bulten"Yedi açılış gününü" takip eden sekizinci gün, Aaron ve oğulları "Koanim - Koenler" olarak görev yapmaya başlarlar; Mizbeah'taki korbanları yakmak üzere "Tanrı'nın Önünden" bir ateş çıkar ve Şehina, Mişkan'a yerleşir.

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

  29 Mart

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2008

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

5:21

6:33

-----

Yeruşalayim

5:26

6:38

Tel Aviv

5:36

6:35

22 VeAdar

Tel Aviv

5:41

6:40

İstanbul

6:12

6:52

5768

İstanbul

6:19

6:59

Ş E M İ N İ

 Hatırlatmalar:

 

ü Şabat Para

ü 5 Nisan Şabat: Şabat Ahodeş

ü 6 Nisan Pazar: Roş Hodeş Nisan

 

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

 

Peraşa Özeti (Vayikra 9:1-11:47)

[www.chabad.org]

 

"Yedi açılış gününü" takip eden sekizinci gün, Aaron ve oğulları "Koanim - Koenler" olarak görev yapmaya başlarlar; Mizbeah'taki korbanları yakmak üzere "Tanrı'nın Önünden" bir ateş çıkar ve Şehina, Mişkan'a yerleşir.

 

Aaron'un iki büyük oğlu Nadav ve Aviu, "Tanrı'nın huzurunda, O'nun emretmediği yabancı bir ateş" getirirler ve ölürler. Aaron bu felaket karşısında sessiz kalır. Daha sonra Moşe ile Aaron, korbanlarla ilgili bir kanun maddesi konusunda fikir ayrılığına düşer; ama Moşe, Aaron'un haklı olduğunu kabul eder.

 

Tanrı, yenmesine izin verilen ve yenmesi yasak olan hayvan türlerini belirleyen Kaşerut kanunlarını verir. Kara hayvanları ancak çift toynaklı oldukları ve geviş getirdikleri takdirde yenebilir; balıkların yüzgeçleri ve pulları olmalıdır. Sonrasında, Kaşer olmayan kuşların ve Kaşer olan böceklerin (dört tür çekirge) listesi verilir.

 

Şemini peraşasında, "Mikve"nin (belirtilen özelliklere uygun bir su havuzu) ve kaynak suyunun arındırıcı gücü dâhil, manevi saflık kanunlarının bazıları da yer alır. Yisrael halkına böylece "saf olanı ve olmayanı ayırt etmesi" emredilir.

 

Bu hafta, peraşaya ek olarak Para peraşası (Bamidbar 19:1-22) okunur. Ölü biriyle temas etmiş bir kişinin Bet-Amikdaş'a girmesi yasaktı. Bu manevi engelin düzeltilmesi için kızıl bir inek (Para Aduma) korban edilir, yakılır ve külleri su ve başka maddelerle karıştırılarak söz konusu kişinin üzerine serpilirdi.

 

DEVAR TORA

["Legacy" / Rabi Naftali Reich - www.torah.org]

 

Zarif Belirsizlik

 

Tora'ya göre kaba konuşma kabul edilemez. Bizden her zaman kibar ve terbiyeli bir şekilde konuşmamız beklenir, ama Tora bunu bize açıkça söylemez. Tora bunu daha ziyade Noah hakkındaki kısımda bir ima yoluyla öğretir.

 

Tanrı Noah'a bir gemi inşa etmesini söyler, çünkü yeryüzü sular altında kalmak üzeredir. Bu gemiye, sel suları çekildikten sonra dünyanın hayvan nüfusunu tekrar üretmek amacıyla, farklı hayvan türlerinden örnekler toplamalıdır. Tanrı özellikle "temiz hayvanlardan" yedi erkek ve yedi dişi almasını, "temiz olmayan" hayvanlardan da iki erkek ve iki dişi almasını söyler.

 

Tora sisteminde lisan çok büyük bir tasarrufla kullanılır. Fazladan bir harf veya fazladan bir söz önemli bir kanunun kaynağı olabilir. Buna rağmen, Tora geleneksel olarak kullandığı dil tasarrufunu bu örnekte göz ardı etmekte ve daha kısa olan "tame [=Kaşer olmayan] hayvanlar" (Min Beema Temea) yerine, "temiz olmayan hayvanlar" (Min Beema Aşer Enena Teora) ifadesini tercih etmektedir. Neden Tora bu gereksiz laf kalabalığını gerekli görür? Talmud (Pesahim 3a) bunu şöyle açıklar: Gereksiz sözler pahasına, kaba ve olumsuz sözler içeren bir dilden sakınmak gerekir.

