"Yedi açılış gününü" takip eden sekizinci gün, Aaron ve oğulları "Koanim - Koenler" olarak görev yapmaya başlarlar; Mizbeah'taki korbanları yakmak üzere "Tanrı'nın Önünden" bir ateş çıkar ve Şehina, Mişkan'a yerleşir.

Peraşa Özeti (Vayikra 9:1-11:47)

[www.chabad.org]

"Yedi açılış gününü" takip eden sekizinci gün, Aaron ve oğulları "Koanim - Koenler" olarak görev yapmaya başlarlar; Mizbeah'taki korbanları yakmak üzere "Tanrı'nın Önünden" bir ateş çıkar ve Şehina, Mişkan'a yerleşir.

Aaron'un iki büyük oğlu Nadav ve Aviu, "Tanrı'nın huzurunda, O'nun emretmediği yabancı bir ateş" getirirler ve ölürler. Aaron bu felaket karşısında sessiz kalır. Daha sonra Moşe ile Aaron, korbanlarla ilgili bir kanun maddesi konusunda fikir ayrılığına düşer; ama Moşe, Aaron'un haklı olduğunu kabul eder.

Tanrı, yenmesine izin verilen ve yenmesi yasak olan hayvan türlerini belirleyen Kaşerut kanunlarını verir. Kara hayvanları ancak çift toynaklı oldukları ve geviş getirdikleri takdirde yenebilir; balıkların yüzgeçleri ve pulları olmalıdır. Sonrasında, Kaşer olmayan kuşların ve Kaşer olan böceklerin (dört tür çekirge) listesi verilir.

Şemini peraşasında, "Mikve"nin (belirtilen özelliklere uygun bir su havuzu) ve kaynak suyunun arındırıcı gücü dâhil, manevi saflık kanunlarının bazıları da yer alır. Yisrael halkına böylece "saf olanı ve olmayanı ayırt etmesi" emredilir.

TORA ÖĞRENCİSİNİN PUL VE YÜZGEÇLERİ

[Rabi Moşe Bogomilsky]

"Sudaki her şeyden bu [özelliklere sahip olanları] yiyebilirsiniz: Denizlerde ya da ırmaklarda, suda yüzgeç ve pula sahip olan her [canlı] - onları yiyebilirsiniz" (Vayikra 11:9).

Talmud (Nida 51b) pulları olan bir balığın aynı zamanda yüzgeçleri de olduğunu ve ayrıca yüzgeç aramaya gerek olmadığını yazar. Buna karşılık pulu olmayıp yalnız yüzgeçleri olan balıklar da vardır ve onlar kaşer değildir.

Kaşer olan ve olmayan balıkların işaretlerinden nasıl bir ders çıkarabiliriz?

Balıklar yaşadıkları doğal ortamda Tora akademisyenlerine benzerler. Talmud'da Roma hükümetinin Tora öğrenimine karşı olduğu anlatılırken bu durum açıkça bellidir. Papos ben Yeuda, Rabi Akiva'nın Tora çalışmak için halk toplantıları düzenlediğini gördüğü zaman ona "Akiva" diye sorar, "sen rejimden korkmuyor musun?" Rabi Akiva ona bir kısa bir öykü ile cevap verir: "Bir keresinde bir tilki nehrin kıyısında dolaşırken balıkların bir şeyden kaçarlarmış gibi bir yerden bir yere toplandıklarını gördü. Tilki "Neden kaçıyorsunuz?" diye sorduğu zaman balıklar şöyle cevap verdi: "İnsanların bizi yakalamak için kurdukları ağlardan kaçıyoruz." Tilki "karaya gelin ve atalarımız nasıl beraber yaşamışlarsa biz de beraber yaşayacağız," diye cevap verdi. Balıklar ise "Sen çıldırdın, hayatımızı sürdürdüğümüz yerimizde korkuyorsak, bu yeri terk edersek çok daha fazla korkarız," diye cevap verdi. Aynı şekilde Rabi Akiva cevap verir: "Hayat kurtarıcımız olan Tora'yı öğrenirken bile varlığımız tehdit altındaysa, kendimizi Tora'dan mahrum bırakırsak çok daha fazla tehlikede oluruz."

