Peraşa Özeti (Bamidbar 22:1-24:9)

[www.chabad.org]

Moav kralı Balak, Bene-Yisrael'e lanet okuması için peygamber Bilam'ı çağırır. Yolda, Tanrı ona engel olması için bir melek gönderir. Meleği gören eşek ters davranışta bulununca, durumun farkında olmayan Bilam tarafından dövülür. Bilam ancak eşeğin dilinin mucizevî şekilde açılması sonucunda meleği fark eder.

Balak'a ulaşan Bilam, üç kez, üç farklı seyir noktasından Bene-Yisrael'e lanet okumaya çalışır; fakat her seferinde, lanet yerine ağzından berahalar çıkar. Balam, ayrıca tarihin sonu ve Maşiah'ın gelişi hakkında da kehanetlerde bulunur.

Halk, Moav kızlarının çekiciliklerinin tuzağına ve Baal Peor adlı puta tapma hatasına düşerler. Tanrı halk içine bir salgın gönderir. Yüksek rütbeli Yahudi, Midyanlı bir prensesi alenen çadırının içine alınca, Koen Gadol Aaron'un torunu olan Pinehas, her ikisini de öldürür ve salgın son bulur.

DEVAR TORA

[Rabi Yisahar Frand - www.torah.org]

Melekleri Karıştırmak

"Bilam sabah kalkıp [dişi] eşeğini eyerledi ve Moav yetkilileriyle gitti. O gittiği için Tanrı'nın öfkesi alevlenmişti. Tanrı'nın bir meleği ona engel teşkil etmek üzere yolda sabit durdu" (Bamidbar 22:22). Raşi buradaki meleği bir merhamet meleği olarak tanımlar. Tanrı Bilam'ı bir merhamet meleğiyle engellemeye çalışmıştır, çünkü Bilam'ın kendine yapmaya başladığı kötülüğü durdurmak istiyordu (zira çıktığı bu yolun sonu Bilam'ı ölüme götürecekti).

Ancak daha sonra pasukta eşeğin meleği gördüğü ve meleğin elinde havaya kalkmış bir kılıç olduğu anlatılır. Ne zamandan beri bir merhamet meleği elinde bir kılıç taşır? Bilam'ın kötü amaçlı görevini engellemek için Tanrı'nın göndermiş olduğu merhamet meleğine ne olmuştur?

Rav Pam merhamet meleğinin farklı giysiler ve görüntülerle ortaya çıkabileceğini belirtir. Bazen şimdiye kadar görmüş olduğumuz en ürkütücü yaratık olarak ortaya çıkar. Onun görevi, kendi iyiliğimiz için, yapmakta olduğumuz yanlışı engellemektir! Bu görevi yerine getirmek için elinden geleni yapacaktır. Meleğin "merhametli" yönü onun görüntüsü veya yüz ifadesi değildir. Bizim kendimize zarar vermemizi engellemesidir.

Rav Pam, kendilerine birer eş arayan Yeşiva öğrencilerine, karşılaşabilecekleri hayal kırıklıkları bağlamında bunu anlatmıştır. Genç bir adam genç bir kızla karşılaşabilir ve bunun gerçekleşmesi mümkün olan en büyük şiduh (eşleşme) olduğunu düşünebilir. O kadar heyecanlı ve coşku doludur ki... Sonra bunu değiştiren bir şey olur. Aniden o şiduh iptal olur. Doğal olarak delikanlı ve ailesi perişandır ve hayal kırıklığı yaşamaktadırlar.

Hayatta birçok kez, anlık hayal kırıklıklarımızın başımıza gelen en iyi şey olduğunu sonradan fark ederiz.  Evrenin Hâkimi daha iyi bilir. Bu ilk adayın doğru kişi olmadığını bilir. En uygun eş daha ilerde ortaya çıkacaktır.

