Haftanın Peraşası BülteniTanrı, Buluşma Çadırı'ndan Moşe'yi çağırır ve ona korban kanunlarını iletir. Korban çeşitleri arasında şunlar sayılabilir:

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

  20 Mart

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

2010

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

5:15

6:27

-----

Yeruşalayim

5:20

6:31

Tel Aviv

5:30

6:29

5 Nisan

Tel Aviv

5:35

6:33

İstanbul

6:02

6:42

5770

İstanbul

6:10

6:50

V A Y İ K R A

Hatırlatmalar

ü 27 Mart Şabat: Şabat Agadol

ü 29 Mart Pazartesi: Erev Pesah; Taanit Behorot; Biur Hamets

ü 30 Mart Salı: Pesah I

ü Salı gecesi Omer sayımına başlanacaktır.

ü 31 Mart Çarşamba: Pesah II (Diaspora'da Yom Tov)

 

 

Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

Peraşa Özeti (Vayikra 1:1-5:26)

[www.chabad.org]

 

Tanrı, Buluşma Çadırı'ndan Moşe'yi çağırır ve ona korban kanunlarını iletir. Korban çeşitleri arasında şunlar sayılabilir:

·          "Korban Ola - Yükselen Korban". Bu korban türünde, hayvan, Mizbeah üzerindeki ateşte tamamen yakılarak bir anlamda "Tanrı'ya yükselir".

·          "Korban Minha - Un Korbanı". Kaliteli un, zeytinyağı ve günlük ile hazırlanan ve beş farklı türü olan özel korban.

·          "Korban Şelamim - Barış Korbanı". Hayvanın bir kısmı Mizbeah'ta yakıldıktan ve bir kısmı Koenler'e verildikten sonra eti, korban sahibi tarafından yenir.

·          "Korban Hatat - Hata Korbanı". Koen Gadol, cemaatin tamamı, kral veya sıradan bir Yahudi tarafından yanlışlıkla yapılan ihlallerin affı için getirilen, farklı türlerde korbanlar.

 "Korban Aşam - Suç Korbanı". Kutsal hizmete ayrılmış bir canlı ya da eşyadan kişisel yarar sağlayan, Tora'nın bir yasağını ihlal ettiğinden kuşkulanan veya bir başkasını aldatmak için yalan yere yemin ederek "Tanrı'ya ihanet eden" kişiler tarafından getirilen korbanlar.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Şelomo Jarcaig - www.torah.org]

 

Bir İsimde Neler Var?

 

Tora'nın üçüncü kitabı "Ve [Tanrı] Moşe'ye seslendi" (Vayikra 1:1) diye başlar. Midraş'a göre Moşe'nin, her biri kişiliğinin ve başardıklarının farklı yönlerini gösteren on ismi vardı. İbrani isimler tesadüfe bağlı değildirler; söz konusu kişinin veya eşyanın özünü tanımlarlar. Böylece ilk insan Adam, Yaratılış'ın ardından bütün hayvanlara isim verirken, kendisine İlahi İlham bahşedilmişti. Kendisi topraktan (İbranice "Adama"), kendisine Adam ismini takmıştı. Bu ismin anlamına daha derinden bakacak olursak, insanların tıpkı toprak gibi belli ve sabit bir değerle yaratılmadıklarını, içerdikleri muazzam gelişme gücü ile düzgün bir şekilde işlendikleri zaman, cömert bir yaşam sunduklarını anlarız. Eğer Moşe'nin on tane ismi var idiyse, neden onun en önemli ismi "Moşe"ydi? Bu isim Moşe'nin kendisini bile ima etmiyordu, daha ziyade Paro'nun kızının onu Nil Nehri'nden çekip çıkarma eylemini kastediyordu. Aksine, bu isim onun iyiliklerini ve başarılarını anlatan diğer isimlerden daha az anlamlı görünmektedir.

