Aaron'a, Menora'nın kandillerini yakması emredilir ve Levi kabilesi, Mişkan'da hizmet etmek üzere göreve atanır...

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız
Bu Hafta İçin Saatler			29 Mayıs	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	2010	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	7:03	8:19	-----	Yeruşalayim	7:07	8:24
Tel Aviv	7:18	8:22	16 Sivan	Tel Aviv	7:22	8:26
İstanbul	8:14	8:54	5770	İstanbul	8:19	8:59
B E A A L O T E H A
Hatırlatmalar ü 12-13 Haziran Şabat-Pazar: Roş Hodeş Tamuz.
Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

Peraşa Özeti (Bamidbar 8:1-12:16)

[www.chabad.org]

 

Aaron'a, Menora'nın kandillerini yakması emredilir ve Levi kabilesi, Mişkan'da hizmet etmek üzere göreve atanır. Manevi açıdan saf olmadıkları için Pesah korbanını zamanında getiremeyen bir grup Yahudi'nin "Bu mitsvadan neden mahrum kalalım?" ricasına cevaben ikinci bir Pesah korbanı (Pesah Şeni) tesis edilir. Tanrı, Bene-Yisrael'in çölde yolculuk ederken ve kamp kurarken uyacakları düzen hakkında Moşe'ye talimat verir. Halk yaklaşık bir yıl boyunca kamp kurduğu Sinay Dağı'ndan bu düzenle ayrılır.

Halk "gökten yağan ekmek" (Man) konusunda memnuniyetsizdir ve Moşe'den kendilerine et temin etmesini ister.  Tanrı bu amaçla halka sülünler gönderir. Moşe, halkı yönetme yükünü kendisiyle paylaşmaları için, ruhu ile aydınlattığı yetmiş yaşlı kişi seçer. Miryam, Moşe hakkında olumsuz konuşur ve cüzamla cezalandırılır; Moşe onun iyileşmesi için dua eder ve bütün halk yedi gün boyunca Miryam'ın iyileşmesini bekler.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Pinhas Avruh - www.torah.org]

 

Tersyüz Edilmiş

 

Bu haftaki peraşa Bene-Yisrael'in, Sinay Dağı'nın eteklerinde yaklaşık bir sene geçirdikten sonraki ilk yolculuğunu kaydeder. Sinay Dağı'nda geçirdikleri bir yıllık sürenin başında Tanrı'nın mevcudiyetinin mucizevî bir şekilde açığa çıkışını yaşamışlar, On Emrin ilk ikisini Bizzat Tanrı'dan işitmişlerdi. Ama asıl büyük öneme sahip olan şey, Tanrı'nın yeni milleti tarafından açıklanan inanç ve güven dolu cümleydi: "Naase Venişma - Yapacağız ve Dinleyeceğiz". Bene-Yisrael, tıpkı bir çocuğun anne-babasına güvenmesi gibi, Evren'in Yaratıcısının "aklında" sadece onların çıkarı olduğunun farkında olarak, Tanrı'nın sevgisine tamamen güveniyorlardı. Tanrı'ya besledikleri bu güvenle, "Nişma - Dinleyeceğiz [anlayacağız; öğreneceğiz]" içeriğinin anlamını kavrama amacıyla, Tora'yı ve baştaki emirlerini yapmayı (Naase) kabul etmişlerdi. Buna rağmen, peraşamızda, Sinay deneyiminin etkisinin buradan ayrıldıktan çok kısa bir süre sonra azaldığını görmekteyiz. Bunun başlıca müsebbibi, çünkü Mısır'da çok büyük bir içtenlik olmaksızın Yahudiliği kabul etmiş kişilerden oluşan karışık bir grup olan Erev Rav'dı. Bu grup, Bene-Yisrael'in çöl yolculuğundaki şikâyetlerinde kışkırtıcı rolünü oynamıştı.

Yolculuğun başlamasının hemen ardından, henüz halkın şikâyetlerinden bahsedilmemişken, Tora, halk yola her çıkışında Moşe'nin yaptığı ilanı kaydeder. Moşe'nin bu ilanda kullandığı cümlelerin ilki, Kutsal Sandık Aron Aberit hareket etmek üzere yerinden çıkarıldığı zaman, diğeri de Sandık yeni yerine vardığı zaman dile getirilirdi. Garip bir şekilde bu iki pasuğun öncesinde ve sonrasında birer tane olmak üzere iki ters "Nun" harfi (Alef-Bet'in on dördüncü harfi) bulunmaktadır.

