Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bereşit 32:3-36:43)

Evine yaklaşırken, Yaakov Esav'ı yatıştırmak amacıyla melek- elçiler gönderir. Elçiler geri geldiklerinde Esav'ın 400 kişilik bir kuvvetle kendisini karşılamaya hazırlandığını bildirirler. Yaakov beraberindekileri iki kampa ayırır, yardım için Tanrı'ya dua eder ve Esav'ı yumuşatmak için hediyeler gönderir. O gece Yaakov yalnız kalır ve Esav'ın Meleği ile bir mücadeleye girişir. Yaakov mücadelede üstün gelse de, siyatik siniri zarar görür. (Tora bu sebeple Kaşer bir hayvanın bile siyatik sinirinin yenmesini yasaklar). Melek kendisine, gelecekteki isminin "Yisrael" olacağını bildirir. Bu isim, Yaakov'un doğaüstü bir varlığa (melek) üstün geldiğini sembolize etmektedir. Yaakov ve Esav sonunda karşılaşırlar ve uzlaşırlar; ancak hala çekinmekte olan Yaakov, Esav'ın birlikte yaşama teklifini kabul etmez. 

Yaakov, Şehem yakınlarında bir toprak parçası satın alır. Buranın, adı yine Şehem olan prensi, Yaakov'un kızı Dina'yı kaçırarak ona tecavüz eder. Dina'nın ağabeyleri Şimon ve Levi, Dina ile evlenmek isteyen prensi ve şehrin tüm erkeklerini sünnet olmaya ikna ettikten sonra onları en savunmasız anlarında kılıçtan geçirerek intikam alırlar. Çünkü şehir halkı Dina'nın dramına seyirci kalmıştır.

Tanrı Yaakov'dan Bet-El'e giderek burada bir mizbeah (sunak) inşa etmesini ister. Annesi Rivka'nın sütannesi Devora ölür ve Bet-El yakınlarında gömülür. Tanrı tekrar Yaakov'la iletişim kurar, onu mübarek kılar ve ismini "Yisrael" olarak değiştirir. Yolculuk sırasında Rahel, Binyamin'i doğurur, ancak doğum sırasında ölür ve Bet Lehem yolunda gömülür. Yaakov onun için bir anıt inşa eder. Yitshak 180 yaşında ölür ve oğulları tarafından gömülür. Peraşa, Esav'ın soy ağacı ile devam eder.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

MASKE

Bir açıklama: Bir Yahid birkaç yıl önce işini kaybetmiş ve yaklaşık altı ay boyunca çalışacak bir ortam bulamamıştır. Her gün Tanrı’ya dua etmekten vaz geçmeyen bu yahid günün birinde çok iyi bir iş teklifi alır. Mükemmel bir iş ve saygın bir maaşın tek kusuru yılda beş tane Şabat günü çalışması olarak karşısına çıkar. İşveren sadece beş Şabat gününden bir şey çıkmayacağını söyleyip onu kandırmaya çalışırken yahidimiz bu teklifi reddeder ve Tanrı’ya dönerek mükemmel bir ifade kullanır.   "Bana özel bir hediye verdin - Şabat - ve dünyadaki hiçbir şey için ondan vazgeçmeyeceğim". Ertesi sabah çok erken saatte gelen yeni bir iş teklifi ile karşılaşır. O zamandan beri o işte çalışmaya devam eder.

Şabat gününün önemi ve Tanrı’ya iman konusunda gerçekten güzel bir öykü. Ancak bizler bu öyküyle değil bu kişiyle yakından ilgilenmeye çalışacağız. Rabi başlangıçta basit, sıradan bir adam gibi varsaydığı bu yahidden olağanüstü dersler almıştır. Basit bir insan gibi görünen bu adamda dev bir inanç ve güven karşımıza çıkmaktadır. Bu kadar zor durumdayken bile inancının bu kadar kuvvetli olması kişinin değerini anlayamayan Rabi’yi oldukça rahatsız eder.

Spikerler: Maç izlemeyi seven herkes günümüzde genellikle maçı anlatan iki spiker olduğunu bilir. Bir tanesi maç hakkında genel bilgiler vermekte ve oyunun seyrini anlatmaktadır.  Diğerinin işi ise bu yayına yorumlarıyla renk katmaktır. İkinci spiker ne olduğunu analiz etmek oyunun gidişinin yanlış veya doğru olduğunu yorumlamak için oradadır.

Hepimizin aklında da benzer şekilde iki yorumcu spiker vardır. Bir tanesi bize durumu anlatır diğeri ise renkli yorumlar ekler. Hepimizin başına gelmesi muhtemel bir olayı nakletmeye çalışalım.

Uzun uğraşlardan sonra bir park yeri bulduk ve oraya girmek üzereyiz. Birden bire bir başkası gelip park yerini kapar. Oyunu nakleden spiker zihnimizde yerimizin alındığını nakleder. Diğeri ise park yerini alan kişinin iğrenç gereğinden fazla şanslı ve düşüncesiz olduğunu paylaşır.