Mir Yeşivası'nın başkanı olan ve öğrencilerini Avrupa'daki Soykırımın küllerinden kurtarıp Yeruşalayim'in görkemine götüren Rabi Hayim Shmulevitz'e göre, Paro'nun kızının Moşe'yi sudan çıkarması bir özveri örneğiydi. Paro tüm Yahudi erkek bebeklerinin öldürülmesine karar vermiş, ama kızı kendini tehlikeye atarak babasına itaat etmemişti. Moşe'nin hayatı özveriye dayandığı için, Tanrı, onun kişiliğinde diğerleri için özveride bulunma dürtüsünü yaratmış, bu da kuşkusuz Yahudi milletinin lideri ve diğer başarılarının kurucusu olarak onun en temel özelliğini oluşturmuştu.

Midraş, Moşe'nin Yahudi milletini yönetmek için gerekli olan özelliklere sahip olup olmadığını gösteren, Tanrı tarafından hazırlanmış bir sınavı aktarır. Yisrael ulusunun diğer birçok lideri gibi Moşe de bir çobandı. Bir keresinde bir kuzu sürüden ayrıldı ve Moşe onun peşine düştü. Kuzu bir su kaynağı buldu ve içmek için durdu. Moşe kuzuyu buldu ve sonunda bu kaçışa sadece hayvanın susamış olmasının neden olduğunu fark etti. Sonra yorulmuş olan kuzuyu omuzlarında taşıyıp onu sürüsüne geri götürdü. Tanrı, başka bir neden veya art niyet içermeyen bu saf ve sevgi dolu şefkate (Hesed) tanık olunca, Moşe'yi Kendi "Sürüsünün" ideal lideri ilan etti.

Rabi Shmulevitz'e göre, Tanrı Tora'da Moşe'nin hangi isimle zikredileceğini seçerken, onun gücünü ortaya çıkaran, hem onu kurtaran hem de karakterini derinden etkileyen ilk özveri eylemine baktı. Tanrı bu seçimiyle gerçek Yahudi liderliğinin örneğini aktarmış oldu. Bu lider en yetenekli konuşmacı veya en ilham verici kişi değildi; sadece özverili iyiliğin en mükemmel efendisiydi.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

Geçenlerde bir arkadaşımın kızının başka bir ülkede yapılacak düğününün davetiyesini aldım. Bu mutlu olaya katılmam mümkün değil, ama bu daveti göz ardı ederek arkadaşımı incitmek istemiyorum. Yapılacak en doğru şey nedir?

 

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

Altıncı Kitap: AFLAA / AYIRMA (Devam)

31. Nedarim - Vaatler

 

Eğer kişi yemin bile etmeden kendine somut bir şeyi yasaklarsa, o sözüne sadık kalmalıdır ve onu çiğnemesi yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "Bir adam Tanrı Adına bir vaatte bulunduğunda ya da kendisine bir yasak koymak üzere bir yemin ettiğinde, sözünü bozmamalı, ağzından çıkan her şeye uygun davranmalıdır" (Bamidbar 30:3). Ve bir başka pasukta söylendiği gibi: "Tanrın Aşem'in Adına bir vaatte bulunduğun zaman, onu ödemeyi geciktirme; zira [aksi takdirde] Tanrın Aşem onu senden mutlaka talep edecek ve günah işlemiş olacaksın. Ama eğer vaatte bulunmaktan kaçınırsan günah işlemiş olmazsın. Dudaklarından çıkanı muhafaza etmeli ve ağzınla dile getirdiğin bağışını Tanrın Aşem Adına vaat ettiğin şekilde yapmalısın" (Devarim 23:22-24). Vaadin bağlayıcı olabilmesi için, yasaklamayı amaçladığı şeyin, yasak hale getirebileceği bir şeyle aynı konumda olduğunu dile getirmesi gerekir. Örneğin bir kişi uygun herhangi bir hayvanı korban ilan edip onu bir anda yasak konumuna sokabilir. Böylece bir kişi yasaklamak istediği şeyin "kendisi için, bir korban gibi yasak olduğunu" söylerse o yasak devreye girer. Bir kişi ayrıca kendi malını da başkalarına yasaklayabilir.

