Peraşa Özeti

[www.chabad.org]
(Devarim 32:1-32:52)

Bu peraşa, Moşe Rabenu'nun, ölmeden önce kabilelere verdiği berahaları içerir. Bunun ardından Moşe 120 yaşını doldurduğu gün, Nevo dağına çıkar ve dünyadan ayrılır. Moşe, kimsenin bilmediği bir yere gömülür. 120 yaşında olmasına rağmen Moşe'nin fiziksel kuvvetinde hiçbir eksiklik olmamıştır.

Moşe'nin yas dönemi sona erdikten sonra, onun yerini Tanrısal Ruh'la dolan Yeoşua almıştır. Ama Moşe gibi Tanrı'yı yüz yüze görmüş olan bir başka peygamber olmamıştır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

SEVİNÇ VE NEŞE

Okulumuzun İbranice bölümünde Ronit Mizrahi öğretmenimizle birlikte Sukot, sevinç sohbeti yaparken birden onun aklına bu konuda bir yazı yazmak geldi. Onun izni ile bu anlamlı yazıyı burada paylaşmayı isterim. Ortaya hepimizin keyifle dinleyeceği okuyacağı bir yazı elde ettik. Öğretmenime içtenlikle teşekkür ediyorum.

Bayramların ardından: Tişri bayramlarını henüz geride bırakmış bulunuyoruz.   Yahudi halkı her yıl bir kendini gözlemleme ve durumu değerlendirme sürecinden geçer. Bu zaman zarfında kararlar alma, kefaret sağlama, bir halk olarak paylaşılan geçmişi hatırlama süreci yaşanır. Sürecin sonunda noktayı koyan kelime “sevinç” olarak bilinir.

Sevinmek emri: “Regalim” olarak bilinen bayramlardaki neşelenme mitsvası (Devarim 16:14) bizi özellikle Sukot'ta sevinmeye “zorlar” görünümdedir. Mitsva bunun nasıl olması gerektiğini açıklar. Tora, aile fertleriyle birlikte sevinmemizi, aynı zamanda yoksulları, misafir ve öksüzleri sevindirmemizi emreder. Bu emri yerine getiren kişi bir ödül hak eder. (Ödülün dolaylı olarak açıklandığı birkaç emirden biri). Ayrıca, mitsvayı yerine getirenin de mutlu olması garanti edilir gibidir. Tora’da yazılı olan metne bakarak bu yazdıklarımızı anlamaya çalışalım:

“Bayramında neşelen. Sen oğlun ve kızın kölen ve cariyen şehirdeki Levi, ger, yetim ve dullar. Tanrı’nın seçtiği yerde Aşem adına yedi gün boyunca kutlama yap. Zira Tanrı’n Aşem seni tüm ürününde veelinin tüm işlerinde mübarek kılacak ve sen sadece neşeli olacaksın. “ (Devarim 16/14 – 15)

Bu sevinç nedir? Onu nasıl içselleştirebilir ve gerçekleştirebiliriz?

Duygu olarak bakalım: Sevinç de aşk gibi bir duygudur. Sevinç hali, sinir sistemindeki iletkenlerin salgılanmasından kaynaklanır ve farklı yoğunluk seviyelerinde ortaya çıkar. Sevinç insanı uyandırır kişiyi enerji ve canlılıkla doldurur. Sevincin farklı derecelerde paylaşımı vardır: Bir kişi tek başına, aile üyeleri ve içinde yaşadığı toplumla mutlu olabilir. Ortak bir kültüre sahip insanlar da bir sevinci paylaşabilir.

Baruch Spinoza, "İnsan hayatında tutku, üzüntü ve neşe hisseder" diye yazar. İnsan onları hem bir arada hem de ayrı ayrı duyumsar.

Tapınağın adanmasıyla ilgili mezmurda (Mezmurlar 30:12) üzüntü ve sevinç duyguları arasında keskin bir geçişe tanık oluyoruz.

