinde konuk olmuştun. [Yahudi olmalarından itibaren] Onlara doğacak olan çocuklar, üçüncü nesilde Tanrı'nın Cemaati'ne katılabileceklerdir [=doğuştan Yahudi olan biriyle evlenebileceklerdir.]" (Devarim 23:8-9).

1040-1105 yılları arasında yaşamış olan, yorumlarının metnin anlaşılmasında temel sayıldığı eşsiz Tora otoritesi Rabi Şelomo Yitshaki, ya da kısa adıyla Raşi, Mısırlıların kıtlık zamanında Yaakov Avinu'yu, onun çocuklarını ve torunlarını Mısır'a kabul ettikleri için, Yahudilik'i kabul ettiklerinden itibaren üçüncü nesilde Yahudi doğmuş biriyle evlenebileceklerini belirtmiştir. Başka bir deyişle Mısırlılar'a yönelik kadirşinaslık gereği bu halk bu açıdan dışlanmamıştır.

Mısırlılar atalarımıza barınak sağladıkları için onları takdir etmemiz emredilmektedir. Ama biraz durup düşünelim. Mısır İmparatorluğunun en müreffeh yıllarında Mısır'ın bereketi aslında Yosef'in denetimi altındaydı. Başka bir deyişle orayı kıtlığın felaketlerinden koruyan Yosef'ti.  Üstelik yedi kıtlık yılı Yaakov Avinu'nun gelişi sayesinde beş sene erken bitmişti. Dolayısıyla Mısırlılar'ın bizlere kapılarını açtıkları dönemdeki zenginlik ve refahlarının temelinde aslında Yosef ve Yaakov vardı. Ve onlar bu iyilikleri, Yaakov'un torunlarına ne şekilde geri ödediler? Onları döverek ve ağır işlerde kullanarak birer köleye çevirdiler. Üretim kotasını muhafaza ederken, tuğlalar için saman tedarik etmeyi reddederek iş koşullarını ağırlaştırdılar. Oğullarını Nil nehrine attılar, tuğlaların arasına gömdüler. Tora nasıl olur da bu kadar büyük kötülükler yapmış bir ulusu dışlamamayı emrediyor olabilir?

1891-1954 yılları arasında Londra ve Bene Berak'ta yaşamış olan, Musar (Yahudi etiği) hareketinin büyük düşünürlerinden Rabi Eliyau Dessler'in derlenmiş yazıları olan Mihtav MeEliyau'da şyöle denmektedir: Mısır'da yaşanan acı dolu yıllara rağmen, her ne kadar kötü niyetli davrandılarsa da, bu durum onların en baştaki merhamet içeren hareketlerini silmiş değildir. Sonradan inanılmaz bir zulme imza atmış olmalarına rağmen, Tora bize kadirşinaslığın son derece önemli bir özellik olduğunu öğretmekte ve gelişen koşullara rağmen Mısırlılar'ı takdir etmemiz gerektiğini vurgulamaktadır.

Ama Rabi Dessler şaşırmamamız gerektiğini belirtir. Ömür boyu sürecek görevimiz Tanrı şuurumuzu geliştirmek ve O'nun yöntemlerini taklit etmektir. Tora'dan görüyoruz ki, Tanrı'nın Kendi "takdire etme duyusu" harikuladedir. "Güvenilir Tanrı'dır; antlaşma ve sadakati, sevenleri ve emirlerini gözetenler için bin nesil [boyunca] korur" (Devarim 7:9). Bu sözler mitsvaların yerine getirilmesini konu etmektedir ki mitsvalar O'nun için değil, sadece bizim için yararlı olan hareketlerdir (zira ölümlü insanların, sonsuz gücü olan Evrenin Efendisi yararına yapabilecekleri hiçbir şey yoktur). Aynı şekilde, Tanrı, Peygamber Yirmeyau aracılığıyla bizi onun hizmetine geri getirmeye çalıştığı zaman Peygamber şöyle demektedir: "Tanrı'nın Sözü bana geldi ve şöyle dedi: ‘Git ve Yeruşalayim'in kulağına haykır: Şöyle diyor Tanrı: Gençliğindeki bağlılığını senin için hatırladım - gelinlik günlerinin sevgisini, çölde, ekili olmayan bir toprakta Benim ardımdan yürüyüşünü" (Yirmeyau 2:1-2). Esasında Yahudi halkı Tanrı'nın peşinden çöle gittiği zaman, en olağanüstü mucizeler dizisine tanık olmuştu. Tanrı'nın çok güçlü olduğunu ve sadece onların yararı için uğraştığını anlamıştı. Kendi yaşamlarının devamlılığını garanti almak için gitmişlerdi O'nun peşinden! Ama yine de, Tanrı, kendisine bağlı bir insan topluluğuna ihtiyacı olmamasına rağmen, bu kararı cömertçe bir inanç atılımı olarak değerlendirmekte ve O'na gösterdikleri güvene verdiği değeri vurgulamaktadır. Eğer Tanrı, Kendisi için hiçbir yararı olmayan hareketlerimize bile cevap olarak bizi mübarek kılıyorsa, bize iyilik bahşettiği zaman bizim O'na yönelik sorumluluğumuz ne kadar da büyüktür!