Pullar balıklar için koruyucu bir giysi görevini üstlenir ve yüzgeçler sayesinde balıklar bir yerden başka bir yere yüzerler. Kişi Tora öğrendiği zaman, o kişiden yeni düşünceler ve açıklamalar yaratması beklenir. Bunun yanında, Tora öğrenen kişinin Tanrı korkusu sahibi olması şarttır. Talmud Tanrı korkusuyla Tora öğrenmeyi yüksek oranda tuz içeren toprakla depolanmış buğdaya benzetir. Tohum bu koruyucu olmadan nasıl hemen bozulursa, aynı şekilde Tanrı korkusu olmadan Tora öğrenen kişi de öğrendiklerini kolaylıkla unutur ve Tora öğrenimi onun için zehirli bir ilaç haline gelir.

Yüzgeçler Tora'ya yenilikçi katkılarla yeni boyutlara erişmemiz için gerekli olan gücü temsil ederken, pullar Tanrı korkusunun temel içeriğini simgeler. Bu sayede kişinin Tora öğrenimi muhafaza edilir ve "hayat katan ilacın" kaynağı olurlar.

Sonuç olarak eğer kişi "pulların" özelliğini taşırsa, Tora öğreniminde doğru yoldadır ve sonunda Tora öğrenimine uyumlu yeni düşünceler olan "yüzgeçleriyle" kendini ve Tora'yı geliştirecektir. Bu tür bir insan temiz ve saf sayılır. Ama Tora öğrenen ve "pulları" - yani Tanrı korkusu - olmayan kişi uygun ve saf değildir. O kişinin Tora öğrenimi ve yüzgeçleri, yani keşfettiği yeni fikirler Tanrı'nın arzusuna karşıdır ve Tora'nın onu öğrenenlere bahşettiği yaşam kaynağını hak etmez.

DEVAR TORA

 [Rav Moşe Benveniste]

TORA-İBADET-HAYIR İŞLERİ

Rabi Şimon omer: şeloşa ketarim en: Keter Tora veketer keuna veketer malhut.Veketer şem tov ole al gabeen (Pirke Avot 4/13) Rabi Şimon der ki: üç taç mevcuttur. "Tora tacı, Keuna tacı, Krallık tacı. İyi şöhret tacı bunlardan üstündür."

Rabi Şimon öğretisinde şöyle der: "İsrail oğulları Mısır'dan çıktıktan sonra Sinay dağında yüce Tanrı üç taçla ödüllendirdi: Tora- Keuna (Kahinlik) ve Krallık.

Tanrı onlara şöyle seslenmişti: Veatem Tiyu Li Mamlehet Koanim Vegoy Kadoş (Şemot 19/6)  Sizler benim için kahinler krallığı ve kutsal ulus olacaksınız.

Taç sözcüğü değer vermek anlamında kullanıldı. Tora'yı, kahinliği ve krallığı doğru yolda kullanırsak bu değerleri taçlandırmış oluruz.

Rabi Şimon Pirke Avot kitabının ilk bölümünde şöyle demişti: Al Şeloşa Devarim Aolam Omed : Al Atora, Veal Aavoda, Veal Gemilut Hasadim. Dünyamız üç temel üstünde ayakta kalıyor.1. Tora. 2. İbadet 3. Hayır İşleri

Bugünkü öğretisinde Rabi Şimon bu üç konuyu taçlandırmıştır. Tora Tanrı ile insanlar arasındaki ilişkileri düzenler. Kahinlik günümüzde din adamlarını sembolize ediyor. Krallık ise gücü ve zenginliği simgeler.

Bütün bu yetenek ve olanaklar doğru yolda kullanılırsa birer altın taç kadar değerli olurlar. Aslında Tora-Bilgelik tacı her arzu edenin erişebildiği bir mertebedir. Krallık ve kahinlik özellikleri herkeste olmaz.

Bu özelliği Mişkan kutsal çadırda bulunan eşyalardan öğrenebiliriz. Mizbeah- Sunak kahinliği simgeler. Şulhan- Masa güç ve zenginlik krallık simgesidir. Aron Akodeş- 10 emrin bulunduğu dolap Tora'yı bilgeliği simgeler.

Yüce Tanrı bu eşyaları yapması için Moşe Rabenu'ya Sunak ve Masa için Veasita - yapacaksın, tekil olarak emretmiştir. Çünkü simgelediği olanakları herkes için geçerli değildir. Ancak Tora'yı simgeleyen Aron- Dolap için Veasu- yapacaksınız, çoğul olarak emretmiştir, çünkü Tora- Bilgelik her isteyen için açıktır. Bütün insanlığa hitap ettiği için de Tora tacı çok değerlidir.

Rabi Şimon şöyle devam ediyor: yukarıda bahsettiğimiz üç taçtan daha değerli bir taç mevcuttur. O da iyi ve düzgün bir kişi olabilmektir. Ne mutlu bir insana ki ondan herkes şöyle bahseder:

Kama Naim Derahav, Kama Metukanim Maasav  (Yoma86/A) Davranışları ne güzel, yaptıkları ne düzenli.