“Matemimi dansa dönüştürdün, çulumu çıkardın ve beni neşeyle sardın.” (Teilim 30/12)

Kral David toplumun sayılmasını emrettikten sonra bu yapılmaması gereken davranışın ardından bir süreliğine veba salgını baş gösterir. Matemine katılmak üzere gelen tanıdıklarıyla çevrili olan David, Tanrı’ya olan inancına bağlı kalmaya devam eder ve sonra, mateminden kalkar, etrafındakilerle beraber neşe dolu bir insan olur. Bu durumda sevinç, Tanrısal kurtuluşundan kaynaklanmıştır. İsrael opluluğu bir sunağın kurulmasının ve korbanların yapılmasının ardından şiddetli bir salgından kurtulmuştur.

Megilat Ester’de de duyguların değişimine ve ümitsizlikten sevince dönüşüme tanık olmaktayız.

“Kralın kararının ve sözünün eriştiği her ülkede ve şehirde Yahudiler için neşe, mutluluk, şölen ve bayram vardı.”

Mordehay'ın krala kimliğini açıklamasından ve kralın halka yazdığı mektupların ardından Yahudilerin kendilerini savunmalarına izin verilir. Yahudiler krallıktaki birçok çekindiği bir toplum olarak görülmeye başlanırlar ve sonuç olarak kurtulurlar. Sevinç kişisel gibi gözükse de ama herkes şölen için bir araya geldikten sonra da yücelmiştir.

Bilgece görüşler: Sevinç bazen aptallık, saçmalık olarak yorumlanabilir. Mişle, hikmetli bir davranıştan gelen sevincin tersine, boş işlerden gelen sevincin hesabını sorar gibidir.

"Yine de sevinç, korkaklar içindir ve anlayışlı bir adam doğru yolda yürüyecektir." (Mişle 15/21)

Raşi (Rabi Şlomo Yitshaki) bu pasuğu açıklar:

Kalpsiz bir insan aptalca bir şey yaptığında, önce hafif ve düşünmeden davranır - bu onu mutlu kılar gibi görünse de onun ruhunun bozulmasına mal olur. Öte yandan, akıllı insanın sevinci, doğru yolda yürüdüğünü ve iyi işler yaptığını bilmekten gelir.

Şlomo Ameleh Kohelet adlı eserinde (8/15) sevinç hakkında şunları söyler:

“Ve güneşin altında bir adam için iyi bir şey olmayan sevinci övdüm, çünkü hayatının günlerini yiyip içmek ve neşeli olmakla Tanrı'nın kendisine verdiği iş ile geçirecek. (Kohelet 8/15)

Şlomo Ameleh ayrıca emirleri tutan, doğru yolda yürüyen doğru kişiyi, yani “tsadik şeklinde nitelendirdiğimiz insanı, mutlu olan ve Tanrı'nın armağanı ile sevinen n insanı över. Şlomo’nun bu ifadedeki niyetini tam olarak anlamak için aslında bölümün tamamını okumak gerekir: Kohelet insanları akıllıca davranmaya ve kralların Kralı'nın istediğini yapmaya çağırır. Şlomo kötülüğü mahkûm eder ve bunu "kibir eylemi" olarak adlandırır, sevinci över, akıllıca davranan doğru kişilere değer verir. Mutluluk, iyi işlerin sonucudur - bir kişi bir emri yerine getirdiğinde, başkalarına yardım ettiğinde ve onları mutlu ettiğinde, kendisi mutlu hisseder. Sevinç hayat yolculuğu boyunca insana eşlik eder.

Mutlu ve iyi olma seçiminin, sosyal sonuçları olan bir öz seçim olduğu artık bizim için açıktır. Neşe, bir kişiyi birey olarak ve bütünün bir parçası olarak güçlendirir. Neşe, beden ve zihin için iyileştirici güce sahiptir. Sevinç, her birimizin hak ettiği bir yaşam biçimidir.