Şiduh patlak verdiği zaman tıpkı eline kılıç almış bir melek gibi, bir felaket olarak görünür. Ancak gerçek şu ki, o melek bir merhamet meleğiydi. Merhamet meleği her zaman başının etrafında bir hale ile belirmez. Bazen ürkütücü bir görüntüye bürünebilir. Ama eğer bu kişinin kendine zarar vermesini engellerse, o zaman "merhamet görevi" başarılı sayılır.

Bu sadece evlilik eşleşmeleri için geçerli kalmakla kalmaz. Bu bir insanın bütün hayatında geçerlidir. İş anlaşmalarında, ev satın almada, insanın büyük bir inançla yaptığı ve sonunda hayal kırıklığıyla sonuçlanan parasal hamlelerde de geçerlidir. Birçok kez, kişinin ilk planlarını ve hedeflerini değiştirmesine neden olan kısa vadeli hayal kırıklığı başına gelmiş olan en büyük beraha olabilir.

Rav Yaakov Kaminetsky Amerika'ya gelmeden önce Avrupa'da dini bir görev için başvurmuştu. Ama görevi bir başkasına kaptırmıştı. Rav Yaakov olayların gelişme şeklinden hayal kırıklığına uğramıştı. Ekmek parasını kazanması gerekiyordu; bu nedenle, Amerika'ya gitmekten başka bir seçeneği kalmamıştı. Bir müddet Seattle Washington'da, daha sonra da Toronto Kanada'da bulundu. Sonunda kendini Yeşiva Tora Vadaat'ta buldu ve o Yeşiva'nın başmüdürü oldu. Gerisi tarihtir. Avrupa'da görevini kaptırdığı diğer haham ve hahambaşılığını istediği o şehrin tamamı Naziler tarafından yok edilmişti.

Buna benzer binlerce öykü vardır. Birçok kez, planlarımızı saptıran ‘şeytan' tarafından engellendiğimizi düşünürüz. Ama genellikle yanılırız - şeytan olduğunu düşündüğümüz melek aslında Malah A-Rahamim'dir [merhamet meleği] . Evrenin Efendisi Rav Yaakov için daha büyük planlar yapmıştı, ama o sırada ona elinde kılıç taşıyan bir melek gibi görünmüştü.

Şunu her zaman aklımızda tutmalıyız. Hiçbir şeyi kabına göre yargılayamayız. Melekleri bile.

AFTARA BAĞLANTISI

[The Jersey Shore Torah Bulletin / www.shemayisrael.co.il]

Veaya Şeerit - Miha 5:6-6:8

Bu haftaki peraşanın büyük bölümü Balak ve Bilam'ın Bene-Yisrael'e lanet etme yönündeki nafile çabalarını ele almaktadır. Bu aftara da Tanrı'nın çölde Bene-Yisrael için gerçekleştirdiği mucizeleri tekrar anlatır. Balak ve Bilam'la ilgili bu olay da zikredilir ve Tanrı'nın Kendi dürüstlüğüyle bizi onlardan nasıl koruduğunu her zaman anımsamamız gerektiği belirtilir.

DEVAR TORA

 [Rav Moşe Benveniste]

Öğrenmenin Önemi

UDLA MOSİF LİMUDO YASİF

Kendini devamlı olarak bilgi ve kültürde aşamayan kişi, sonunda bildiklerini de unutur. Kişi her gün bir adım daha ileriye gitmelidir. Duraklama olursa geriye dönüş başlar.

İLLEL AZAKEN'in öğretilerini açıklamaya devam ediyoruz:

Doğal unutkanlığın yanı sıra, manevi bir cezalandırma da vardır. Çünkü Yüce Tanrı insanı devamlı tekâmül etmesi için yarattı. Bu görevi yerine getirmeyen kişi unutkanlıkla cezalandırır.

Din bilginlerimiz (Yeruşalmi Masehet Berahot sonunda) şöyle derler:

"İM YOM TAAZVENİ YOMAYİM EEZVEH."

