Moşe, bulunulan vaatlerin (Neder) geçersiz kılınması ile ilgili emirleri Yisrael kabilelerinin liderlerine iletir.

Peraşa Özeti (Bamidbar 30:2-32:42)

[www.chabad.org]

Moşe, bulunulan vaatlerin (Neder) geçersiz kılınması ile ilgili emirleri Yisrael kabilelerinin liderlerine iletir. Bene-Yisrael'in ahlaki çöküşüne neden oldukları için Midyanlılar'a savaş açılır.  Tora savaşta elde edilen ganimetler ve bunların halk, savaşçılar, Leviler ve Koen Gadol arasında nasıl paylaştırıldığı hakkında detaylı bir açıklamaya yer verir.

Reuven ve Gad kabileleri vaat edilmiş Ülke'de kendilerine düşen pay olarak, geniş otlaklara sahip olan Ürdün nehrinin ötesindeki bölgeyi talep ederler. İlk başta bu talebe sinirlenen Moşe, sonradan bu kabilelerin, ilk önce kardeşlerine katılıp Ürdün Nehri'nin batısını ele geçirmelerinde onlara yardım etmeleri koşuluyla isteklerini kabul eder. Daha sonra, Menaşe kabilesinin yarısı da bu iki kabileye katılır.

DEVAR TORA

[Rabi Yisahar Frand - www.torah.org]

Can Yakan Rütbe İndirimi

"Midyan krallarını da öldürdüler: Evi'yi, Rekem'i, Tsur'u, Hur'u ve Reva'yı - beş Midyan kralı. Ayrıca Bilam ben Beor'u kılıçla öldürdüler" (Bamidbar 31:8).

Bene-Yisrael'in Midyan ordularını yenmesiyle ilgili anlatıda, hafiften tanıdığımız Tsur ismine de rastlamaktayız Tora'da Tsur, Pinehas peraşasının başıonda Zimri'yle birlikte ulu orta günah işleyen Midyanlı prenses Kozbi'nin babası olarak tanıtılmıştı.

Midraş Tanhuma bize Tsur'un beş Midyan kralının en büyüğü olduğunu, ama daha sonra onun rütbesini kaybettiğini ve yukarıdaki listedeki Midyan krallarının arasında bu yüzden üçüncü olarak sayıldığını anlatır. Tsur'un rütbe düşüklüğünün sebebi, kızını gönüllü olarak ahlakdışı bir eylem yapmak üzere göndermiş olmasıdır.

Böyle bir Midraş okuduğumuz zaman şunu merak etmemiz gerekir: Acaba bu Tsur'un gerçekten umurunda mıydı? Tora'nın Midyan kralları listesinde onu birinci yerine üçüncü kral olarak sayması Tsur'u gerçekten rahatsız ediyor olabilir mi?

Haye Sara peraşasındaki bir Midraşı okuduğumuz zaman da buna benzer bir soru dikkatimizi çeker. Avraam'ın Mearat Amahpela'yı satın almasını anlatan pasuklardan bir tanesinde Efron'un ismi normalden farklı olarak vav harfi eksik bırakılarak yazılmıştır. Midraş bize Efron'un Mearat Amahpela satışında açgözlü davrandığı için ismindeki bu vav harfini kaybettiğini belirtmektedir.

Yine şunu sormadan duramayız: Acaba bu Efron'un umurunda mıdır? Peraşayı okuduğumuz zaman Efron'un Tora'da hak ettiği harf sayısından ziyade, Avraam Avinu'dan alacağı para miktarıyla ilgilenen çok hırslı biri olduğunu görüyoruz. O halde bu Midraşlar bize ne söylemek istemektedir?

Gerçek şu ki, bu sorular hepimizin bir dereceye kadar sahip olduğu yanlış bir bakış açısından doğmaktadır. Burada, bu dünyada olduğumuz sürece, fiziksel dünya bize o kadar gerçek ve Gelecek Dünya o kadar uzak görünür ki, fiziksel dünyanın bir hakikat ve manevi dünyanın ise bir bakıma hayali olduğunu düşünürüz.