Teşekkürler: Yahudi sözcüğü hepimizin bildiği gibi kökenini “leodot – teşekkür etmek” fiilinden alır. Bu yazı ve bir yılı daha tamamlamanın verdiği huzurla teşekkürlerimize sıranın geldiğini düşünüyorum. Her zaman dediğim gibi bir sene daha öğrendiğim Tora’yı paylaşma fırsatı bulabildiğim için mutlu ve keyifliyim. Bu konuda bana her zaman yardımcı olan HEGKOM ailesine; “başkan” görevini bıraksa da hep yanımızda olan sevgili Ester Asa, bizleri denetleyen ve uyararak daha doğruyu bulmaya yardımcı olan sevgili Hayim Hason, çok zor bir görev üstlenerek HEGKOM başkanı olan ve kendisine başarılar dilediğim sevgili Suzet Bennun ve her zaman bizim yanımızda olan sevgili Çela Şaboy’a teşekkür etmek benim için çok keyifli olacaktır. Daha nice yıllar öğrendiklerimizi paylaşmak temennisiyle Tora’nın tekrar tekrar okunuşlarında birlikte olma dileği ile…

DİVRE TORA
Rav İzak Peres

Tora, İsrael milletine Şavuot’ta verilmiştir O zaman Tora’nın alınışı neden Şavuot’ta değil de, aylar sonra gelen Simhat Tora’da kutlanmaktadır?

Bunu açıklamak için Dubnow Maggid aşağıdaki benzetmeyi kullanarak cevap vermiştir:

Benzetmede, çocuk özlemi çeken ancak bir türlü çocuğu olmayan bir kral anlatılır. Kral, yakındaki bir köyde yaşayan, sadece seçtiği kişilerin dileklerini yerine getirebilen, kutsal bir adam olduğunu duyar. Kral, bu adamı ziyaret eder ve içini döker. Kutsal adam, kralın bir kızı olacağını ancak kızın evlenene kadar krallık üyelerinin gözleri önüne çıkmaması gerektiğini söyler. Kral bu şartı istemeyerek de olsa kabul eder.

Kralın kızı doğduğunda, kral onu kutsal adamın şartına uygun bir şekilde gizlice yetiştirir. Kız büyüdükçe, kral sabırla bekler ve onun evlenme yaşına geldiği zaman krallığın tüm uygun genç erkeklerini sarayına davet eder. Genç erkeklere, prensesin biriyle evlenmeyi düşündüğünü, fakat prensesi ancak evlendikten sonra görebileceklerini bildirir.

Genç erkekler endişelenmeye ve prensesin neden bu kadar uzun süre gizlediğini merak etmeye başlarlar. Onun bir canavar olabileceğinden veya gizli bir kusuru olabileceğinden korkarlar. Yavaş yavaş hepsi saraydan ayrılır ve sadece evlenmeye razı olan bir genç kalır.

Kral bu evliliği kabul eder ve genç çift evlenir. Sadece evlendikten sonra damadın prensesi görmesine izin verilir. Damat, prensesin bir canavar olmadığını, aksine, gördüğü en güzel ve sevimli kadın olduğunu görünce çok sevinir.

Ancak, damadın zihninde hala şüpheler vardır. Eğer prenses bu kadar güzelse, neden kral onu bu kadar uzun süre saklamıştır? Onunla ilgili fark edilmeyen başka bir problem mi vardır? Genç adam, karısını, onun gerçek karakterini öğrenmek için kararlı bir şekilde yeni evlerine götürür.

Birkaç ay sonra saraya geri döndüklerinde, herkes damadın etrafına toplanır ve ona gelin hakkındaki düşüncelerini sorar. ‘Onunla aylar boyunca yaşadıktan sonra rahatça söyleyebilirim ki karımla ilgili hiçbir sorun yoktur ve o dünyadaki en harika gelindir.’ diyerek cevap verir damat. Ve hemen mutluluğunu kutlamak için güzel bir parti düzenler.