Tora bilgisi ve kültürü bizlere her an adeta şöyle seslenmektedir:

"Bizleri bir gün ihmal ederseniz, biz sizleri iki gün terk ederiz."

Tanrının buyruklarından uzaklaştığımız takdirde, o da bizi maalesef terk edebilir.

Bir örnek vermemiz gerekirse:  İki arkadaş yol üstünde rastlaşırlar, ayrıldıklarında biri doğuya doğru bir günlük yol alırken, öteki batıya doğru bir günlük yol almıştır ama bu iki arkadaşın birbirine olan uzaklığı iki günlük yol mesafesini bulmuştur.

KRAL ŞELOMO (Koellet 1/15) kitabında şöyle yazar: MEUVAT LO YUHAL LİTKON VE-HESRON LO YUHAL LEİMANOT. Bükülen bir cisim tam olarak düzeltilemez. Herhangi bir eksilme de eskisi gibi yerine getirilemez.

Tanrı insanları meleklerden çok farklı yarattı. Melekler Robot gibidirler. Sadece onlara yükletilen ödevleri harfiyen yerine getirirler. İnsanlara ise kendi ruhundan ve zekâsından bir nebze verdi. UMEHAYİL EL HAYİL YELEHU BENE YİSRAEL. Kişi hayatı boyunca gelişme ve ileriye gitme gayreti içinde olmalı. Genel bilgi ve kültürün yanında her Yahudi'nin yaşam kaynağı olan Tora öğretimine özen göstermesi gerekir.

(Devarim 30/20) şöyle bir öğütte bulunur: Kİ U HAYEHA VEOREH YAMEHA. Tora senin hayatın ve uzun yaşamanın sebebidir.

(Talmud Berahot 61/2) şöyle bir olay anlatır:  Romalılar İsrael topraklarını işgal ettiklerinde halkın benliklerini kaybedip asimile olmaları için Tora öğretimini men ederler. Büyük din bilgini RABİ AKİVA'yı da öğrencilerine din eğitimi verme suçundan hapse atarlar. Asimile olanlardan PAPOS BEN YEUDA adında bir kişi Rabi AKİVA'yı hapiste ziyaret ederken " Bak ben ne mutluyum" der, "sen de asimile ol rahat yaşamını sürdür." Rabi Akiva şöyle cevap verir: "Tilki bir gün nehir kenarında balıklara seslenir: Balıkçıların ağ ve oltalarında kurtulmak için tek çareniz gelip karada benimle yaşamanızdır"  Balıklar şöyle bir cevap verir:" Sen ki hayvanların en kurnazısın, nasıl böyle dersin? Biz nehrin içindeyken tehlikelerden kurtulamıyoruz, bir de karaya çıkarsak vay halimize."

Rabi Akiva sözlerini böyle tamamlar: TORA eğitimini elden bırakmadığımız halde tehlikelerle karşılaşıyoruz. KUTSAL TORA'mızdan vazgeçersek sudan çıkmış balıklara benzeriz.

RABİ YİSRAEL BAAL ŞEM TOV bizlere bir öğütte bulunur:

TORA eğitiminden uzakta kalan kişiler kendilerine güvenip biraz kibirli ve gururlu olmalıdırlar. "Ben istesem çalışarak bir bilgin dahi olabilirim" demelidirler. Fakat Tora bilginleri ise alçak gönüllü olmalı ve gururundan uzak ve daha çok çalışıp öğrenmek gerektiğinin bilinci içinde olmalıdırlar.

Tekrar görüşmek ümidiyle.

Rav Moşe Benveniste

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

On Dördüncü Kitap: ŞOFETİM / YARGIÇLAR

"On dördüncü kitaba, idam cezası, tanıklığın kabulü, kral ve onun savaşları ile ilgili kanunlar gibi, mahkemelerin sorumluluğunda olan emirleri dâhil edeceğim. Ve bu kitaba Yargıçlar Kitabı adını verdim."