1194-1270 yılları arasında İspanya'nın Gerona kasabasında yaşamış olan Ortaçağın ileri gelen Tora bilginlerinden Rabi Moşe ben Nahman, yani Ramban, iki pasuktan oluşan bu kısmın, teorik olarak aslında kitabın burasına değil, Bamidbar kitabının, Bene-Yisrael'in kamp ve yolculuk düzenini ele alan 2. Perekine ait olduğunu söyleyen bir Midraşı aktarır. Söz konusu Midraş, buna rağmen bu iki pasuğun, şikâyet eden Bene-Yisrael'in ardı ardına işledikleri üç günahın bir dizi oluşturmaması için onları birbirinden ayırma amacıyla özellikle buraya yerleştirildiğini belirtir.

Ancak bu açıklama biraz kafa karıştırıcıdır. Evet, bu iki pasuğun ardından gerçekten de, halkın ceza görmesine neden olan iki şikâyetten bahsedilmektedir; ama pasukların öncesinde sadece Sinay'dan ayrılmalarından bahsedilmektedir. Bu iki pasuk ne tip bir kesinti yapmaktadır? Öncesinde hangi günah vardır ki, araya bu pasukların gelmesine gerek olmuştur? Günah neydi ve cezası neydi?

Midraş'a göre, Bene-Yisrael, Tanrı'nın Tora'ya daha başka mitsvalar eklemesinden, bunun bir yıl öncesinde o kadar büyük bir şevkle kabul etmiş oldukları o muazzam sorumluluğun daha da arttırılmasından korkuyorlardı. Otoritelere göre, bu endişenin kökeninde insani bir kaygı vardı. Manevi gelişim uğruna fiziksel zevklerin keyfinden mahrum kalmaktan endişe etmekteydiler. Bu nedenle, sonunda Sinay'ı terk ettikleri zaman oradan "okuldan kaçan bir çocuk gibi" büyük bir heyecanla kaçmışlardı. Aslına bakılırsa, yola çıkış anında Tanrı da "acele etmekteydi". O'nun planı halkı ıssız çölde kırk sene yaşamayacakları, Babilliler tarafından ilk sürgüne gönderilmeyecekleri, Romalılar tarafından ikinci sürgüne gönderilmeyecekleri, Diaspora'da iki bin sene yaşamayacakları ve hemen Maşiah'ın geleceği Erets-Yisrael'e bir an önce ulaştırmaktı. Ramban, bütün bu planın işte bu günah yüzünden askıya alındığı görüşünü öne sürmektedir.

Bu açıklama, ters Nun harfleriyle ayrılmış iki pasuğun neden burada kesinti amacıyla konduğunu açıklığa kavuşturmaktadır. Amcak neden özellikle Nun harflerinin kullanıldığını ve bunların neden ters yazıldığını açıklamakta değildir. 1689-1732 yılları arasında yaşamış olan, büyük kısmı İstanbul'da ve Ladino dilinde yazılmış olan Meam Loez adlı eser buna açıklık getirmektedir: Bene-Yisrael, "Naase VeNişma" ilanının ardında Tanrı'nın büyük sevgisini kazanmıştı. Bu sorgusuz görev kabulü, onları meleklerle aynı düzeye çıkarmaktaydı. Ancak kim oldukları ve Evren'in Efendisi ile arasındaki özel yakınlık göz önünde bulundurulduğunda, onların bir sene sonrasında Sinay'dan kaçarcasına ayrılmaları, Tora ve mitsva sorumluluğuna sırt çevirmek gibi bir şeydi. Bu davranışlarıyla, her ikisi de "Nun" harfi ile başlayan Naase ve Nişma sözcüklerinin anlamına tamamen ters bir tutum sergilemişlerdi! Ters Nun harflerinin mesajı işte budur.