Bu hikaye, Tora’nın, kralın kızı gibi, Yahudi halkına verilen değerli bir hazine olduğunu anlatır. Tora’nın okuma döngüsünün tamamlanması olan Simha Tora’nın kutlanmasındaki gecikme, damadın gelinine olan ilgisini sembolize etmektedir. Damadın, gelininin gerçek karakterini öğrenmek için zaman geçirmesi gerektiği gibi, Yahudi halkı da yıllar içinde Tora’nın bilgeliği ve öğretileri üzerine daha derinlemesine giderek onun güzellik ve zenginliğini keşfeder. Tora, gizlenmiş prenses gibi, büyük bir güzellik ve bilgelik kaynağıdır ve bu derinlik, sürekli çalışma ve düşünme ile zaman içinde açığa çıkar.

İsrael oğulları, Şavuot'ta Tora’yı kabul ettiğinde, içeriği hakkında henüz bilgileri yoktu. Onun gerçek büyüklüğünü tam anlamıyla anlamak ve takdir etmek biraz zaman almıştı. Ancak Simha Tora zamanı geldiğinde, Tora'nın güzelliği ve iyiliği konusunda tamamen ikna olmuşlardı. İşte bu yüzden, Tora aslında Şavuot'ta verimiş olsa da, Simha Tora’da, İsrail'in Tora ile birleşimi kutlanır.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Kişi eğer teşuva yaparak Yahudi yaşam tarzına yakın bir hayat sürmeyi amaçlıyorsa ancak bu durumda bile öfkesini kontrol edemiyorsa ne önerilebilir?

Kendi eksiklerini bilen kişi tsadik olma yolunda önemli bir adım atmıştır. Bu eksikliğin giderilmesi için çaba göstermek onun seviyesini daha da yükseltecektir. Bu konuda “Mesilat Yeşarim” veya “Pele Yoets” gibi etik değerleri öğreten kitapların tahsili önemle önerilir.

AKLIMIZDAN GEÇENLER
Rav İsak Alaluf

Sukot ile ilgili güzel bir soruya bakalım: Evimizin yanında pergolamız var. Bunu Suka’ya dönüştürebilir miyim? Neyi bilmem gerekiyor? Endişelenmemin bir nedeni de yılın geri kalanında arabayı altına park etmemizdir. Suka için yapılmayan ve yılın geri kalanında tek olarak kullanılmayan bir şey şimdi Suka için kullanılabilir mi?

Rabi David Rosenfeld yanıtı şöyle verir:

Özünde evet. Sukot'ta, gölge sağlamak için inşa edildiği sürece özel olarak Suka olarak inşa edilmemiş bir yapıyı kullanabiliriz. Bu gibi durumlarda, zorunluluk uğruna Shah’ın kare el genişliği kadar küçük bir kısmını başka bir zaman kaldırarak yapıyı hafifçe "yenilemek" tercih edilir. Çardağınızın çatısının çok seyrek olduğunu varsayarsak, bu konu sizi ilgilendirmiyor çünkü üzerini Shah ile kapladığınızda mutlaka “yenileyeceksiniz”. Bu, yıldan yıla bir Suka'nız varsa da geçerlidir. Her yıl yeni yıl mitzvası için Shah'ın bir kısmını kaldırmalısınız. 

Bir pergolayı Suka'ya dönüştürürken akılda tutulması gereken birkaç konu daha:

(1) Bir Sukah'nın kaşer olabilmesi için duvarların Shah'ın önüne çekilmesi gerekir. Bu nedenle duvarları örtmeden önce hazırlamalısınız.

(2) Duvarlar rüzgarda uçuşmayan sağlam malzemeden yapılmalıdır. Bu nedenle çardağınızın çevresine çarşaf yapıştırmak yeterli değildir.

(3) Pergolanın ahşap çatısı varsa çatısı Shah olarak kullanılabilir. Çoğu durumda, Sukah'nın güneşten daha fazla gölge sağlamasını sağlamak için daha fazla Shah gerekir. Çatıyı tamamlamak için bambu ve benzerleri basitçe üzerine yayılabilir.

HAFTANIN SÖZÜ

Her gün dünya yeniden kurulur. Her sabah taze bir başlangıçtır. (Bilge kişi)