 

Bu öğreti önemlidir; ancak bu haftaki peraşayı okuduğumuzda bir soruyu beraberinde getirmektedir: Bu haftaki peraşada Tora Kaşer ve Kaşer olmayan hayvanları sınıflandırırken, deveden, yabani tavşandan ve domuzdan"tame" olarak söz etmektedir. Noah'la ilgili kısımda Tora'nın gereksiz sözler pahasına kullanmaya hazır olduğu zarif dile ne olmuştur? Tora neden burada "tame gibi sözcükleri kullanmayı reddetmemektedir?

 

Otoriteler bunu şöyle açıklar: Bir olayın anlatımı ile bir kanun serisinin açıklaması arasında temel bir fark vardır. Tora, gemisi için hayvanlar toplayan Noah'ın başından geçenleri anlattığı sırada, kelimeleri seçerken zarif ve dolaylı olmayı tercih edebilir, çünkü pratikte bu anlatımdan türeyen herhangi bir kanun ya da uygulama mevcut değildir. Buna karşılık, Tora Kaşer ve Kaşer olmayan hayvanlarla ilgili kanunları verirken, mümkün olduğu kadar dolaysız olmaya ihtiyaç duymuştur. Kibar ve ince bir lisan kullanmak iyidir, ama yasaklar söz konusu olduğunda, en ufak bir belirsizlik pahasına bunu gerçekleştirmek mümkün değildir. Kanunları sunarken açıklık diğer bütün etkenlerden daha önemli hale gelir. Zarif bir belirsizliğe yer yoktur.

 

Laboratuarında çalışan bir bilim adamı hoş bir koku veren kimyevî bir bileşim hazırlar, ama bu bileşim incelenince, aşırı zehirli olduğu ortaya çıkar. Bileşimden büyük fıçı hazırlar ve başka deneyler yapmak için onu köşedeki bir masanın üstüne yerleştirir.

 

Aynı gün ilerleyen saatlerde, yakın çevredeki bir okuldan bazı öğrencilerin ertesi gün laboratuara bir gezi yapacaklarını öğrenir. Bilim adamı, yardımcısından, fıçının önüne çocukların tadına bakmamaları, hatta onu ellememeleri için onları uyaran bir işaret koymasını ister.

 

Bilim adamı ertesi sabah laboratuara varır varmaz, genç öğrencilerin ziyareti için her şeyin düzgün olduğundan emin olmak için etrafı inceler. Yardımcısının fıçının önüne koyduğu işareti gördüğü zaman, suratı ekşir. Üstünde şöyle yazılıdır: "İÇİLMEZ VE TADILMAZ".

 

Bilim adamı yardımcısını azarlar: "Sence bu yazı çocukları korumak için yeterli mi? Bunun gerçekten macera severleri ve meraklıları durduracağını mı düşünüyorsun? Şimdi hemen git ve yeni bir işaret hazırla. Üzerine de kocaman harflerle şunu yaz: "ZEHİR! ANİ ÖLÜM TEHLİKESİ!" Ve önlem olarak üstüne bir kuru kafa ve çapraz duran kemikler çizmeyi de unutma!"

 

Çağdaş toplumda kullanımı zararlı olan maddelerin çoğaldığının farkındayız. Başı dertte olan insanları yargılamak veya insanları genel olarak yargılamak bize düşmez. Ama kendi çocuklarımızı yetiştirmeye gelince, zarif belirsizliklere yer yoktur. Bu maddelerin ölümcül olduklarını ve hayatlarını mahvedebileceğini açık ve kesin sözcüklerle söylemeliyiz. Çocuklarımızın iyiliği için, zehri "zehir" olarak adlandıran işaretler koyup, gerekirse üstüne bir kurukafa ve kemikler çizmeliyiz!

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in gözüyle verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

Çalıştığım yerde, sigara içmek için ayrılan bölgenin dışında sigara içmeyi yasaklayan işaretler gözle görülür bir şekilde sergilenmesine rağmen, bazen bir iş arkadaşımın yasaklı bölgede sigara içtiğini görüyorum. Yapılacak en doğru şey nedir?

DEVAR TORA

[Rabi Eli Mansour - www.dailyhalacha.com]

 

Şemini peraşasının sonunda, Kaşer hayvanlarla Kaşer olmayan hayvanların tanımlayıcı işaretlerini öğrenmekteyiz. Tora çift tırnakları olmayan hayvanlar hakkında üç ayrı terim kullanır.

 

Bir pasuk şöyle der: "Ufarsa Enenu Mafris"

Başka bir pasuk şöyle der: "Ufarsa Lo Yafris"

Ve üçüncü bir pasuk şöyle der: "Ufarsa Lo İfrisa"

 

Bunların hepsi "ve toynağı ikiye yarık halde değil" anlamındadır. Ancak üçü arasında zaman kipi farklılıkları vardır. İlk pasuk şimdiki zamanda yazılmıştır: "Ufarsa Enenu Mafris - Toynağı İkiye Yarık Halde Değil". İkinci pasuk gelecek zamanda yazılmıştır: "Ufarsa Lo Yafris - Toynağı İkiye Yarık Halde Olmayacaktır". Ve üçüncü pasuk ise geçmiş zaman kipindedir: "Ufarsa Lo İfrisa - Toynağı İkiye Yarık Halde Değildi".

