Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bereşit 28:10-32:2)

Esav'dan kaçan Yaakov Beer-Şeva'dan ayrılır ve annesinin ailesinin yaşadığı yer olan Haran'a doğru yola çıkar ve Moriya Dağı'na ulaşır. Burada uyur ve yeryüzü ile gökler arasında uzanan bir merdiven üzerinde inip çıkan meleklerle ilgili bir rüya görür. Tanrı kendisine Erets-Yisrael'i vaad eder, büyük bir milletin babası olacağına ve onu koruyacağına dair söz verir. Yaakov uyanır ve eline geçen her şeyden Tanrı için onda birlik bir bölüm (Maaser) ayıracağına dair adak adar.

Sonunda Haran'a ulaşır ve kuyu başında kuzini Rahel ile karşılaşır. Rahel'in babası Lavan'la, yedi yıllık çalışma karşılığında Rahel ile evlenme konusunda anlaşır. Ancak Lavan, Rahel'in yerine Lea'yı geçirerek Yaakov'u aldatır. Yaakov Rahel ile de evlenmek için yedi yıl daha çalışmayı kabul eder. Lea dört oğul doğurur - Reuven, Şimon, Levi ve Yeuda. Bunlar Bene-Yisrael'in ilk kabileleridir. Rahel ise kısırdır ve Yaakov'a kendi veremediği çocuğu kazandırmak için, hizmetçisi Bila'yı Yaakov'a üçüncü eş olarak verir. Bila Dan ve Naftali'yi doğurur. Bu arada doğurmaya ara veren Lea da aynı amaçla kendi hizmetçisi Zilpa'yı Yaakov'a eş olarak verir ve Zilpa da Gad ile Aşer'i doğurur. Daha sonra Lea tekrar doğurmaya başlar; oğulları Yisahar ve Zevulun ile Dina adını verdiği kızı doğar. Tanrı sonunda Rahel'i bir oğulla mübarek kılar. Yosef doğar.

Yaakov Lavan'dan ayrılmaya karar verir, ancak Yaakov'un kendisine kazandırdığı zenginliğin farkında olan dayısı onu göndermeye yanaşmaz. Kendisiyle bir iş anlaşması yapar. Bu yıllar boyunca Lavan Yaakov'u oyuna getirmeye çalışsa da başarılı olamaz; Yaakov gittikçe zenginleşir. Altı yılın sonunda Lavan'ın, servetine göz dikmeye başladığını hisseden Yaakov ailesini alır ve Lavan'a haber vermeden Kenaan'a dönmek üzere yola koyulur. Onları takibe koyulan Lavan, rüyasında Tanrı tarafından Yaakov ve ailesine zarar vermemesi yönünde uyarılır. İki taraf bir antlaşma yapar ve Lavan evine döner.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

KAYALARI DİKMEK

Başını kayaya yaslamak: Yaakov Avinu, kendini korumak uğruna hayatı boyunca pek çok şey yapmış olmalıdır. Kayaların burada anılmasının nedeni ne olabilir? Midraş’a göre, gece boyunca Yaakov uyurken kayalar birbiriyle mücadele eder. Her biri Yaakov'un başını kendi üzerinde yaslamasını ister. Tanrı mucizevi bir şekilde taşları tek bir taş haline getirerek duruma müdahale eder. Taşların mücadele etmesi nasıl açıklanabilir?

Yaakov’un bu yolculuktaki görevi bir aile oluşturmak ve on iki kabileyi oluşturacak çocuklara sahip olarak on iki kabilenin inşa edilmesini sağlamaktır. Yaakov bu büyük toplumun gelecekte sayısız düşmanı olacağını ve kendisini korumak için bir şeylere ihtiyaç duyacağının bilincindedir. Bu taşlar önce mücadele etseler de sonradan bir araya gelerek tek bir taşı oluştururlar. Bu da bir araya gelmiş İsrael toplumunun ta kendisidir. Bu olay Moria dağında Bet Amikdaş’ın gelecekteki yerinde gerçekleşir. Bir arada olmayı başarmak bize düşmanca davrananlara karşı en gerçekçi ve sağlam kalkana sahip olmaktır.  Bu söylediğimiz sadece Yahudi toplumunun tamamı için değil her bir aile için de ayrı ayrı geçerlidir.  