Ancak günümüzde mitsva fırsatlarına ulaşmak ve onları yakalamak çok daha zor bir hale geldi, diye devam eder Rabi Dessler. Yine de, Tanrı'nın Eli'nin bize uzandığını bildiğimiz için, O'na ve O'nun mitsvalarına, örneğin hesede (iyilik dolu hareketlere), duaya ve Tanrı'ya bağlantımızı somut hale getiren Tora öğrenim fırsatlarına gerçekten sarılmamıza cevap olarak bize Merhameti'ni yağdırdığı için, bize uzanan Ele ulaşmak ve ona tutunmak daha kolay bir hale gelmektedir.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

Bulunduğum yerdeki bir otobüs şirketi, normal biletin biraz üstünde bir fiyat karşılığında verilen özel bir biletle, bir saat içinde bir başka otobüse de ücretsiz binme olanağı sunuyor. Sık sık otobüse binen biri olarak bu fırsatı kullanıyorum. Ancak bazen bineceğim ikinci otobüsün gecikmesi, transfer biletimin teknik olarak geçersiz olmasına neden oluyor. Ben yine de bu bileti kullanma hakkım olduğu düşüncesindeyim. Yapılacak en doğru hareket nedir?

 

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

Yedinci Kitap: ZERAİM / TOHUMLAR

H. Avoda - İbadet (Devam)

 

45. Maase A-Korbanot - Korbanlar Konusu  (devam)

 

b) Minha-korbanları

Unla veya hamur işi ile yapılan korbanlar (Minha-korbanları) isteğe bağlı olarak getirilebilir (Vayikra 2:1 ve devamı; 6:7 ve devamı). Bir yükümlülük olarak ise, bu tür bir korban Bet-Amikdaş'ta ilk kez göreve başlayan bir Koen tarafından getirilmelidir. Bir Koen Gadol da bunu görev süresi boyunca her gün getirmelidir. Bunların yanında, bir Hatat-korbanı getirmesi gereken, ancak maddi durumu buna elvermeyen fakir bir kişi de bu amaçla bir Minha-korbanı getirebilir. Son olarak, zina şüphesi altındaki bir kadın (sota), kendisini temize çıkaracak bir prosedür dâhilinde bir Minha-korbanı getirir.

Toplumsal yükümlülük olarak ise, iki Minha-korbanı vardır: Pesah'ın ertesi günü yılın ilk arpa mahsulüyle getirilen Omer ile, Şavuot'ta yılın ilk buğday mahsulüyle getirilen İki Ekmek (Şete Alehem) de birer Minha-korbanı türüdür. Son olarak, Mişkan ve Bet-Amikdaş'taki altın kaplı masanın üzerine yerleştirilen on iki somun özel ekmek (lehem apanim) de toplumsal bir Minha-korbanı yükümlülüğü sınıfındadır.

Yukarıda bahsi geçen Minha-korbanlarının hepsi, arpa ile getirilen Omer-korbanı ile sotanın getirdiği Minha haricinde, buğday unuyla gerçekleştirilir. Bunun yanında Şavuot'ta getirilen ekmekler haricinde hepsi matsa özelliği taşımalı, yani mayalanmamış olmalıdır. Pasukta söylendiği gibi: "Tanrı Adına getireceğiniz hiçbir Minha, hamets [hamurdan] yapılamaz; zira Tanrı Adına yakılan-korban olarak, hiçbir maya ve hiçbir bal tüttürülemez. [Her ne kadar] Onları Tanrı Adına [Şavuot'taki iki ekmek şeklinde] ilk-ürün-korbanı olarak getirecekseniz de, [bunlar] memnuniyetle kabul edilmek üzere Mizbeah'a çıkamazlar" (Vayikra 2:11-12). Başka bir deyişle, Şavuot'ta getirilen ekmekler kural gereği mayalıdır, ama kural gereği olmasına rağmen, Mizbeah'ın üzerine mayalı bir şey çıkarma yasağında bir istisna değildir.