Yeruşalayim'deki Or David Yeşivası'nın Başkanı Rabi Yosef Granofsky kişisel gelişimi bir dağa tırmanmaya benzetir. Başlangıçta eğim dik değildir ve büyük adımlar atmak kolaydır. Kişi daha yükseklere ulaştıkça, adımlar küçülür ve büyük bir hesap ve tefekkür gerektirir. Ama hareketsiz durmak ve mevcut durumu muhafaza etmek birer seçenek değildir, çünkü sonunda ayak basılan yer çökecektir. Kişi yukarıya doğru hareket etmeye devam etmelidir. Doğru; bu zordur, ancak diğer seçenek daha da ürkütücüdür.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

Bazen bir gazete ya da dergide beni kızdıran bir makale okuyorum. İlk tepkim editöre bunu protesto eden bir mektup yazma isteği oluyor, ama bunun boşa harcanan bir çaba olduğu düşüncesiyle tereddüt ediyorum. Yapılacak en doğru şey nedir?

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

Yedinci Kitap: ZERAİM / TOHUMLAR

39. Bikurim İm Şear Matnot Keuna ŞebiGvulin

Turfandalar ve Koenler'e Verilen Diğer Armağanlar (Devam)

 

b) Halla

Hamurun bir kısmını Koenlere vermemiz emredilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "Ülke'nin ekmeğinden yediğinizde, Tanrı Adına bir bağış ayırmalısınız. Hamurunuzun başını hala [adı altında bir] bağış [olarak] ayırın. Tıpkı harman yeri bağışı gibi - onu aynı şekilde ayıracaksınız" (Bamidbar 15:19-20). Tora bu konuda bir miktar belirtmemesine rağmen Hahamlarımız bunu, evlerde açılan hamurdan 1/24, fırıncılar içinse 1/48 olarak belirlemişlerdir. Hahamlarımız bu mitsvanın Erets-Yisrael dışında da bağlayıcı olmasına karar vermişlerdir. Hamurun nasıl yeneceğiyle ilgili kurallar terumaya dair kurallarla aynıdır. Bu kurallar sadece insan yiyeceği olarak kullanılan beş tür tahıl için geçerlidir. Pasukta söylendiği gibi: "Ülke'nin ekmeğinden yediğinizde" (Bamidbar 15:19). Halla ayırmayı gerektiren hamur en az 43 yumurta hacminde olmalıdır.

c) Sağ kol, Alt Çene ve İşkembe

Eğer Koen veya Levi olmayan bir kişi, izin verilen Kaşer bir havyan keserse, hayvanın sağ kolunu, alt çenesini ve işkembesini Koen'e vermesi emredilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "Koenler'in halktan, ister boğa ister davar yavrusu [olsun] hayvan kesimi yapanlardan [almayı] hak ettiği [armağan] şu olacaktır: [Hayvanı kesilen kişi,] Koen'e, [hayvana ait sağ] kolu, çeneyi ve işkembeyi vermelidir" (Devarim 18:3). Bu parçalar bir Koen'in, Koen olmayan bir adamla meşru bir evlilikle bağlı olan kızına bile verilebilir. Ayrıca bu parçaları Koen'in izni ile herkes yiyebilir.

d) İlk Yün Yapağı

Beş veya daha fazla koyun kırkıldığı zaman bu yünün bir kısmını (1/60) Koenler'e vermemiz emredilmiştir. Pasukta söylendiği gibi: "... davarının yününün ilk [ayrılan] kısmını ona ver" (Devarim 18:4). Bu emir sadece Erets-Yisrael'de geçerlidir. Sağ kol, alt çene ve işkembe gibi, yapağı da herhangi bir erkek veya kadın Koen'e verilebilir. Yine, Koen'in izni ile herhangi bir kişiye de verilebilir.

e) Behor Oğullar

Her Yahudi erkek, karısının yaptığı ilk doğumda doğan oğlunu, bir Koen'e beş gümüş şekel değerinde para ya da menkul verme suretiyle kutsiyetten kurtarmalıdır. Buna Pidyon Aben adı verilir. Pasukta söylendiği gibi: "Tüm rahim açanlar Benim'dir" (Bamidbar 34:19) ve "İnsan ya da hayvan olsun, Tanrı'ya sunulan her canlı içinde tüm rahim açanlar, sana ait olacaktır. Ancak insanın behorunu mutlaka kurtarmalısın... Kurtarılması gereken [behor bir insanı] bir aylıktan itibaren, değerleme [ile belirtilmiş bedel] üstünden, [yani] kutsiyet [konularındaki] şekel standardına göre beş gümüş şekel [karşılığında] kurtaracaksın - [böyle bir şekel] yirmi geradır" (Bamidbar 18:15-16).Eğer bir behor için Pidyon yapılmamışsa, büyüdüğü zaman kendisi için Pidyon ödemesi yapmakla yükümlüdür. Eğer baba veya anne, bir Koen veya Levi ise, Pidyon ödenmez.