Mesele şu ki, neredeyse çoğunlukla yanılıyoruz. Nadiren, yorumumuz doğrudur. Birinin bir şey yaptığını görür veya duyarız ve bu kişinin yaptığı şeyi neden yaptığını hemen kendimize açıklarız. Her zaman haklı olduğumuza ikna oluruz, ancak çoğu zaman haklı çıkmayız. Başkalarının neden onlar gibi davrandığını veya konuştuğunu kimse gerçekten anlayamamıştır tam olarak da anlayamayacaktır.  

Farklı insan aynı yüz: Peraşamızda Yitshak Avinu’nun vefatından söz edilir. Yitshak oğulları Yaakov ve Esav tarafından defnedilmiştir.  

Bazı kaynaklara göre, Yitshak'ın cenazesinde  Yaakov, oğulları dışarıda beklerken Mearat AMahpela’dadır.  Ardından Esav mağaraya girer. Yaakov'un oğlu Yeuda, Esav'ın mağaraya girdiğini görür ve bunun bir sorun olabileceğini hisseder. Esav burada bile Yaakov’a zarar vermeye çalışırken Yeuda arkadan yetişir ve Esav’a engel olur.  Midraş, Yeuda'nın Esav'ı engellerken yüzüne bakamadığını söyler.  Esav'ın yüzü Yaakov'un yüzüne çok benzer ve Yeuda’nın, babasına benzeyen birine zarar vermesi mümkün değildir.  

Esav'ın görünüşte Yaakov'a benzemesi gerçeğinde çok önemli bir şey buluruz. Yaakov'a benziyor olabilir ancak içinde Yaakov’un tam olarak zıt bir kişiliğe sahiptir.

Maske: Bu hepimiz için geçerli değil midir? Hepimiz gerçekte olduğumuzdan farklı görünmüyor muyuz?  

Mutlu ve sevgi dolu görünen ancak daha sonra boşanan çiftler az değildir. Toplumda başarılı görünen ancak daha sonra ciddi sorunlar yaşadıklarını öğrenen gençler oldukça fazladır.  Her şeyi yolundaymış gibi görünen ama daha sonra borç içinde boğulduğunu öğrenen birinin durumu hiç de yabancı değildir.  

Hepimiz aslında kişiliğimi gizleyen bir maske takarız.  Biz işimizde gücümüzde olduğumuz sürece, hayatımızda, kalbimizde, aklımızda neler olup bittiğini kimse bilmez. Sorunlarımızı, mücadelelerimizi, hayal kırıklıklarımızı, endişelerimizi ve zorluklarımızı kimse anlamaz. Nasıl ki Esav kadar kötü biri, görünüşte Yaakov kadar doğru birine benzeyebiliyorsa, aynı şekilde hepimiz gerçekte olduğumuz kişiden çok farklı görünebiliriz. Bu bizi yalancı veya sahtekar yapmaz. Yani hepimiz mutlaka bir şekilde maske takarız.  

Bu nedenle insanların hayatlarına “renkli yorum” yapmaya çalışmak sadece yanlış değil, aynı zamanda hiç akıllıca değildir. Gördüklerimiz, tüm resmin sadece küçük bir kısmını oluşturur.  

Bu yanlışın, yani diğer insanların neler yaşadığını bildiğini varsaymanın en can sıkıcı örneklerinden biri, birisinin gerçekten neler olup bittiğine dair hiçbir fikri olmadan karmaşık bir sorun hakkında arkadaşına tavsiye vermesidir. Bu gibi insanların karşısındaki bu seçeneği düşünmemiş gibi ya da konuyu çok biliyormuş gibi parlak tavsiyeler verdiklerini biliriz. Bu sadece o kişinin küstahlığının ve kibrinin yansımasıdır.  

Yaakov, Eretz Yisrael'e döndükten sonra, Tanrı ona görünür ve adının artık Yisrael olarak anılacağını bildirir. Her ne kadar atamızın ismi güç ve zafer anlamına gelen "Yisrael" olsa da, mücadele ve zorluk anlamına gelen "Yaakov" adı geçerliliğini korumaya devam edecektir. Tanrı, Yaakov'a kendisinin ve soyunun her zaman başarılı olacağını ve zafer kazanacağını söyler. Ancak bu başarı ve zaferin gerçekleşmesi, mücadele ve doğal olarak üstesinden gelinmesi kaçınılmaz olan sorunların çözümünü de gerektirecektir.   

Hepimizin "Yisrael"in altında bir "Yaakov" unsuru var. Mutlu, memnun, başarılı ve güvenli görünenler bile hayatlarında mücadeleler ve hayal kırıklıkları yaşayabilirler. Herkes bir şekilde zor sorunlarla uğraşır. İnsanlarla muhatap olurken, yargılamadan, eleştirmeden ve istenmeyen tavsiyelerde bulunmadan önce bunu kabul görebilmemiz gerekir.