Fiziksel dünyada kişi en büyük hakaretleri bile bariz bir şekilde görmezden gelebilir veya omuz silkebilir. Ancak Olam Aba'da "Gerçek Dünya'nın" bütün yanılsamaları tek tek ortaya çıkar. Her bir birey, hatta bu dünyada hiçbir manevi değere sahip olmayan bir birey bile, aniden tek önemli olanın maneviyat olduğunu fark eder. Bütün maneviyatın kaynağı olan Tora, ruhların Cennette seyretmek isteyeceği tek mevcudiyettir.

Tsur ve Efron burada yeryüzünde oldukları müddetçe, Tora'nın onlardan küçük düşürücü bir şekilde söz etmesiyle cezalandırıldıklarını söyleseydik, bize kıs kıs gülerlerdi.

Şimdi Tsur ve Efron öte âlemde bulundukları noktadan aşağıya veya bu olayda olacağı gibi yukarıya baktıkları zaman, gözleri, onları mevcut hallerinde en çok ilgilendiren yerdedir: Tora'da. Ve emin olun, bu can yakan rütbe indirimi onlara çok büyük bir acı çektirmektedir.

AFTARA BAĞLANTISI

[The Jersey Shore Torah Bulletin / www.shemayisrael.co.il]

Divre Yirmeyau - Yirmeyau 1:1-2:3

II. Bet-Amikdaş'ın yıkılışından sonra Hahamlarımız, Şiva Asar BeTamuz (17 Tamuz) ile  Tişa BeAv (9 Av) arasındaki üç Şabat gününde, halkı I. Bet-Amikdaş'ın yıkılışına dair önceden uyaran kehanetleri içeren parçaları Aftara olarak okumamızı öngörmüşlerdir. Bu üç Aftara'ya bir grup olarak "Telat DeFuranuta - Keder/Felaket Üçlüsü" adı verilir. Bunlar, Yirmeyau ve Yeşayau kitaplarının açılış bölümleridir ve her biri, Yisrael'in günahkârlığına cevap olarak halkı bekleyen berbat akıbet hakkında tehditler içerir. Yine de bu kasvetli Aftaralar'ın her biri ümit ve ilham ifadeleri içeren pasuklarla son bulmaktadır. Örneğin bu haftaki Aftara'nın sonu şöyledir: "Tanrı şöyle dedi: Gençliğindeki sadakatini, gelinlik günlerindeki sevgini - çölde; ekilmemiş topraklarda arkamdan gelişini - senin adına hatırladım. Yisrael, Tanrı için kutsaldır!..." (Yirmeyau 2:2-3).

DEVAR TORA

 [Rav Moşe Benveniste]

AZ VAAT ET, ÇOK ŞEY YAP

ŞAMAY OMER: ASE TORATEHA KEVA. EMOR MEAT VAASE ARBE. VEEVE MEKABEL ET KOL AADAM BESEVER PANİM YAFOT

שמאי אומר :  עשה תורתך קבע,  אמור מעט ועשה הרבה, והוי  מקבל את כל האדם בסבר פנים יפות                                                                               

ŞAMAY der ki: Bilgide, kültürde ve TORA öğreniminde devamlılık şarttır. Az vaat et, çok şey yap. Her, kişiyi güler yüzle karşıla (Pirke Avot 1/15)

ŞAMAY'ın yaşadığı devirde İsrail topraklarında Yunan ve Roma kültürleri yayılmaya başladı. Halkın çoğu bu akımlara kapıldı. Böyle tehlikeli bir ortamda birçok topluluk gibi tarihten silinme olasılığı çok büyüktü. ŞAMAY çareyi yüce Tanrı tarafından Peygamberimiz Moşe Rabenu vasıtasıyla verilen TORA öğretisi ve emirlerini yaymayı sürdürmekte buldu. Azgın dalgalarla boğuşan Halkımız yaşamı onlarda bulacaktı. Peygamber Yermiyau zamanında böyle seslenmişti:

 İM LO BERİTİ YOMAM VALAYLA HUKOT ŞAMAYİM VAARETS LO SAMTİ  (Yermiyau 33/25)

                                     אם  לא בריתי יומם  ולילה חוקות שמים וארץ לא שמתי

Tanrı İsrael toplumuna şöyle seslenir: Eğer sizlerle yapmış olduğum anlaşma olmasaydı, gece ve gündüz ve doğa yasalarını koymazdım.