78. Sanedrin veaOnaşin aMesurin Laen - Mahkemeler ve Ceza Yetkileri

Erets-Yisrael'in her tarafına mahkeme memurları ve yargıçlar atamamız emredilmiştir (Devarim 16:18). Bet-Amikdaş'taki Büyük Sanedrin adlı yüksek mahkemenin 71 üyesi vardır. Bu mahkeme kralı taçlandırma, savaş ilan etme, Bet-Amikdaş'ı veya Yeruşalayim şehrini genişletme, puta tapan şehir ve kabileleri, sahte peygamberleri ve asi din otoritelerini yargılama, Koen Gadol'u ilgilendiren idam istemli davaları görme, daha küçük mahkemeler tayin etme, faili meçhul cinayetler ve zina ettiğinden kuşku edilen kadınları yargılama gibi görevlerden sorumludur. İdam istemli davalar 23 üyesi olan Küçük Sanedrin adlı mahkemeler tarafından görülür. Tüm bu davalar ancak Sanedrin ve Bet-Amikdaş var olduğu zaman görülebilir. Hiçbir mahkemenin üçten az üyesi olamaz. Ancak tanınmış bir uzman veya bir mahkemeden izin almış bir kişi de yargıç olarak hareket edebilir.

Tora konusunda uzman olmayan kişileri yargıç olarak atamak yasaktır (Devarim 1:17; Bamidbar 11:16). Bir yargıç, bilge, alçakgönüllü, Tanrı korkusuyla dolu, zenginliği hor gören, hakikati seven, insanlar tarafından sevilen, iyi ün salmış bir insan olmalıdır (Devarim 1:13; Şemot 18:21). Para cezasıyla ilgili olmayan tamamen parasal davalar haricinde, bütün davalarda yargıçların en az bir tanesi Koen olmalıdır.

BİR HAYAT DERSİ

[Adam Lieberman / "A Life Lesson" - www.aish.com]

Zayıflığı Kabul Etmek

Peraşada Balak'tan davet alan Bilam Tanrı'ya gidip gidemeyeceğini sormakta, ama Tanrı hemen ona gitmemesini ve lanet etmemesini tembih etmekte, sebebi de "çünkü bu halk mübarektir" sözleriyle ifade etmektedir. Ama Bilam bu cevabı kralın görevlilerine aktardığı zaman, Tanrı'nın bu sözlerini kısmı atlamış ve sadece şunları söylemiştir:

"Tanrı sizinle gitmeme izin vermeyi reddetti" (Bamidbar 22:13).

Tanrı Bilam'ın gitme ve Bene-Yisrael'e lanet etme isteğine cevap verirken, belirli iki noktaya değinmiştir. İlk önce ısrarla Bilam'a gitmemesini söylemiştir. İkincisi, Bene-Yisrael'in mübarek olmaları nedeniyle onlara lanet edemeyeceğini belirtmiştir. Ama Bilam bu basit ve kısa cevabı aktarırken Tanrı'nın söylediklerinin yüzde ellisini çıkarmıştır!

Tanrı açıkça Bilam'a Bene-Yisrael'e beddua etmesinin boşa çaba olacağını söylemişti. Ama Bilam, kibirli ve mağrur kişiliğiyle, hiçbir zaman kendi güçlerinin sınırlı olduğunu kabul edemiyordu. Bu yüzden, kralın elçilerine Bilam'ın bu görev için yanlış insan olduğunu ve kralın isteklerini yerine getirmekte beceriksiz olacağını söyleyeceğine, bütün bunları atlamayı ve tüm sorumluluğu Tanrı'ya yükleyerek sadece Tanrı'nın onun gitmesine izin vermediğini söylemişti.