DİVRE TORA
Rav İzak Peres

Yaakov’un Tevazusu

Tora’da yazılana göre Yakov, Esav’ın kendisine yaklaştığını öğrendiğinde çok korkmuştur. İlk bakışta, bu anlaşılması güç gibi gelebilir. Tanrı, Yaakov’a nereye giderse gitsin onu koruyacağına dair söz vermemiş miydi? Yaakov Tanrı’nın sözüne güvenmiyor muydu?

Tabii ki Yaakov’un, Tanrı’nın kendisine vermiş olduğu sözü tutacağına dair hiçbir şüphesi yoktu. Yaakov’un kendisine güveni yoktu. Tanrı’nın sözünü, ancak Yaakov bunu hak ettiği sürece tutacağını biliyordu. Eğer bu süreçte Yaakov bir günah işlerse, Tanrı artık onu korumayabilirdi. İşte bu yüzden Yaakov’un endişesi, Tanrı’nın sözünü tutmaması değil, kendisinin Tanrı’nın beklentilerini karşılayamamış olmasıydı.

Bu bir tsadik’in davranış şeklidir. Bir tsadik Tanrı’nın her zaman sözünü tutacağını bilir. Fakat sürekli bunu hak edip etmediğini sorgular ve yaptıklarını gözden geçirir. Hepimizin bu şekilde davranması gerekir. Tanrı’nın iyiliğine güvenip kendimizi bırakmamalı, her zaman bu iyiliğe layık olup olmadığımızı sorgulamalıyız.

Vilna Gaon’un öğrencilerinden Rav Moşe Eiber, kendini bu şekilde görürdü. Kendisine iyilik yapılmasından kaçınırdı. ‘Eğer bu iyilikleri kabul edersem, buna layık olduğumu düşünmeye başlayabilirim.’ Demişti. Bunu yerine, kendini fakirlere yardım etmeye adamış ve kendini geliştirmek istemiştir. Kendini çok değerli görmediğinden, Tanrı’nın kendisine yapmış olduğu iyilikleri gördüğünde müteşekkir olmuştur. Bu tavır, hayatın değerini anlayabilmemiz için gerekli olan bir tavırdır.

Yaakov’un Hazırlıkları

Yaakov Esav’ın yaklaştığını öğrendiğinde, onunla karşılaşmak için üç şekilde hazırlandı. Esav’ı yatıştırmak için ona bir hediye ve Tanrı’nın ona yardım etmesi için bir dua hazırladı. Ve tabii ki kendisini savaşmak için de hazırladı. Bir tehlikeyle karşılaştığında insanın mucize beklemek yerine savaşması gerektiğini Yaakov biliyordu.

Herhangi bir problemle karşılaştığımızda önce onu barışçıl bir yolla çözmeye çalışmalıyız. İşte bu yüzden, Yaakov Esav’a hediyeler göndermiştir. Belki Yaakov’un hediyeleri sayesinde Esav’da kardeşlik duyguları perçinleşecek ve kan dökülmesi engellenebilecekti. Barış ve kardeşlik her zaman en önemli amacımız olmalıdır.

Aynı zamanda, dua etmek, kriz anlarında en vazgeçilmez yardım kaynağımızdır. Dua edebilen insanlar hiçbir zaman kaybolmazlar.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: Rabilerin öğretilerinden)
Rav İzak Peres

Kayıp olan bir yakını için kişinin ne yapması gerekir?

Bilgeler kişinin bu durumda öncelikle Teilim okunmasını ve kendi davranışlarını gözden geçirerek teşuva konusunda hassas olmasını salık verirler. Bu konuda bilgelerimiz “segula” olarak David Ameleh onuruna bir mum yakılmasının ve akabinde Teilim okunmasının amaca hizmet edeceğini öğretirler. Bu arada “Segula” yardımcı olması amacıyla okunur veya uygulanır. Farklı beklentiler içinde olmamak gerekir. 

YETMİŞ İKİ’ DEN SEÇMELER
(Rav Palaçi’nin 72 kitabı olduğu kabul edilir.)
Rav İsak Alaluf

Bu haftaki seçmemizi Rabi’mizin “Ene Kol Hay” kitabından derlemeye çalıştık. Şir AŞirim’de yer alan “keşoşana ben ahohim” ifadesi Rabi’ye göre Bene Yisrael’in matan Tora sırasında verdiği “naase ve nişma” sözüne atıfta bulunur. Bene Yisrael bir gelin gibi Tora’yı kabul eder. Sinay dağında Tanrı bir düğün için gerekli olan her şeyi hazırlamış durumdadır. Bu durum itibarı ile sinagoglar Şavuot bayramında güller ve çiçekler ile süslenir. İzmir’de güzel kokulu esansların dağıtıldığı da bilinir. Yine İzmir’de bu günde Sefertora dolaştırıldığında üzerine gül yapraklarını serpme geleneği de vardır. Çocukluğumda hakim olan bu geleneğin Rav Palaçi’nin öğretisine dayanmasını öğrenmek benim için keyifli bir deneyimdir.

HAFTANIN SÖZÜ

“Kabul edilebilir olandan ziyade doğru olanla başlayın.” (Franz Kafka)