ŞAMAY şuna inanmıştı. Tehlikeli ve kargaşalı günlerde insanlar birbirlerini suçlar. Birileri her şeyi ben biliyorum ve halkım için çok şey yapıyorum der, diğeri ise tersini söyler. ŞAMAY onlara şöyle seslenir: Az konuşun çok şey yapın. Kavga yerine birbirinize nezaketle hitap edin. Tek çare Tora'nın emirlerine bağlı kalmaktır. Aslında barış ve rahat günlerde dahi bu öğütler geçerlidir. Peygamberimiz Moşe Rabenu büyük söylevinde bizlere şöyle seslenir:

RAK İŞAMER LEHA UŞMOR NAFŞEHA MEOD. PEN TİŞKAH ET ADEVARİM AŞER RAU ENEHA. (Devarim 4/9)

Dikkatli ol ve canını ziyadesiyle koru. Sana öğrettiğim kuralları unutma. Çünkü onlar senin hayatındır.

Bizlere ‘Az vaat edip çok şey yapma'nın, en iyi örneğini Atamız Avraam verdi. Tora'da şöyle bir olay geçer. Çok sıcak bir günde üç melek çöl göçebesi kılığında Avraam Avinu'yu ziyaret eder. Atamız onlara şöyle seslenir:

VEEKHA PAT LEHEM VESAADU LİBEHEM AHAR TAAVORU  (Bereşit 18/5)

          ואקחה פת לחם  וסעדו לבכם, אחר תעבורו.

Buyurun, bir parça ekmek yiyin, yüreğiniz güçlendirin sonra yolunuza devam edersiniz.

Sofra kurulduğunda misafirlerine üç dana keserek dillerini ikram eder. Aynı zamanda eşi SARA'ya şöyle seslenir:

MAARİ ŞELOŞ SEİM KEMAH SOLET, LUŞİ VAASİ UGOT. (Bereşit 18/6)

Çok acele en kaliteli irmikten peksimetler hazırla.

Çok az şey vaat etti, çok şey sundu. Bunun aksi örneği ise, Sara annemiz vefat ettiğinde çok yakın tanıdığı EFRON AHİTİ'den MEARAT AMAHPELA'yı satın almak istedi. Cevap şöyle gelir:

ERETS ARBA MEOT ŞEKEL KESEF BENİ UVENHA MA İ?

                                     ארץ  ארבע  מאות  שקל כסף ביני  ובינך מה  היא?  (Ber. 18/16)

400 gümüş ŞEKEL ‘in bizim aramızda sözü mü olur? Avraam derhal sözü edilen meblağı öder.

 Eftron başlangıçta hiçbir şey istemez görünürken aslında büyük bir ücret istemiştir.

BEN AMESARİM-SIKINTILI GÜNLER

İbrani takviminde 17 Tamuz'dan Av ayının 9'una kadar üç hafta boyunca sıkıntılı ve üzücü günler yaşanır. Tamuz ayının on yedisinde Tarih içinde farklı yıllarda çok üzücü olaylar yaşandı:

1) Altın buzağı olayında çölde Moşe Rabenu SİNAY dağından on emrin yazılı olduğu levhaları ile inerken elinden atıp kırdı.

2)1.Bet Amikdaş devrinde Yeruşalayim şehrini kuşatan düşman yüzünden Bet Amikdaş'ta yapılan KORBANLAR yapılmamaya başlandı.

3)2.Bet Amikdaş devrinde Yeruşalayim kalelerini kuşatan düşmanlar bu günde kaleleri deldiler.

4)Düşmanlar sefer TORA kitaplarını yakarak, Bet Amikdaş'a putlar koydular.

9 Av'da ise, yine farklı yıllarda üzücü olaylar gerçekleşti:

1)Mısır'dan çıkan halkın çölde öleceklerine ve yalnız yeni doğan neslin vaat edilmiş topraklara gireceğini Tanrı bu günde karar verdi.

2) Birinci ve ikinci Bet Amikdaş acı bir tesadüf ile aynı tarihte yıkıldı.

3)Son kalemiz BETAR BAR KOHBA yönetiminde düşmana karşı daha fazla direnemediler ve yine maalesef 9 Av gününde kale düştü ve bütün kahramanlarının yaşamı trajik bir biçimde son buldu.

