Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Şemot 35:1-38:20)

Moşe, halkın Mişkan için bağışladığı altın, gümüş ve bakırın sayımını yapar. Betsalel, Aoliav ve yardımcıları, Moşe'ye Tetsave peraşasında iletilen talimatlara göre, Koen Gadol'a özgü sekiz özel giysi hazırlar: Efod, Hoşen (göğüslük), Meil (üstlük), Tsits (alın plakası), Mitsnefet (sarık), Ketonet (entari), Avnet (kuşak) ve Mihnasayim (don).

Mişkan tamamlanmıştır. Mişkan'ı oluşturan bütün malzemeler Moşe'ye getirilir; Moşe onları kurar, kutsal Mesh Yağı ile mesheder ve Aaron ile dört oğlunu Koenliğe atar. Mişkan'ın üzerinde bir bulut belirir; bu, Tanrı'nın Kutsal Varlığı'nın oraya yerleşmek üzere geldiğini gösterme amacındadır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

KALASLAR

Kalaslar: Pekude peraşası ile birlikte “Sefer aGalut veaGeula” dediğimiz Şemot kitabını tamamlamış oluyoruz. Mısır esareti ile başlayan ve Mişkan inşası ile tamamlanan süreç esaretten toplum olma yoluna atalarımızın nasıl girdiğini anlatmaktadır.

Teruma peraşasından söz ederken Mişkan inşasında kullanılan “keraşim” dediğimiz kalas ve tahtaların “özel” olduklarının Tora’nın kullandığı bir “he” harfi ile gösterildiğini söylemiştik. Bu “he” harfi bir yerde “mizbeah” için kullanılsa da sınak kavramı yeni bir şey değildir. Kainatın yaratılışından beri sunak inşa etme ve Tanrı’ya korban getirme geleneği hep vardır. Yani “mizbeah” dediğimiz obje ilk kez Mişkan çadırında geçmemektedir. Ancak “keraşim” için durum biraz daha farklıdır. Daha önce de belirttiğimiz gibi “keraşim” Mısır’a Yaakov trafından getirilmiş, orada o ağaçlar tekrar dikilmiş ve Mişkan’da kullanılmak üzere Mısır çıkışı sırasında toplum tarafından taşnmıştır. Vayigaş peraşasında yer alan bir pasuğa istinaden Yaakov’un bu ağaçları beraberinde Mısır’a taşıdığını öğreniyoruz. Baal Aturim’in görüşüne göre üç şey Eden bahçesinden gelmektedir. Bunlardan bir tanesi Adam Arişon’un yaratıldığı Eden’in ta kendisidir. Noah, tufandan sonra hemen ürün elde edecek kadar bereketli bir şey yapma hakkını bir bağ dikerek kullanırken diktiği bağın ürünü ile ne yazık ki sarhoş olmuştur. Bir başka anlamıyla Noah Gan Eden’den kendisine verilen bu bereketin ayırdına varamamıştır. Avraam’ın diktiği ağaçlar da “eşel” olarak adlandırılır ve onlar da Eden kökenlidir. Avraam bu ağaçların yetiştirilmesi için değişik bir yöntem kullanır. Çadırında misafir ettiği kişilerin Tanrı yolundaki duaları ve bereketlendirmeleri ile bu ağaçlar büyürler ve özel bir konuma gelirler.

Ataların işlevi: Mişkan’da yer alan ve atalarla bağlantılı olan üç bölüme daha yakından bakalım: bunlardan biri hakkında yukarıda oldukça fazla söz söyledik. Keraşim “hesed” özelliğini simgeler ve Avraam ile bağlantılıdır. Dediğimiz gibi ağaçlar Avraam tarafından dikilmiş, yetiştirilmiş ve Yaakov tarafından Mısır’a atalarımız tarafından da çöle getirilmiştir. Adanim dediğimiz gümüşten yapılan soketler ise Yitshak ile özdeşleştirilir. Çünkü Yitshak’ın özelliği “gevura” yani yargıdır. “Adanim” sözcüğü ile Tanrısal İsimlerden olan “Adnut” yani “A.do.nay”  etimolojik olarak aynı kökenden gelirler. Bir yanda hesed diğer yanda gvura Mişkan’daki yerine almıştır. Şimdi iş bunları birbirine bağlamaktadır bunun için de kalasların içinden geçen orta sürgüye yani “beriah atihon” gereklidir. Bir yanda iyilik diğer yanda da yargı varken bu ikisini Zohar’a göre birleştirici bir kavram gerekir. O kavram da atalardan Yaakov’un temsil ettiği “Tiferet” yani güzellik görkemdir.

Görüldüğü üzere bu haftaki peraşamızda kurulan ve Tanrı’nın varlığı ile doldurulan Mişkan birçok mesaj veren tarihsel olarak kainatın kuruluşuna kadar birçok olay ile bağlantılı olan bir yerdir. Bu da Tora’nın her zaman ve her yerde her şey ile mutlak bir bağlantısı bulunan bir değer olduğunu basitçe anlatan çok önemli bir ders demektir.  

