Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Bamidbar 8:1-12:16)

Aaron'a, Menora'nın kandillerini yakması emredilir ve Levi kabilesi, Mişkan'da hizmet etmek üzere göreve atanır. Manevi açıdan saf olmadıkları için Pesah korbanını zamanında getiremeyen bir grup Yahudi'nin "Bu mitsvadan neden mahrum kalalım?" ricasına cevaben ikinci bir Pesah korbanı (Pesah Şeni) tesis edilir.

Tanrı, Bene-Yisrael'in çölde yolculuk ederken ve kamp kurarken uyacakları düzen hakkında Moşe'ye talimat verir. Halk yaklaşık bir yıl boyunca kamp kurduğu Sinay Dağı'ndan bu düzenle ayrılır.

Halk "gökten yağan ekmek" (Man) konusunda memnuniyetsizdir ve Moşe'den kendilerine et temin etmesini ister. Moşe, halkı yönetme yükünü kendisiyle paylaşmaları için, ruhu ile aydınlattığı yetmiş yaşlı kişi seçer. Miryam, Moşe hakkında olumsuz konuşur ve cüzamla cezalandırılır; Moşe onun iyileşmesi için dua eder ve bütün halk yedi gün boyunca Miryam'ın iyileşmesini bekler.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf

ÇOK GARİP BİR DURUM

Miryam ve Aaron: Birçok karmaşık konunun anlatıldığı Beaaloteha peraşası inanılmaz gibi görünen bir olayla noktalanır. Miryam ve Aaron Moşe Rabenu hakkında konuşmaya başlarlar. Moşe Rabenu Tanrı tarafından kendine peygamberlik verildiği zamandan itibaren kendisini eşinden ve normal aile düzeninden soyutlar. Tanrı ile ne zaman görüşeceği belli olmadığından her zaman hazır durumda olmak için bunu yapmak zorunda olduğunu hisseder. Miryam ve Aaron’un takıldıkları nokta burasıdır. Aslında Rabiler Miryam ve Aaron’un konuşmalarının Moşe’nin gıyabında değil yüzüne karşı olduğunu ve onu uyarmak amacını taşıdığını öğretir. Miryam ve Aaron aile yaşantısını aslıya alan Moşe’nin yaptığını kabul etmezler kendilerinin de peygamber olduğunu söylerler. Burada kullanılan anlatımda Miryam ve Aaron’un daha keskin bir görüşü daha olduğunu ortaya koyar. Her ikisi peygamber olduklarını söylerken pasuk durumu “arak ah beMoşe” ifadesi ile verir. Gerek “rak” sözcüğü gerekse “ah” sözcüğü küçümseme amaçlı da kullanılabilir. “Rak” sözcüğü kendilerine gönderme yaparken “ah” sözcüğü ise ataların durumuna gönderme yapar ve ataların peygamber olmalarına karşın evli olduklarını da paylaşır. Bundan sonra olaylar daha farklı şekilde gelişir. Pasuk bu konuşmaların Tanrı tarafından duyulduğunu ifade eder. Burada Moşe herhangi bir şekilde konuşmaz ve pasuk Moşe için çok alçakgönüllü olduğunu söyler. Bunu burada söylemenin ne anlama geldiği Rabiler için bir tartışma konusudur.

Tsaraat peygamber dinlemez: Tanrı bu konuşmalara öfkelenir ve bulut çadırın üstünden kalkar. Miryan “tsaraat” ile cezalandırılır. Bilgeler Aaron’un da aynı şekilde cezalandırıldığını ama konuşmayıp sadece dinlediği için tsaraat durumunu daha hafif atlattığını öğretir.

Tsaraat durumu ortaya çıkınca Aaron kardeşi Moşe’den özür dilemeye gider. Aaron Moşe’nin alındığı kanısındadır ve özür dilemesinin doğru olacağını düşünür. Ancak son derce alçakgönüllü olan Moşe bu konuşmalardan alınmamıştır. Hatta cezalandırmalar için de üzgündür. Aaron cezalandırmanın olduğunu ve affın gecikmemesi gerektiğini düşünür ve burada yanlış yapar. Çünkü cezalandırma Moşe’nin alınmasından dolayı gerçekleşmez. Bunun iki sebebi üzerinde durmaya çalışalım:

İlk sebep Moşe Rabenu’nun statüsüdür. Moşe bir kral konumundadır ve kral kendisine hata yapanları affetse bile cezalandırma kaçınılmazdır. Moşe aynı zamanda bir bilgedir ancak kral konumu bu noktada öne çıkmaktadır. Tanrı Miryam ve Aaron’a çok net konuşmuştur. “Neden kulum Moşe hakkında konuşmaktan çekinmezsiniz?”