Farklı taşların bir araya gelmesi: Bir aile, hayatın sunduğu birçok zorluğa dayanabilecek güçlü, istikrarlı bir yuva kurmak için barış ve uyum içinde bir araya gelmesi gereken farklı "taşlardan", farklı bireylerden oluşur. Evlenen her çift, kendi benzersiz kimliği ve karakteri ile uyumlu bir ev inşa etmek için bu misyona yönelir. Bu o ailenin kalkanıdır. Bunun işe yaraması için ise o ailenin özgür olması gerekir.  

Genç bir çift bir aile oluşturmak üzere bir araya geldiğinde anne babalar bazen gençlere ne yapacaklarını dikte etmeye çalışırlar. Yani genç çiftin hayatına gereğinden fazla müdahil olarak onların özgürlüğünü kısıtlarlar. Bir bakıma durum kısmen anlaşılabilir. Çünkü anne babalar çocuklardan daha fazla deneyime sahiptirler. Hangi hataların neye mal olacağını bilirler ve çocuklarını bu yanlışlardan korumak için ellerinden geleni yapmaya gayret ederler. Anne babalar evlendirmek için katlanılan bunca zahmet ve fedakarlıktan sonra birden çocuklarının kendi özel hayatlarına çekilip kendilerini dışlamalarından pek de hoşlanmazlar. Bunu yapan gençlerin nedense onları küçümsediklerini farz ederler. Durum alakasız olsa da bu hal onları incitir. Bu yüzden daha fazla müdahil olma gayreti içinde olurlar.

Denge kurabilmek: Konu anlaşılabilir olsa da dengelerin çok hassas kurulması gerekir. “Taşlarını” dikmek, güçlü ve birbirine bağlı bir aile oluşturabilmek için yeni evlilerin yuvalarını en uygun alana ve en güzel şekliyle inşa etmeleri gerekir. Bunun için de yukarıda sözünü ettiğimiz özgürlüğe ihtiyaçları vardır. Elbette ki anne babalarına her zaman saygılı olmalı ve aralarındaki güzel bağı muhafaza etmeleri gerekir. Ancak geleceklerini kurmak ancak bağımsız olduklarında daha mümkün olacaktır.

Yaakov’un acelesini anlatmak amacıyla hiç kesintisiz yazılan Vayetse peraşası bütün zorluklardan sonra Lavan’ın kendi evine Yaakov’un da babasının yanına yani Erets Yisrael’e dönmesiyle nihayet bulur. Tora “Yaakov alah ledarko – Yaakov kendi yoluna gitti” demektedir.  Yaakov ancak kayınpederinin evinden ayrıldıktan sonra kendine bir rota çizmeyi ve güzel bir aile kurmayı başarma yoluna girer.

Ebeveynler olarak çocuklarımız için dilememiz gereken en güzel şeylerden biri de budur. Yahudi geleneğinin şanlı zincirinin halkalarını inşa etmeleri için çocuklarımızın öncelikle kendileri için doğru yolu bulmaları ve izlemeleri gerektir. Bu da kendi rotalarını çizmeleri, mutlu yuvalarını inşa etmeleri ve yeni özel bir bağ oluşturmaları ile mümkün olacaktır.

DİVRE TORA
Rav Albert Gerşon

"VAYİFGA BAMAKOM VAYALEN ŞAM Kİ VA AŞAMEŞ" " O YERDE KONAKLADI ÇÜNKÜ GÜNEŞ BATMIŞTI"

Gemara Berahot (26/B)’de bölümünde Rabi Yosi Ribi Hanına adına şöyle der: "Günlük dualarımız, atalarımız Avraam, Yitshak ve Yaakov tarafından düzenlenmiştir. Avraam; sabah duası olan Şahrit duasını başlatmıştır.” Bunu “Vayaşkem Avraam baboker el amakom aser amad şam et pene Ad... - Avraam, sabah kalktı ve Tanrı ile buluşmak için daha önce bulunduğu noktaya geldi” pasuğundan öğreniyoruz." Pasukta geçen "Amida" kelimesi, "Tefila" yani dua anlamındadır.  Bu kelimenin dua anlamına geldiğini Teilim (106:30) daki "Vayaamod Pinehas vayfalel" cümlesinden öğreniyoruz.  Cümledeki "Vayaamod" ayakta durmak ve dolayısı ile Tefila anlamı taşır. 