DİVRE TORA
Rav Albert Gerşon

AHLAK BÜTÜNLÜĞÜ

Bunlar, Mişkan, yani Tanıklık Mişkanı (Çıkış 38:21) için kullanılan malzemelerin miktarlarıdır.

Yahudi halkı Mişkan'ın inşaatını tamamladıktan hemen sonra Moşe, Mişkan'ın inşası için aldığı tüm fonların ve bunların nasıl kullanıldığının bir muhasebesini yapar.   Kimse Moşe'den bu raporu sunmasını istemese de o, kamuoyuna mal olmuş herhangi bir kişinin olası şüphelerden uzak olması gerektiğine dair bir standart belirler.

Şemot Raba Moşe'nin bunu neden yaptığı ile ilgili olan bir Midraş vardır:

"Moşe'nin arkasından baktılar" (Çıkış 33:8).  İnsanlar Moşe'yi eleştirdiler.  Birbirlerine, "Şunun boyuna bakın.  Moşe,  bizim olanı yiyor, içiyor. Onun her şeyi bize ait."   Bir başkası şöyle cevap verir: "Bu yetkide sorumlu bir adamdan ne bekliyorsun? Zengin olmamasını mı?"  Moşe bunu duyar duymaz şöyle cevap verir: "Hayatıma yemin ederim ki, Mişkan tamamlanır tamamlanmaz size tam bir hesap sunacağım."

Bir kişinin herhangi bir yanlış yapmaktan imtina etmesi yeterli değildir, aynı zamanda halkın gözünde de temiz olması gerekir.  Tanrı, kişinin dürüst olduğunu bilse bile bu yeterli olmaz.  Bununla ilgili olarak pasuk, "Tanrı’nın ve İsrail'in önünde temiz olacaksınız" (Sayılar 32:22) ifadesine yer verir.

Moşe, yaptıklarının hesabını veren tek Yahudi lider değildi.  Peygamber Şemuel de görev süresinin sonunda hesap verir:

"İşte buradayım; Tanrı’nın önünde ve Mişkan' ın meshedilmesinden önce bana karşı tanıklık edin: Kimin öküzünü aldım? Kimin eşeğini aldım? Kimi dolandırdım? Kime zulmettim? Kimin elinden fidye alıp ondan gözlerimi kör ettim?   Ve onu sana geri vereceğim" (I Şemuel 12:3).

Tora'nın tanınmış bir kişiden beklediği türden ahlaki dürüstlük olağanüstüdür.  Çoğu toplumda liderler kanunların üstünde olduklarını düşünürler.  Elbette hükümdarlar ve diktatörler, yaptıklarının hesabını kimseye vermek zorunda hissetmezler.  İstedikleri gibi davranırlar.

Moşe,  gelecekteki liderler için ahlaki standardı belirledi.  Ne kadar dürüst olurlarsa olsunlar, yine de kamuoyunun şüphesinden uzak durmalarını sağlamak elzemdir.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: Rabilerin öğretilerinden)
Rav İzak Peres

Terlikle ibadet etmek mümkün müdür?

Pijama ve terlikle ibadet etmenin uygun olmadığı konusunda Rabiler fikir birliği içindedir. Ancak hastalık durumunda pijamanın üzerine giyilebilecek bir sabahlıkla Tefila söylenebilir.

YETMİŞ İKİ’ DEN SEÇMELER
(Rav Palaçi’nin 72 kitabı olduğu kabul edilir.)
Rav İsak Alaluf

Peraşaların bir çoğu klasik bir pasukla başlar.”Vaydaber Ad… el Moşe lemor.” Bu pasukta Tanrı Moşe ile konuşmakta ve emirleri bildirmektedir. Daha sonra gelen pasuk genellikle “daber el Bene Yisrael” veya “daberu el Bene Yisrael” ifadesine yer verir. Bu da emirlerin Bene Yisrael’e öğretilmesi anlamına gelir. Rabi  Hayim Palaçi (Z’Ts’K’L’) “Nefeş Kol Hay” kitabının altıncı bölümünde “gimel” maddesinde Tora ve mitsvaların öğrencilere aktarılma mecburiyetinden söz eder. Bu yüzden peraşalarda sıkça görülen pasuk “lemor – söylemek” fiili ile noktalanır. Başkalarına öğrenmeleri için emir ve mitsvaları iletmek, onların da aynı yolla yani sözle ifade ederek başkalarına öğretmeleri bir mecburiyettir.

HAFTANIN SÖZÜ

“Kurban olmayacaksın, fail de olmayacaksın ama her şeyden önce seyirci olmayacaksın.”  (Yehuda Bauer)