Rabilerimiz bizlere acılarımızı bir nebze için hafifletecek bir vaatte bulundular.

KOL  AMİTABEL AL YERUŞALAYİM. ZOHE VEROE BESİMHATA.

                                                      כל המתאבל  על ירושלים זוכה  ורואה  בשמחתה.

Kim bu günlerde YERUŞALAYİM için yas tutarsa, onun tekrar yapılanması ve ihtişamını görüp büyük bir mutluluk ve sevinç duyacaktır.

Tekrar görüşmek ümidiyle.

Rav Moşe Benveniste

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

On Dördüncü Kitap: ŞOFETİM / YARGIÇLAR

78. Sanedrin veaOnaşin aMesurin Laen - Mahkemeler ve Ceza Yetkileri (Devam)

Sanedrin zamanında işlev gören mahkemelere, hak eden kişileri bedensel cezaya tabi tutma emri verilmiştir (Devarim 25:2-3). Bu bedensel ceza, ceza görecek kişinin dayanma gücüne göre değişkenlik gösterirdi ve bilirkişinin belirlediğinin ötesinde ceza vermek yasaktı. Bu tür bir ceza ölüm cezası gerektirmeyen "yapma" şeklindeki bir emri çiğneyen insanlara verilirdi. Ancak bu günah bir eylem içermiyorsa (yalan yere yemin etme, küfretme ve korbanları değiş tokuş etme haricinde) veya "yap" şeklindeki bir eylemle telafisi varsa bu ceza verilmezdi. Bunun yanında, tek bir ihlal birden çok yasağın çiğnenmesi anlamına geldiği zaman da bu ceza verilmezdi.

Mahkemeler ancak tanıkların açık ifadelerine dayanarak ceza verebilirler. Bir itirafa dayanarak ceza veremezler ve dolaylı kanıta dayanarak cezalandırmaları yasaktır (Şemot 23:7). Günah işlemeye zorlanmış bir insanı cezalandırmaları yasaktır (Devarim 22:26). Diğer taraftan, cezayı hak eden kişiye acımaları da yasaktır (Devarim 19:13, 21, 26:12). Mahkemeler gerekli gördükleri takdirde Tora'da belirtilmiş olmayan cezalar verme yetkisine sahiptirler.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Alaha Kitapları]

Üç Hafta İle İlgili Kurallar

1. Şiva Asar Betamuz ile Tişa Beav arasındaki üç hafta süresince evlilik törenleri gerçekleştirilmez, eğlenceler düzenlenmez.

2. Bu günlerdeki yas teması nedeniyle müzik aletleri ile üretilen müzik dinlenmez. Müzik dinlememekten kaynaklanan kısıtlılık duygusu ve neşe eksikliği, tarihte bu günlerde yaşanan gerçekten son derece trajik olayları hatırlamamızı sağlar. Yine de Tanrı'ya övgüler içeren şarkılar, enstrümansız olarak söylenebilir ve dinlenebilir. Bir Bar-Mitsva, Berit Mila ve benzeri mutlu vesile söz konusuysa, kutsiyet konulu şarkılar, enstrüman eşliğinde bile olsa dinlenebilir.

3. Yeni bir elbise satın alınmaz ya da o yıl içinde yeni çıkan bir meyve yenmez. Zira bu durumda Şeeheyanu berahası söylenmesi gerekir. Oysa bu beraha "bizleri bugüne eriştirdiği için" Tanrı'ya teşekkür niteliğindedir ve acı olayların yaşandığı bir döneme uygun kaçmamaktadır.

4. Berit Mila ve Pidyon Aben törenlerinde bu beraha söylenir. Eğer bir meyve yeni çıkmışsa ve Tişa Beav'dan sonra bulunamayacaksa, bu meyve ancak Şabat günü yenebilir ve Şeeheyanu berahası söylenir. Eğer fiyatların yükselmesi söz konusu olacaksa yeni elbiseler alınabilir; ama ancak Tişa Beav'dan sonra giyilebilir.

5. Hamile bir kadın ya da hasta bir kişinin canı yeni bir meyve çektiğinde bu meyve kendisine verilir ve Şeeheyanu berahasını söyler.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

Genel bir kural olarak, günahı teşvik eden şeyler, arandıkları zaman gelirler.

-- Margaret Oliphant