Tora- Keuna- Malhut üçlüsünün ödevi insanları doğru davranışlara yöneltmektir. Veaavta Et Ad..... Elokeha (Devarim 6/5) Yüce Tanrıyı seveceksin.

Rabilerimiz bu emre bir de yorum getirdiler. Şeyee Şem Şamayim Mitaev Al Yadeha (Yoma 86/A)

İster Koen ol, ister kral veya güçlü ol, ister bilge ol esas olan uygulamalarınla insanlara Tanrı'yı yüceltmek ve sevmesini öğretmektir.

Sonuç: İyi bir insan olmak için sadece çaba göstermek gerekir. Tanrı Yermiya peygambere şöyle seslendi:

Al Yitalel Haham Behohmato, Veal Yitalel Agibor Bigvurato, Veal Yitalel Aşir Beoşro.

Ki İm Bezot Yitalel Amitalel Askel Veyodea Oti Ki Beelle Hafasti Neum AD. Bilge kişi bilgeliğiyle, güçlü kişi gücüyle, zengin kişi zenginliğiyle övünmesin. Sadece beni anlamak ve tanımakla övünen övünsün. Sizlerden sadece bunu istiyorum.

Tekrar görüşmek dileğiyle,

Rav Moşe Benveniste

MAASE

Yanlış Adres

Vitebsk şehrinde iki çay tüccarı yaşardı, ikisinin de adı Oşea idi; biri "büyük Oşea", diğeri de "küçük Oşea" olarak bilinirdi. "Büyük Oşea, büyük ve saygın bir şirketi ve iyi gelişmiş dağıtım ağına sahip zengin bir adamdı. "Küçük Oşea" ise kıt kanaat geçinen ve işini ayakta tutabilmek için borçlarla mücadele eden önemsiz bir işletmeciydi.

Bir gün küçük Oşea'nın çay sevkiyatından bir tanesine gümrükteki yetkililer tarafından el konduğuna dair bir haber geldi. Fakir adam için bu bir yıkımdı. Sadece her şeyi kaybetmekle kalmayacak, aynı zamanda asla geri ödeyemeyeceği borçlara batacaktı. Talihsiz adam düşüp bayıldı, onu defalarca kendine getirmeye çalıştılar, ama neler olup bittiğini hatırlar hatırlamaz bir kez daha bayılıyordu.

Bir görgü tanığı Rebbe'ye koşup Reb Oşea'nın durumunu anlattı. Rebbe, Reb Oşea tekrar canlandığı zaman, habercinin yanıldığını ona söylememiz gerektiğini anlattı. Bundan kısa bir süre sonra, olay açığa kavuştu. El konan sevkiyatın diğer Oşea'ya, yani kaybı bile zor hissedecek olan çay tüccarına ait olduğu ortaya çıktı.

Rebbe hiçbir zaman mucizeler yapmadığını söylerdi. Onun için olaya tanık olan Hasidim doğaüstü bir başarı ile onu "suçüstü" yakaladıklarını iddia ettiler. Rebbe bu "suçlamaya" "yanılıyorsunuz" diye cevap verdi, "benim tahminimde mucizevî hiçbir şey yok. Bakın, Hahamlarımız'ın bize anlattıklarına göre, bir insan hayatında bir zorluktan veya sınavdan geçtiği zaman, Tanrı ona her daim bunu taşıma, bu deneyimden öğrenme yeteneği ve gücü bahşeder. Bu yüzden Reb Oşea'nın bir türlü başa çıkamadığı bir felaketle karşı karşıya olduğunu gördüğüm zaman bu olayın onun için hazırlanmadığını anladım. Bir yanlış anlama olduğu açık."

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss - www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisi Mişna'da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinik yasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinal kaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat'ın ayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacak bir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav'a başvurulmalıdır.

Melaha 5: TOHEN - Öğütmek (Devam)

Takanot (hahamların yerleştirdiği kanunlar):

1.    Uvda DeHol -- "Hafta içine özgü faaliyet"

Şabat günü, profesyonel veya seri kullanım için özel olarak üretilmiş bir ezme veya öğütme aleti kullanmak yasaktır - örneğin, bir rende veya kasap bıçağı. Bazılarına göre, ev içinde kullanılan ve seri sonuçlar veren (peynir veya et için kullanılan) dilimleyiciler de bu yasağa dâhildir. Bu yasak, öğütlenen nesne bir tohen sorunu yaratmayacak cinsten olsa dahi geçerlidir.