 

Rabi Yisrael Salanter, Tora'nın bunu üç farklı zamanda yazmasından insanlarla ilgili çok önemli bir kuralı veya bir uygulamayı öğrettiğini belirtir. Buradan, bir insan veya bir şeyi ne şimdi, ne geçmişte, ne de gelecekte reddedemeyeceğimizi öğreniriz.

 

Örneğin, uygunsuz bir şekilde hareket eden veya şu anda Tora'ya o kadar bağlı olmayan bir insan söz konusuysa, Rabi Yisrael Salanter o kişinin geçmişine bakmamızı öğütler. Belki de saygın bir mirası vardır. Belki de iyi bir aileden gelmektedir. O halde düzeleceğine dair bir umut vardır. Ya da belki, ileride bir değişiklik gösterecektir. O zaman onun geleceğine bakmalısınız. Reddediş ancak o kişinin ne geçmişinde, ne o anda, ne de geleceğinde düzeleceğine dair hiçbir umudun olmadığı seyrek durumlar için geçerli olabilir - ki bunu hangimiz yargılayabiliriz?

 

Bu yüzdendir ki, Tora bize Kaşer olmayan hayvanların işaretlerini verdiği zaman, bu üç farklı zaman kipini kullanmaktadır. Eğer bir hayvan ne geçmişte ne gelecekte ne de şimdi "toynağı ayrık durumda" değilse, işte yalnız o zaman Kaşer değildir. Bunun paraleli de, her yönden olumsuz görünen seyrek insanlardır. Buna karşılık, herhangi bir zamanda iyi olacağına dair bir umut varsa, o zaman o kişi de Kaşer'dir. Biz bunu yargılayamayacağımız için de, yanlış davranış içinde olan insanlara karşı, bu davranış toplumun düzenini bozmuyorsa, onun iyi taraflarını görmeye çalışmamız gerekir. Şimdi uygun değilse bile, ilerde uygun biri olabilecektir. Ya da belki saygın bir geçmişi vardır ve bu nedenle, ilerde değişebileceğine dair bu ona bir itibar kazandırır.

 

Bir insanın ne geçmişte, ne şimdi, ne de gelecekte umut vaat etmediği durumlarda bile, Talmud, yine de onu dürtmemiz gerektiğini, onu [nispeten güçsüz olan] "sol elle" iterken, [daha kuvvetli olan] "sağ elle" onu kendimize yaklaştırmayı denememiz gerektiğini belirtir. Yani o kişiyi yine de geri getirmeye çalışmalıyız. Tora bize, Teşuva yapmaya fırsatları olduğu müddetçe, insanlara karşı ne kadar hoşgörülü davranmamız gerektiğini öğretir.

 

MİTSVA / UYGULAMA / MAase

[Rabi Şemuel Holstein - www.komemiut.org]

 

Mitsva: Herhangi bir şeyi zor kullanarak çalmak, Tora'nın "yapma" şeklindeki emirlerinden biridir. Pasukta söylendiği gibi "Soygun yapmayın!" (Vayikra 19:13). [Bir şeyi gizli bir şekilde çalmak Tora'nın başka bir yasağıdır.]

 

Uygulama: Hırsızlık, ister zor kullanılarak ister gizli bir şekilde yapılsın, en değersiz görünen bir şeyin çalınmasını bile kapsar. Hatta, parasal değeri olmayan, bir kuruştan bile az değere sahip bir şeyi çalmak da bu yasakların delinmesi anlamına gelir.

 

Hafets Hayim şöyle yazar: "Bir şeyi, sonradan geri verme ya da ödeme niyetiyle, sırf şaka olsun diye çalmak bile yasaktır." Bu nedenle insan bu konuda son derece dikkatli ve uyanık olmalıdır. Zira insanın kötü eğilimi (Yetser Ara), bazı durumlarda başkasına ait bir şeyi almanın kabul edilebileceğini ve bunda bir sakınca olmadığını öğütler ona.

 

Bu yasağa çalıntı olduğu bilinen bazı malları satın almak da dâhildir. Hahamlarımız şöyle demişlerdir: "Akranından bir kuruş dengi bile olsa bir şeyi çalan, sanki onun canını almış gibidir" (Talmud - Baba Kama 119).

 

Hahamlarımız ayrıca şöyle demişlerdir: "Tufan Nesli birçok günahtan sorumluydu. Ama bardağı taşıran günah, soygunculuktu."