Bilam'ın kasten söylemediği şeyler kendi hayatımızda bize değerli bir ders verir. Çoğu insan için Tanrı'nın bize bazı eşsiz güçler ve yetenekler verdiği açıkça bellidir ve bu şekilde bazı şeyler bize "doğal" görünür. Ama aynı şekilde, Tanrı'nın bize bazı yetenekleri ve güçleri vermediği de açıkça bellidir. İster matematikte, ister yönlerde, kılavuzlarda, ister resimde veya organizasyon konusunda hepimizin bazı zayıflıkları vardır. Her ne kadar bazı zaaflarımızın üzerinde çalışarak daha iyi insanlar haline gelebilirsek de, yetenekler söz konusu olduğunda, basitçe, iyi olmadığımız bazı konular vardır ve bu böyledir işte!

Ama özgüveni az olan kişiler bazı becerilerden veya yeteneklerden yoksun olduklarını kabul etmekte zorluk çekerler. Bir alanda yetenek eksikliğini kabul etmenin kendi öz saygılarının doğrudan bir yansıması olacağı konusunda yanılgıya düşerler.

Hâlbuki gerçek bunun tam tersidir. Bir konuda "iyi" olmadıklarını kolaylıkla kabul eden insanlar zayıflık veya yetersizlik sergilememiş olurlar. Onun yerine dürüstlüklerini, güçlerini ve öz güvenlerini gösterirler. Diğerleri ise, o kişiyi sahip oldukları güçleri ve yetenekleri ile barışık olan ve karşılaştığı her kişiye her konuda iyi olduğunu ilan etmesine gerek duymayan bir insan olarak görürler.

Bilam bir başkasının ondan istediği şeyi yapamadığını kabul edemeyecek kadar mağrurdu. Başka sefer sizden bir şey yapmanız istendiğinde o kadar yetenekli olmadığınızı söylemeyi öğrenin. Bilam'ın inancının aksine, insanlara o iş için doğru insan olmadığınızı söylemeniz sizi onların gözünde yüceltecektir, çünkü bunu söyleyecek kadar özgüvene sahipsiniz demektir. Bunun yanı sıra, bir görev üstlendiğinizde, kuşkusuz bir şekilde büyük sonuçlar elde edeceğinize inanıyorsunuz demektir.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Alaha Kitapları]

Şabat Günü

1. Her gün 100 beraha söylemek gerekir. Haftaarası okunan Amida'da 19 beraha vardır. Günde üç Amida söylenerek 57 beraha tamamlanmış olur. Tefila öncesinde okunan sabah dualarında ve Tefila'nın içindeki berahalar, yemek öncesi ve sonrası berahalar, tuvalet ihtiyacı sonrası söylenen berahalarla, normal bir günde 100 beraha kolayca tamamlanır. Fakat Şabat ve Bayram günlerinde Amida'da sadece 7 beraha olduğu için, 100 berahaya ulaşmak için fazladan meyveler ve kokular kullanılır. Fakat boş yere beraha söylememek için herhangi bir meyve yendikten sonra aklı ondan alacak başka bir işle meşgul olunmadıysa, başka bir meyveye beraha söylenmemelidir.

2. Şabat günü, bu günü ilgilendirmeyen konularla meşgul olunmamalı, Şabat sonrası için planlar yapılmamalıdır.

3. Şabat günü, Tora çalışmak için en uygun zamandır. Hahamlarımız'ın dediği gibi: "Şabat ve bayramların Yahudiler'e verilmesinin en önemli amacı, bu günlerde Tora öğrenmeleridir". Bu sebeple bu gün iyi değerlendirilmeli, insan kendisini mümkün olduğu kadar geliştirmeli, yeni şeyler öğrenmeli, derslere katılmaya gayret etmelidir.

4. Şabat günü uyumak, "Şabat zevki"nin bir parçasıdır. Fakat gereğinden fazla uyunmamalıdır.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

Bütünlük, yaptığımız şeydir, söylediğimiz şeydir ve yaptığımızı söylediğimiz şeydir.

-- Don Gale