f) Eşeklerin Behor Yavruları

Bir eşeğin behor yavrusu da kutsal niteliklidir ve bu kutsiyetinden, karşılığında bir Koen'e bir kuzu ya da oğlak vererek kurtarır. Bu yapılmazsa eşeğin boynu vurulmalıdır. Pasukta söylendiği gibi: "[Rahim] Açan eşeği bir kuzu karşılığında kurtar. Eğer kurtarmazsan, onun boynunu vurmalısın" (Şemot 34:20) ve "Yine, tame hayvanın behorunu da kurtaracaksın" (Bamidbar 18:15). Bu emir Koen ve Leviler'i bağlamaz.

MODERN ÇAĞ Ve TORA

["Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

                                                                                                  

"Ve Aaron Levileri Kaldıracak" (Bamidbar 8:11)

Tora Aaron'un bir günde "20.000 Levi'yi" havaya kaldırıp salladığını anlatmaktadır. Bu büyük bir güç gösterisidir. Ancak Talmud, bu kuvvetin Aaron'la sınırlı olmadığını vurgulamaktadır: "Gel ve Koenlerin ne kadar güçlü olduklarını gör. Bir kuşun tüylerinden ve kursağından daha hafif bir şey yoktur ve bir Koen bazen bunları 30 ama (yaklaşık 15 metre) uzağa fırlatmak zorundadır" (Zevahim 64a). Şimdi bu durumu açıklayalım.

Bet-Amikdaş zamanında kuşlarla yapılan Ola-korbanlarında Koen Mizbeah'ın güneydoğu köşesinde, küllerin konduğu noktaya yakın bir yerde çıplak elleriyle bir kuşu öldürürdü. Kanı Mizbeah'ın duvarına akıttıktan sonra, kuşun kursağını ve tüylerini kül yığının üstüne fırlatırdı. Bu mesafe 10 ama, yani 5 metreydi. Her bir kısım yaklaşık 100 gram ağırlığında olduğu için bu mesafeye doğru bir şekilde ve tam küllerin üstüne fırlatmayı beceren birçok Koen vardı.

Ola-korbanı olarak kuş getirmek, Bet-Amikdaş'taki en sık yapılan uygulamalardan biriydi. Doğum yapan her kadın tarafından, Hatat-korbanı getirmesi gereken ama bir kuzu satın alacak durumu olmayan fakir kişiler tarafından ve tame bir bedensel akıntısı olan her erkek veya kadın tarafından getirilirdi. Bu nedenle, Mizbeah'ın güneydoğu köşesi çok kalabalıktı. Koenlerin ise, bu kalabalıktan kaçınmak için korbanı Mizbeah'ın güneybatı köşesinde gerçekleştirmesine izin verilmişti. Ama bunu yapmaları durumunda küllerin konduğu noktadan uzaklaşmaktaydılar ve şimdi kursağı ve tüyleri küllerin üstüne fırlatabilmek için, bir Koen'in onları Mizbeah'ın tepesine çıkan rampanın üzerinden geçecek şekilde fırlatması ve bunu yaparken rampanın üzerine aktif olarak başka Koenlerin inip çıktığını da hesaba katması gerekmekteydi.

Sunağın güneydoğu köşesinde rampanın azami yüksekliği 9 ama (4,5 metre) idi ve Mizbeah 30 ama (15 metre) genişliğindeydi. Bir Koen'in, durduğu yerden küllerin üstüne bunları fırlatması için kavisli ve yüksek bir eğri çizecek bombeli bir şekilde atması gerekiyordu. İlgilenenler için, iki katlı bir evin bir yanından, tam aksi yöndeki duvarın hemen yanındaki bir deliğe tam isabet bir atış yapmasını öneririz. Bu da, eldeki nesneyi yaklaşık 35 ama (yaklaşık 18 metre) yüksekliğe, yani 6 katlı bir evin yüksekliğine fırlatmak demektir! Bu sadece yeterli bir güç değil, ayrıca büyük bir yetenek de gerektirir. Ve Talmud, Koenlerin bu görevi başarı ile yerine getirdiklerini vurgulamaktadır.