 

Maase: Rabi Yisrael Salanter'in bir öğrencisi, bir yıl, hocasıyla birlikte halkın Tora bilgisini güçlendirmek için Almanya'ya gittiklerini anlatır. Yom Kipur yaklaşırken, bu kutsal günü geçirmek üzere Berlin'e gelirler. Duaları, büyük bir cemaat topluluğunun dua ettiği büyük sinagogda yaparlar. Sinagogun büyük ve geniş kapıları vardır ve içeriye temiz havanın girebilmesi için dualar sırasında açık bırakılmaktadır. Böylece oruç tutanlar bir nebze rahatlamaktadırlar.

 

Günün son duası olan Neila yaklaşırken öğrenci birkaç dakika için dışarı çıkar. Geri döndüğünde cemaatin Amida duasına başlamış olduklarını görür. Bu nedenle kapının girişinden biraz içeri girerek dua etmeye koyulur. Bir süre sonra hocası Rabi Yisrael onun yanına gelir ve kulağına fısıldar: "Soygun bu yaptığın! Bu kutsal günde nasıl soygun yaparsın?! Bu kapılar içeriye temiz havanın girmesi için açık bırakılmadı mı? Ama sen burada dua edip dua eden cemaatin temiz havasını engelliyorsun!" Öğrenci, hocasının, duasına ara verip ona biraz daha kenarda devam etmesi gerektiğini ima ettiğini anlar ve böyle yapar.

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Sigara içme yasağını çiğneyen insanlarla yüzleşmek ve onları, böyle bir davranıştan vazgeçmeye zorlamak için birkaç geçerli neden vardır:

 

  1. Tıp uzmanlarının sağlığınıza zararlı olduğunu söyledikleri gazlara sizi maruz bırakarak size ve başkalarına zarar vermektedir.
  2. Yöresel yetkililerin ve bina sahiplerinin belirlediği kuralları çiğnemektedir.
  3. Herkesin önündeki tavırları başkalarının onun gibi çevreyi kirletmesini teşvik edebilecek niteliktedir.

 

Nazik bir tonda sunabileceğiniz bazı kanıtlar vardır; üstelik dumanın kendi sağlığına da zararlı olabileceğini hatırlatabilirsiniz. Böyle bir girişimde bulunarak, akranınızın dikkatini çekip, onu kendine ve başkalarına zarar vermekten kurtarabilirsiniz.

 

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

                                                                                        

Şabat Akşamı Arvit

1.             Şabat'ı mümkün olduğu kadar erken karşılayabilmek için, Şabat akşamı Arviti'ne, haftaarası Arviti'nden daha erken başlamak gerekir.

2.             Arvit'ten önce Lehu Neranena ardından Mizmor Ledavid ve güzel şarkı Leha Dodi; arkasından Mizmor Şir Leyom Aşabat ve AD... Malah okunur. Hatsi Kadiş ve Barehu ile Arvit'e başlanır. Aşkivenu berahası Apores Sukat Şalom Alenu ile sona erer. Bir kişi yanılarak, haftaarası söylenen Şomer Et Amo Yisrael berahasını söylediği takdirde; hemen hatırlayıp Apores Sukat Şalom berahasını söyleyebilir. Fakat farkına daha sonra varırsa geri dönmesine gerek yoktur.

3.             Şabat'ın Arvit Amidası'nda yanılıp da Ata Kidaşta yerine [hafta arası söylenen] Ata Honen berahası söylenmişse, o beraha bitirilir ve Ata Kidaşta'ya dönülür. Retse'de iken hatırlanırsa berahanın yarısında bile olsa kesilir. Fakat Amida bitirilip geriye üç adım atılmışsa, Amida'nın başına dönülür (Şabat'ın Arvit Amidası yedi berahadan oluşur.).

4.             Şabat akşamı Amida'dan sonra Vayhulu yüksek sesle ve ayakta söylenir.

5.             Vayhulu'dan sonra Meen Şeva söylenir. Meen Şeva berahası, Şabat Amidası'nın yedi berahasının kısaltılmış halidir.

6.             Eğer Minyan yoksa Meen Şeva söylenmez. Amida söylemeyen bir kişi, Meen Şeva berahalarının hepsini başından sonuna kadar Hazan'ın ağzından dinlerse Hova'dan çıkar. Ayrıca Meen Şeva berahasını Hazan'la birlikte söylemek çok iyidir.

7.             Arvit'ten hemen sonra sinagogda çok durulmaz; çünkü çok geç olmadan evde Kiduş söylemek gerekir. Buna dikkat eden ve bu mitsvayı bir an önce yapan kişi çok makbuldür.

Haftanın Sözü

[Benjamin D'İsraeli]

 

Eylem her zaman mutluluk getirmeyebilir; ama eylemsiz mutluluk da yoktur.

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 538 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.