2.    Refua - "Şifa"

İlaçla tedavi edilebilecek küçük çaplı rahatsızlıklar Şabat günü hiçbir şekilde tedavi edilemez. Hahamlar şifayı tohen melahasına bağlı bir gezera [çit niteliğinde kısıtlama] olarak yasaklamışlardır; çünkü ilaç üretimi genellikle bitki veya minerallerin ezilmesini içerir.

Bu yasak sadece şifa niyetiyle yapılan eylemleri içerir. Ama normal şartlarda sağlıklı insanların da tükettiği bir yiyecek, büyük miktarlarda da olsa yenebilir (örneğin, soğuk algınlığını yenmek için portakal yemek gibi). [Şifa ve ilaç almaya dair yasaklamanın geçerli olmadığı durumlar da vardır. Bunlar için bir Rav'a danışmak gerekir.]

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef - Rabi Yitshak Yosef]

Ebeveynin Huzurunda Ayağa Kalkmak

1. Tora'da ebeveyne yönelik iki farklı emir vardır: Onurlandırmak ve çekinmek/korkmak. Onurlandırmak, ebeveyn için "yapmayı" gereken şeyleri [ihtiyaçlarını gidermek, önünde ayağa kalkmak vs.] yapmaktır. Çekinmek/korkmak ise, saygı nedeniyle "yapmaktan imtina etmeyi" gerektiren şeylerden kaçınmaktır [ismiyle hitap etmemek, sözünü kesmemek, yerine oturmamak vs.].

2. Bir ebeveyn "onurlandırma" emrinden feragat ettiyse bu feragat nasıl geçerliyse, "çekinme" emrinden feragat ederse bu feragat da geçerlidir. Buna karşılık, ebeveyni üzmek, sıkıntı vermek gibi konularda bazı otoritelere göre aynı şey geçerli değildir ve ebeveyn bundan feragat ettiyse bu feragat geçerli değildir; dolayısıyla bunu yapan evlat yükümlü duruma düşer.

3. Bir evlat babasını onurlandırma konusunda özensiz davranmadan önce babası bundan feragat ettiyse ve oğlunun bu özensizliğinde babanın da payı varsa, evlat bu konuda Gökler'de de sorumlu tutulmayacaktır. Böyle bir durumda baba da ["bir kişinin Tora'nın bir mitsvasını ihlal etmesine neden olma" anlamına gelen] "Görmeyenin önüne engel koyma" yasağını ihlal etmiş olmayacaktır.

4. Ebeveyn, evladının önünde kalkması konusunda feragat etmediyse bile, sürekli olarak evladının önünden geçerek ayağa kalkmasına neden olması yerinde bir davranış değildir; aksine, ebeveyn evladına çok kez ayağa kalkma zahmeti vermeyecek şekilde kısa yoldan gitmelidir. Benzer şekilde bir evlat dersteyken, ebeveyni oraya girmemeli ve dersin bölünmesine neden olmamalıdır. Buna mukabil, eğer evladının önünden geçmemesi mümkün değilse ve evladının sürekli ayağa kalkmasına sebep olmak istemediği için bundan feragat etmek istiyorsa bile, bu feragatte sürekli ve kalıcı olarak bulunması doğru değildir.

5. Bir evladın, başkalarının önünde ebeveyninin onurundan feragat etmesi veya ebeveynini ilgilendiren konularda kendi onurundan feragat etmesi yasaktır. Ve eğer başkaları ebeveynine küfür veya beddua ettiyse, onları ebeveyninin onuru için affetmediğini bildirmelidir. Ancak şüphesiz, karşısında küfreden kişiye el kaldırmamalıdır. Buna karşılık, eğer evlat, anne ve babasının bu gibi durumlarda tepki vermediklerini ve kendilerine karşı gelenleri hoşgördüklerini, ve tam aksine, eğer evlatları kendileri için kavgaya giriştiği takdirde bunun onları üzeceğini biliyorsa ve sessiz kaldığı takdirde bu onların gözünde onurlandırma sayılacaksa, sessiz kalmalıdır ve diğerleri nasılsa sonunda susacaktır. Ve eğer ebeveyni hakkında çok abartılı övgüler duyuyorsa ve bunun doğru olmadığını biliyorsa, bu övgülerin abartı içerdiğini söyleyebilir.

Haftanın Sözü

[www.weeklydvar.com]

"Başarının anahtarını bilmiyorum, ama başarısızlığın anahtarı herkesi hoşnut etmeye çalışmaktır". -Bill Cosby