Moşe’nin kendisini eşinden ayırması Tanrı tarafından kabul görmüştür. Bu kabulden sonra artık insanların hatta ailenin ve hatta peygamberlerin bile söyleyecek sözü yoktur. Mademki Tanrı bu davranışa onay vermiştir bunun aleyhinde konuşanlar aslında Tanrı’ya karşı gelmektedirler. Bu yüzden de ceza kaçınılmazdır.

Kısa ama etkili bir dua: Moşe duasına başlamadan ilginç bir pasuk vardır. “Vayitsak Moşe el Ad… lemor.” Burada Moşe Tanrı’ya yalvarmaktadır ancak söylemek anlamına gelen “lemor” sözcüğü anlamsızdır. Rabi Hayim ben Atar’a göre burada sözü edilen konuşma halkın kendi aralarında yapacakları konuşmalara vurgu yapmaktadır. Halk Moşe’nin bu konuşmadan alındığını düşünebilir ve bu yüzden de affedip affetmediğini anlamayabilir. Bu yüzden Moşe dua konusunda çok dikkatli davranır.

Moşe ağabeyinin ricasını kırmaz ve muhteşem bir dua ederek Miryam’ın iyileşmesini diler. Moşe’nin duası kısa ama çok etkilidir. Bu dua günümüzde sağlık için yapılan dualarda kullanılmaktadır. Bu etkili duaya rağmen iyileşme ancak yedinci günde gerçekleşir. Bu da yapılan hatanın ne kadar büyük olduğunu gösterir. Ancak Or AHayim AKadoş farklı bir pencereden bakar. Moşe’nin duası Tanrı’nın “E.l” ismi ve özelliği ile başlar. Bu özellik “hesed” dediğimiz iyilik özelliğinin ta kendisidir. İkinci sözcük ise “na” yani bir rica sözcüğüdür. Arkasından kullanılan iki sözcük “refa na” ise iyileşmenin “hemen” olması niyazında bulunmaktadır. Nitekim iyileşme hemen gerçekleşir. Ancak pasuk Miryam’ın kamp dışında yedi gün beklediğini yazar. Bu bir iyileşme süreci değildir. Bu toplumdan yedi gün boyunca “dışlanma” işaretidir ve yaptıkları yanlışın büyüklüğünü gösterir.

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

Beaaloteha peraşasına başlamadan, bir hafta önce okuduğumuz Naso peraşasının son paragrafını gözden geçirecek olursak; tüm kabile başkanlarının mizbeahın açılışında her gün birer korban yaptıklarını görürüz. Sayılan bu başkanlar arasında Aaron Akohen’in adına rastlanmamaktadır. Bu olay Aaron Akoen’i çok üzer ve alınır. Kendi kendine Altın buzağı günahı yüzünden Tanrı’nın hala onu af etmediğini düşünür. Tanrı her şeyi görür, her düşünüleni anlar, her konuşulanı duyar. Tanrı Aaron Kohen’i teselli eder. Aaron Kohen’e korbanlar ancak mişkan ve Bet Amikdaş olduğu sürece yapılan bir ibadettir. Ben sana öyle bir görev vereceğim ki, bu görevi tüm halk her zaman yerine getireceklerdir. İlk olarak mişkanda mevcut olan menora (yedi kollu şamdan) ile sen ilgileneceksin. Her gün onu yakmak ve mütakip gün onu tekrar yakmaya hazırlamak görevini aksatmadan sen sürdüreceksin. Bet Amikdaş olacağı zaman bu görevi senin evlatların ve senin ailene mensup Koenler yürütecekler. Daha ileri zamanlarda Grekler menorayı yok edecekleri zaman, menoranın tekrar yanmasını Haşmonay Ailesine mensup olan Koenler yerine getirecekler. Şimdi de Hanuka bayramında bizler bu mitsvayı yerine getirmekteyiz. Halilalarımızda (Takvim) İyar ayının 14 üne rastlayan bir günlük bir bayrama rastlarız. Bu bayramın içeriği ve kaynağına peraşalarımızda rastlamaktayız. Pesah Şeni, ikinci Pesah. Bilindiği gibi 14 Nisan akşamında Bene Yisrael Mısır’dan esaretten kurtulmuştur. O gün her aile bir korban yapmıştır. Böylece Mısır’ı terk etmiş ve Sina Çölüne gelmişlerdir. Mısır çıkışının ertesi senesi yine çölde herkes korbanlarını yapmış ve Pesahlarını kutlamışlardır. Bir grup insan Moşe Rabenu’ya gelirler ve müracatta bulunurlar. Bu yıl yeni Mısır çıkışının 2. yılı bizler murdar olduğumuz için Pesah Korbanını ifa edemedik zira anılan Pesah korbanını yapmak için tertemiz olunması gerekirdi. Biz neden bu mitsvadan mahrum olalım? Moşe Rabenu bu gelen inşalarım müracaatlarını haklı karşılar ve onlara ‘Tanrı’ya danışacağım’ der. Tanrı Moşe Rabenu’nun sorusuna şöyle cevap verir: Herhangi bir kişi 14 Nisan olan Pesah arifesinde hazırlıklı olamadığı için veya Bet Amikdaş’a uzun yolda olup ulaşamadığı için Pesah korbanını yapamamışsa 14 Nisan dan bir ay sonra yani 14 İyar da korbanını yapar ve matsa, marul yer ve böylece eksiğini tamamlamış olur. Peraşamızda Bene Yisrael’in yerli veya yersiz istekleri karşısında Moşe Rabenu’nun şikayeti üzerine kendine bazı yardımcılar almasını söyler. ELDAD MEDAD adında iki kişi peygamber “navi” olarak görünür. Bu esnada Miryam, Aaron ve Moşe Rabenu’nun eşi Tsipora yan yana durmaktadır. Bu peygamberlerin isimlerini duyan Moşe Rabenu’nun eşi Tsipora ağzından “VAY LENAŞOTEEM” (Raşi açıklaması) ailelerine yazık oldu sözlerini kaçırır. Miryam, Moşe Rabenu hakkında demek ki Moşe Rabenı Navi paygamber olduğunda ailesini ihmal etti, yorumunu getirir. Buna karşı Tanrı Miryam’a ceza olarak “Metsora” cüzzam hastalığını verir. Bu sözü Tanrı LAŞON ARA konuşma olarak kabul etti. Aaron Moşe Rabenu’ya Miryam’ı sağlığına kavuşturması için dua etmesini rica eder. Moşe Rabenu çok kısa fakat çok anlamlı bir dua yapar. EL NA REFA NA LA “Tanrım onu sağlığına kavuştur.” Bundan öğrendiğimiz şudur ki; duanın uzun veya kısa oluşu değil, duanın kalpten iyi niyetle ve Tanrı adına söylenmesi önemlidir.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Sabit kaş yaptırmak “dövme” statüsüne girer mi?