Diğer Minha-korbanları Mizbeah'a getirilir ve bir kısmı burada yakılır. Şavuot'taki iki ekmeğin yanında Lehem Apanim de bu konuda istisnadır ve bunları Koenler yer. Diğer Minha-korbanlarında da Mizbeah'ta yakılmayan kısımlar Koenler'e aittir ve onlar bu paylarını Bet-Amikdaş sınırları içinde yemelidirler. Pasukta söylendiği gibi: (Vayikra 6:9-10).

Buna karşılık, bir Koen'in kendi getirdiği bir Minha-korbanı tümüyle yakılır ve ve onu yemek yasaktır (Vayikra 6:16). İki istisna haricinde, Mizbeah'ta yakılan tüm Minha-korbanlarının üzerine zeytinyağı ve günlük eklenir. İstisnalar, Hatat-korbanı olarak getirilen Minha-korbanı ile sotanın getirdiği Minha-korbanıdır ki, bu iki korban, içerdikleri günah teması nedeniyle, yağ ve günlüğün ifade ettiği güzellikten yoksun bırakılmıştır (Vayikra 5.11 ve Bamidbar 5:15).

DEVAR TORA

["Parsha Potpourri" / Rabi Ozer Alport - www.shemayisrael.com]

                                                                                               

Zahor - Hatırla

"Amalek'in Mısır'dan çıkışınız sırasında yolda sana yaptığını hatırla" (Devarim 25:17).

Keli Yakar (Şemot 17:8'deki açıklamalarında), Tora'nın, Amelek'in Refidim'de Bene-Yisrael'e saldırdığını anlatırken, bir yandan da, saldırganların Yahudiler üzerinde herhangi bir güç sahibi olabilmesinin kaynağı hakkında bir imada bulunduğunu belirtir. Bene-Yisrael bir iç barış ve birlik içinde olduğu müddetçe, Amalek onları yenemez. Ama eğer aralarında ikilik ve bölünme varsa, Amalek başarılı olabilir. Tora buna, söz konusu olayın Refidim'de olduğunu vurgulayarak gönderme yapmaktadır. Bu sözcük, "Pirud" (ayrılık) sözcüğünün harflerini de içerir. Diğer bir deyişle, bene-Yisrael orada kamp kurdukları sırada, sürtüşme ve anlaşmaz içindeydiler (Raşi Şemot 19:2).

Hiduşe A-Rim, aynı pasukta bunun "Leha" (sana) sözcüğüyle de ima edildiği görüşündedir. Tora burada tekil olarak "sana" demeyi uygun görmüştür, zira Amalek, birbirine bağlı olan Bene-Yisrael'e üstün gelemiyordu. Raşi (25:18 açıklamalarında) Amalek'in zarar vermeyi başarabildiği kesimin, günahları nedeniyle, Yisrael kampını her yönden kaplayan Onur Bulutları'nın korumasına layık olmayıp halkın konvoyunun gerisinde kalanlar olduğunu belirtir. O bireyler cemaatin birer parçası olma liyakatinin yararını yaşayamamışlardı ve bu nedenle, Amalek için kolay bir hedef olmuşlardır.

Amalek'in soyundan gelen Aman da atalarından bu dersi öğrenmiştir. Aman Ahaşveroş'a Bene-Yisrael'den bahsederken "mefuzar umforad" (dağınık ve bölünmüş) bir halk olduklarını söylemiştir (Megilat Ester 3:8). Sefat Emet, Purim mucizesi gerçekleşene kadar gelişen sıkıntı dolu olayların temelinde bu bölünmüşlüğün olduğunu vurgular. 