Yitshak atamız ise "minha" duasını getirendir.   Torada ki "Vayetse Yitshak lasuah basade lifnot erev" pasuğunda  geçen " lasuah" kelimesi konuşmak anlamına geldiği gibi aynı zamanda dua anlamını taşır. Bunun kanıtı da yine Teilim (102:1) deki " Tefila leani ki yaatof velifne Ad.. yispoh siho " cümlesindeki "Siho " kelimesidir. 

Yaakov atamız ise "arvit" duasını getirir.   Torada bu haftaki peraşada yazan pasukta " vayifga bamakom vayalen şam" cümlesindeki "vayifga =pegia"“karşılaşmak” anlamı taşısa da yine dua anlamındadır.  Bunun kanıtı da Yermiya ( 7:16) " veata al titpalel bead aam aze veal tisa baadam rina utfila veal tifga bi" pasugundaki "tifga" kelimesidir. 

Rav Yitshak Abuaf  " Menorat Amaor" adlı eserinde, bununla ilgili güzel bir tespit yapmıştır.  Atalarımızın isimlerinin ikinci harfleri bize bu konuyla ilgili ipucu vermektedir. Avraam atamızın isminin ikinci harfi "bet" yani "boker " sabah kelimesinin ilk harfidir sabah duasını ifade eder.  Yitshak atamızın isminin ikinci harfi "Tsadi " yani "Tsaorayim " öğle vakti demektir. İlk harftir.  Yaakov'un isminin ikinci harfi "Ayin" dir yani "erev" akşam kelimesinin ilk harfidir. 

Bu üç duanın da her gün okunması gerekliliği ise sabah ve akşam okuduğumuz "Şema " duasının ilk kelimesinde şifrelenmiş gibidir. "Şema " kelimesinin ilk harfi "Şin" yani "Şahrit" sabah, ikinci harf "Mem" yani öğlen, üçüncü harf ise "Ayin" yani akşam dualarımızı ifade eder. Tanrı dualarımızı kabul etsin amen.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: Rabilerin öğretilerinden)
Rav İzak Peres

Herhangi bir nedenle Amida’sını kesmek zorunda kalan kişi ne yapmalıdır?

Şulhan Aruh 104’e göre herhangi bir nedenle Amida’sını kesen bir kişi bu ara uzun ise  tekrar Amida söylemek istediğinde eğer ilk üç beraha içindeyse (magen Avraam – Ata gibor – AE.l akadoş) yeniden ilk berahaya döner. Eğer son üç berahada ise (retse – modim – sim ş.alom) retse berahasına dönüş yapar. Eğer çok uzun bir ara verdiyse o halde yeniden en başa döner.  

YETMİŞ İKİ’ DEN SEÇMELER
(Rav Palaçi’nin 72 kitabı olduğu kabul edilir.)
Rav İsak Alaluf

Pirke Avot sözlü öğretilerin Moşe’den başlayarak kimlere iletildiğini kısaca paylaşır. Bu paylaşımlardan biri bilgeler (zekenim) tarafından peygamberlere (neviim) aktarımdır. Bu aktarımın nedeni ile ilgili olarak Darhe Hayim kitabında Rabi Hayim Palaçi (Z’Ts’K’L’) Moşe ile başlayan tevazu zincirinin devam ettiğini anlatır. Rabi Gemara Masehet Avoda Zara 20/B’den bir alıntı yapar. Bu alıntıya göre tevazu günah çekincesinden, günah çekincesi kutsallıktan, kutsallık da ruah akodeş olarak tabir edebileceğimiz kutsal bir ruha sahip olmaktan gelir. Bu da peygamberlerin tevazu özelliğine sahip olduklarını gösterir.

HAFTANIN SÖZÜ

"Dünden öğren, bugünü yaşa, yarın için umut et. Önemli olan sorgulamayı bırakmamaktır.” (Albert Einstein)