Talmud'un söylediği gibi, "gel ve gör". Bu açıkça, Kohenlerin gücünü kendi gözleri ile gören Yeruşalayim sakinlerine hitap etmektedir. İnsanlar her taraftan 35 ama yüksekliğe çıkıp Mizbeah'ın öte tarafına uçan kuş parçaları görebiliyordu.

Kaynak: Dr. Hayim Tsvi Sarel, "Tehumin", cilt 21, s. 533-554.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[El Gid Para El Pratikante - Rabi Nisim Behar]

Küçüklere Tora Öğretme Görevi

1. Her babanın, oğluna Tora öğretme yükümlülüğü vardır. Kutsal Toramızda yazdığı gibi: "Oğluna [Tora'nın sözlerini] öğreteceksin".

2. Dünya Tora öğrenen çocukların nefesleri sayesinde ayakta durur (Şabat 119).

3. Çocukların Tora öğrenmediği bir şehir, yıkılmaya müstahaktır (Şabat 119) ve o şehirde oturmak yasaktır (Sanedrin 17).

4. Oğluna Tora öğreten kişi, yaptıklarının meyvelerini bu dünyada topladığı gibi, öbür dünyada da ödül alacak mutlu insanlardandır.

5. Yeruşalayim'in yıkılışı, sadece, insanların çocuklarını Tora öğrenmeye göndermeyi ihmal etmelerinden ileri gelmiştir (Şabat 119b).

6. Bet-Amikdaş'ın inşası için bile olsa, küçüklerin Tora öğrenimi iptal edilemez.

7. Talmud şunu kaydeder: Tora öğrenen çocuklar Tanrı tarafından çok sevilir. Rabi Yohanan şöyle der: "Sanedrin sürgüne gittiği zaman, Şehina onlarla beraber gitmedi. Bet-Amikdaş'ta görev yapan Koen ve Leviler sürgüne gittiği zaman, Şehina onlarla beraber gitmedi. Ancak Tora öğrenen çocuklar sürgüne gittiği zaman, Şehina onlarla beraber gitti".

8. Kendi eliyle Talit giyebilen bir çocuğa, babası, mitsvalara alışması için bir Talit satın almalıdır.

9. Küçük bir çocuk vücudunu temiz tutamayacağı için, Tefilin mitsvası ile ilgili eğitime, Bar Mitsva çağından başlanır.

10. Bir baba, çocuğu 5 yaşına geldikten sonra, onu Suka'ya getirmek, orada yedirmek ve Suka dışında yemek yememeye alıştırmakla yükümlüdür.

11. Çocuğu Lulav tutmaya, Megila dinlemeye, Şema ve Amida okumaya alıştırmak gerekir.

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Bu gibi mektupları alan biri olarak, bu mektupların boşuna çaba göstermek anlamına gelmediğini, aksine gerçekten etkiye sahip olduğunu size garanti ederim.

Yalnız dikkat... Eğer davanızı duygularınıza kapılmaksızın ifade eder ve gerçeklere onları gördüğünüz şekilde bağlı kalırsanız, yalnızca golünüzü atmakla kalmayıp, mektubunuzun basılması konusunda da şansınız artacaktır. Ateşli tepkiniz bazı durumlarda haklı olabilir, ancak amacınıza ulaşmakta size yardımcı olmayacaktır. Aynısı, yalnız gazetedeki yazılar için değil, hayat içinde gördüğümüz olumsuz hareket ve uygulamalar karşısındaki tepkilerimiz için de geçerlidir. Bu gibi durumlarda amacın tepkiyi en yıkıcı şekilde vermek değil, olumsuzluğu ortadan kaldırmak olduğunu aklımızda tutmamız ve bizi bu amaca sadece, kararlı, ama yine de sakin ve saygılı bir tavrın götürebileceğini unutmamamız gerekir.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Zekâ, gündelik yaşamdan anlam çıkarma yeteneğidir.

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,  ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır. Lütfen Geniza'ya getiriniz.