Rav Ovadya Yosef’in öğretisine göre çok uzun süre kalıcı olmayacağından bu uygulama dövme kategorisine girmez. Ancak yapılması önemle önerilmez. Ancak kadının toplum içindeki durumu ve saygınlığı söz konusu ise buna izin veren otoriteler vardır.

AKLIMIZDAN GEÇENLER

Rav İsak Alaluf

Hakimler döneminde geçen çok ilginç bir soruyu gündeme taşıyoruz. Şofetim yani Hakimler döneminde Yiftah, Tanrı'ya, Amonlular eline teslim edilirse, eve döndüğünde evinden çıkan ilk şeyi sunu olarak Tanrı'ya sunacağını vaat eder. Ne yazık ki onu karşılayan kişi biricik kızıdır. Yiftah bu durumda ne yapmıştır?

Sorumuzu Rabi David Rosenfeld yanıtlar.

Hikayenin ilk bakışta şok edici olduğu konusunda haklısın. Tora, insan kurban etmekten veya neredeyse her türlü cinayetten açıkça nefret eder. Çocukların kurban edilmesini içeren putperest uygulamalar Tanrı için özellikle kabul edilemezdir.

Gerçekte, Hakimler Kitabını açıklayanlar Yiftah'ın kızını kurban etmediğini ortak görüşle anlatırlar. Çünkü Sifri adlı bilgeye göre Tora’nın herhangi bir kanununu ihlal ediliyorsa bu söz bağlayıcı değildir.

Yiftah kızının hayatının tamamen Tanrı’ya adanması şeklinde bir harekette bulunmuştur görüşü bilgeler arasında hakimdir. Tora onun sadece evlenmediğini aktarır.

Yine de Yiftah eleştirilir. Bunun gibi bir söz Bet Din huzurunda bozulabilir. Yiftah bunu yapmaması nedeniyle oldukça sert eleştirilir. Yiftah iyi bir yönetici değildir ve ne yazık ki Efrayim kabilesi ile sorunlarını barışçıl bir şekilde çözmeye yanaşmaz.

HAFTANIN SÖZÜ

“Yahudiler tüm yenilgilerden, sürgünlerden, zulümlerden ve pogromlardan, hatta Holokost'tan sağ çıktılar, çünkü bir gün Yahudiler olarak korkusuzca yaşamakta özgür olacaklarına olan inançlarından asla vazgeçmediler. ”  (Rabi Lord Jonathan Sacks Z”L)