purim kutlama

Purim, doğrunun kötüye karşı zaferini anar. Purim ile ilgili anlatı Megilat Ester kitabı olarak bilinir. Megilat Ester’de Mordehay Purim’in nasıl kutlanacağını belirtir: 

Purim Bayramı 4 mitsvayla kutlanır:

  1. Megila’nın okunması
  2. Ziyafet ve kutlama
  3. Mişloah Manot ( Öğün gönderileri )
  4. Matanot Laevyonim ( Fakirlere armağanlar )

Megila’nın Okunması

Megila Okumak mitsvası Megila’yı Kaşer bir Megila’dan şahsen okumak veya okuyan birinden dinlemek olarak yerine getirilir.

  • Elinde kaşer parşömene yazılmış Megilat Ester bulunan kişilerin berahadan önce ellerini yıkamaları iyi bir gelenektir.
  • Megila'yı dua kitabından okuyan bir kişi kelimeleri hazan ile birlikte söylememeli, sadece dinlemelidir.
  • Megila'yı dinleyen kişi, hazanın ağzından çıkardığı her kelimeyi dikkatle dinlemeli ve bir kelime dahi kaçırmamalıdır. Kaçıran veya konuşan kişi yükümlülüğünü yerine getirmemiş sayılır ve beraha söyleyip tekrardan Megila'yı okuması gerekir.
  • Aynı şekilde hazan da bir kelime dahi kaçırdıysa dinleyenler yükümlülüklerini yerine getirmemiş sayılırlar.
  • Megilat Ester radyo veya telefon aracılığıyla canlı yayında dinlenerek yükümlülük yerine getirilmez.
  • Megilat Ester ezbere okunmaz.
  • Elinde kaşer Megilat Ester bulunan kişilerin okumaya başlamadan önce tümünü açmalarına gerek yoktur. Ancak hazan okumadan önce bütün Megila'yı açar.
  • Megila'yı dinlemiş birisi ardından evde eşine veya dinlememiş kadınlara okur ve önceki berahaları söyler, ancak sonraki berahaları söylemez.
  • Bet_Amikdaş’ın ayakta olduğu dönemlerde Adar ayının başında herkesin yarımşar şekel bağışta bulunması için duyuruda bulunulurdu. Bunun anısına Purim gecesi Megila okunmadan önce herkes yarımşar şekel bağışta bulunur. Bu para Tora kurumlarına veya fakirlere verilebilir. Kişi Mahatsit Aşekel mitsvasını yerine getirmek için üç yarım şekel vermesi yeterli olsa da,  İstanbul'daki gelenek cemaatin belirlediği miktarı vermektir. Mahatsit Aşekel'i kişi kendisi, eşi ve çocukları için vermelidir.

Matanot Laevyonim

Bu mitsva Purim bayramında neşelenme hakkının yalnızca maddi durumu elverenlere ait olmadığını vurgular. Amaç akranlar arasındaki sevgiyi ve birlikteliği kuvvetlendirmektir.

  • Purim günü en az iki fakir kişiye birer çeşit yiyecek verilmesi gerekir. Her ne kadar en az bir miktarla bile yükümlülük yerine getirilebilse de, seudasında yiyebileceği veya seudasını bu yiyecekle yapabilecek kadar miktarda olmalıdır. Ancak kişi iki fakire verdikten sonra diğer fakirlere  istediği kadar verebilir.
  • *Kişinin eşi, çocukları (kız veya erkek) mitsvaları yerine getirmeleri gereken yaşa geldilerse Matanot Laevyonim mitsvasından yükümlüdürler. Ancak aile reisi aile bireyleri için veriyorsa, bu mitsvayı aile bireyleri için de verdiğini belirtmelidir.

Mişloah Manot

Bu mitsvanın iki nedeni vardır; birincisi herkesin Purim günü yiyeceği olması, ikincisi de Yahudiler arasındaki sevginin ve birliğin artmasıdır. 

Bu iki nedene göre şöyle bir sonuç çıkarabiliriz: 14 Adar'da Purim'i kutlayan birisi 14 Adar günü, 15 Adar'da kutlayacak birisine Mişloah Manot vermemelidir. Sebebi ise başta açıkladığımız iki sebebe dayanır. Mişloah Manot'un amacı Yahudiler'in arasındaki sevgiyi arttırmak ise, bir gün önce verilebilir. Ancak Mişloah Manot'un amacı Purim günü herkesin yiyeceği olması ise yükümlülüğünü bir önceki gün veremez. Bu nedenle Mişloah Manot mitsvasını en iyi şekilde yerine getirmek isteyen kişi kendi gününde Purim kutlayan bir kişiye vermelidir. 

  • Purim günü her kişi en az bir kişiye iki çeşit yiyecek götürmekle yükümlüdür. Kişi birçok kişiye bir defada yollasa bile yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Kişi ne kadar çok kişiye gönderebilirse o kadar övgüye değerdir.
  • Bu mitsvadan kadınlar, evli kadınlar ve bar -bat mitsva yapmış çocuklar da yükümlüdürler. Evli kadın kocasının gönderdiği ile yükümlülüğünü yerine getiremez, ayrıca bar-bat mitsva yapmamış küçük çocuklar da eğitilmelidirler.

Purim Seudası

Megila’da okuduğumuz üzere Yahudiler’in düşmanlarına karşı kazandıkları zaferin ardından, Mordehay Yahudiler’e 14 ve 15 Adar tarihlerini ziyafet, sevinç, herkesin birbirine öğünler gönderme ve yoksullara armağanlar verme talimatlarını vermişti. Bu doğrultuda Purim günü, ziyafet yapılır ve buna Seudat Purim denir.

Purim seudasına gündüz vakti başlamak gerekir ve sofrada çeşitli yiyecekler ve şarap bulunarak neşe içinde yemek yenir.   

Purim’de insanların maske takması ve kılık değiştirmesi geleneği vardır. Purim, Tanrı’nın Yüzü’nü gizleyerek gerçekleştirdiği bir mucizedir ve Megila’da Tanrı’nın İsmi hiç geçmemektedir. Bu bayramda yüzü maskeyle gizleme ve kılık değiştirme gelenekleri de buna işaret eder.

Purim günü çeşitli kıyafetler giymek isteyen kişilerin dikkat etmeleri gereken noktalardan biri karşı cinsin kıyafetlerini giymemektir. Erkeklerin etek veya kadın şapkası gibi kıyafetler giymemeleri gerekir.