Şela A-Kadoş aynı temayı devam ettirerek Ester'in de bu hastalığa çare bulma amacıyla Mordehay'a "tüm Yahudiler'i toplaması" (4:16) talimatı verdiğinin altını çizer. Burada belki fiziksel bir bir araya gelme kastediliyor olabilir; ama derin bir bakışla, Ester'in amacının halkı Tora bayrağı altında kalpten bir birlik halinde bölünmüşlükten kurtarmak olduğunu görebiliriz.

Sonuç olarak, Yahudiler her nerede bulunurlarsa bulunsunlar, zor ve sıkıntılı dönemler yaşadıklarında, bunun birlik ve beraberlik eksikliğinden kaynaklandığını anlamalıdırlar. Ancak burada fiziksel değil, kalpten bir birliktelik kastedilmektedir. Ve ayrılık sadece insanlar arasında değil, Tanrı ile insan arasında olduğu zaman da, hatta belki de daha etkili bir şekilde, büyük zarar vesilesidir. Bu nedenle birlik ve dayanışmanın Tanrı'yı da kapsaması gerektiğini bilmek gerekir. Tora bu birliğin sağlamlığını garanti eden yapıştırıcıdır.

 

 

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Rabi Nisim Behar / El Gid Para El Pratikante]

 

Tsedaka (devam)

 

1. Bir kişi Tsedaka almak istemiyorsa, ne yapıp edip onu kandırmak ve bunu ona hediye veya borç olarak vermek gerekir.

2. Tsedaka'yı mümkün olduğu kadar gizli vermek gerekir. Ne Tsedaka'yı verenin alanı, ne de alanın vereni bilmemesi için gayret göstermek gereklidir.

3. Kapı kapı dolaşan bir fakire büyük bir para vermek zorunluluğu yoktur. Fakat ufak bir şey verilmelidir; zira elini açan bir kişiyi boş çevirmek yasaktır.

4. Yemek vermek, giyim sağlamak vs. konularında ihtiyaç sahibi bir kadın, erkeğe göre önceliklidir.

5. Fakir Yahudiler'in yanında, diğer uluslara mensup fakirlere de yiyecek ve giyecek yardımı yapılır.

6. Fakire vermeyen, doktora verecektir.

7. Tsedaka vermeyen kişi puta tapmış gibidir (Talmud - Baba Batra 10).

8. Tsedaka veren kişi, Mizbeah'ta korban yapmış gibidir (Teilim 54-8).

 

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Bu sorunun cevabı için söz konusu otobüs şirketinin uyguladığı politika önemlidir. Şu bir gerçektir ki, eğer kural biletin ancak bir saat içinde kullanılmasını gerektiriyorsa, bu süre geçtikten sonra hükmü kalmayacak demektir. Kural açıksa, aslında sorulacak soru da olmamalıdır.

 

Öte yandan, eğer yolcu hem fazla para verip hem de kendisinden kaynaklanmayan bir sebeple, otobüs geciktiği için bu imkânı kullanamıyorsa, bu sadece yolcu için değil, müşterilerinin memnuniyetine önem veren ve bu konuda kaybedecek şeyi olan şirket için de bir kayıp anlamına gelebilir. Bu nedenle, yine şirket politikası doğrultusunda, sizin belirttiğiniz gibi geçerli bir sebep olduğu zaman otobüs sürücüsüne bu bileti zamanı geçmiş olmasına rağmen kabul etme yetkisi tanınabilir.

 

Sonuç olarak, elinizdeki bilet, sizinle otobüs şirketi arasında bir sözleşme niteliğine sahiptir ve tüm sözleşmelerde olduğu gibi, konu iki tarafı ilgilendirir. Herhangi bir mahkemede olduğu gibi Alaha da bu konuya ancak sözleşme şartları çerçevesinde bir cevap verebilir. Bu nedenle sözleşmenin şartlarını belirleyen taraf şirket olduğu ve siz de bu şartları kabul ettiğiniz için, "kuralsal" olarak yapılacak bir şey yoktur. Ama müşteri memnuniyeti gibi dış sebepler nedeniyle bu sözleşmenin harfiyen uygulanmayabileceği durumlar olabilir. Yine de böyle durumlar bile ancak doğrunda otobüs şirketinin politikasına bağlı olarak çözümlenebilir. Ama sözleşmeye aykırı bir uygulamayı siz kendi inisiyatifinizle yapamazsınız.

 

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Hayatın amacı, amaçlı bir hayata sahip olmaktır.

-- Robert Bryne

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,  ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır. Lütfen Geniza'ya getiriniz.