 

Yeminlerde olduğu gibi, bir vaadin de sözel olarak ve söylenenlere niyetlenerek dile getirilmesi gerekir. Yine yeminlerde olduğu gibi vaat cümlesini bir başkası söyleyebilir ve kişi bu cümlede söylenenleri üstlendiğini belirtebilir. Yine yeminlerde olduğu gibi, bu vaat eğer zorlamayla veya gerçek durum hakkında yeteri kadar bilginin olmadığı bir ortamda dile getirildiyse veya abartılar içeriyorsa bağlayıcı değildir. Ve yine yeminlerde olduğu şekilde bir nederin bağlayıcılığı da bazı şartlar altında çözdürülebilir. Öte yandan, yeminlerden farklı olarak, kişi bir başkasının vaadine kendisini katabilir veya bir vaadin kapsamını başka şeyleri de katacak şekilde genişletebilir. Ve yine yeminden farklı olarak, bir kişi, herhangi bir mitsvanın yerine getirmek için gerekli olan bir şeyi kendisine bir nederle yasaklayabilir [yani böyle bir neder bağlayıcıdır; dolayısıyla bu nederi çözdürmesi gerekir].

Bir baba, evli olmayan küçük kızının yemin ve nederlerini, onları duyduğu gün içinde feshedebilir. Pasukta söylendiği gibi: "Bir kadın, kızlığında babasının evindeyken Tanrı Adına bir vaatte bulunduğunda veya [kendisine] bir yasak koyduğunda ... eğer babası, duyduğu günde onu engellerse, [kızın] tüm vaatleri ve kendisine koyduğu yasakları geçerliliğini yitirir ve Tanrı [kızı] affedecektir, zira onu babası engellemiştir" (Bamidbar 30:4-6). Benzer şekilde, bir koca da, karısının yemin ve nederlerini, duymamışsa bile feshedebilir. Pasukta söylendiği gibi: "Eğer [bir kadın] kocasının evinde vaatte bulunmuş ya da kendisine yeminle bir yasak koymuşsa [kanun şöyledir:] ... eğer kocası bunları, duyduğu günde feshederse, [kadının] dudaklarından, vaatlerine ya da kendisine [koyduğu] yasaklarına dair çıkmış her şey geçerliliğini yitirecektir. Kocası bunları feshetmiş [olduğundan], Tanrı [kadını] affedecektir. [Bir kadının] Kişisel sınırlama amaçlı her türlü vaat ve her türlü yasak yemini[nde, bunun geçerliliğini] kocası onaylayabilir ve kocası feshedebilir" (Bamidbar 30:11-14). Bir kocanın, karısının nederlerini iptal etme yetkisi, ancak kişisel sınırlama amaçlı nederlerle sınırlıdır. Ancak böyle bir boyutu yoksa, koca, karısının ancak kocayı da ilgilendiren nederlerini feshedebilir.

MODERN ÇAĞ Ve TORA

["Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

 

Sığır Kesiminde Lazer Işını

Günümüzde son derece yoğun ve bir bıçaktan çok daha doğru bir şekilde kesebilen lazer ışınıyla ameliyat etmek mümkün olmuştur. Acaba Tora kanununa uygun hayvan kesiminde, yani Şehita'da, bıçak yerine lazer ışını kullanılabilir mi? Buna verilebilecek cevaplardan biri, Şehita kurallarının Avraam'ın Yitshak'ı korban etmek için yanına aldığı bıçaktan öğrenildiği gerçeğine dayandırılabilir. Rabi Eliezer'in dediği gibi (Zevahim 97b), Şehita için bir alet kullanmak gerekmektedir. Ancak bu kural özellikle korban amaçlı kesimler için söylenmiştir. Öte yandan normal yemek amaçlı bir hayvan kesimi söz konusu olduğunda, teorik olarak "bir kamışın kenarı" bile kullanılabilir ki bu bir alet değil, sadece bitkiye ait bir parçadır. Evet; günümüzde özellikle metalden yapılmış bir bıçağın kullanımında ısrar ederiz, ama bu da muhtemelen çelik bir bıçağın çok keskin hale getirilebilmesi nedeniyledir.

Şehita'nın bir başka gerekliliği de insan gücü ile gerçekleştirilmesidir. Eğer kişi bıçağı havada bırakırsa ve bıçak düşüş hareketi sırasında hayvanın gırtlağını keserse bu kesim geçerli değildir, hayvan da kaşer değildir. Aynı nedenden ötürü, hayvanın boğazını kesmek için bir motorla döndürülen keskin bir testere kullanmak da yasaktır. Testere bir insan tarafından çalıştırılsa bile, Talmud dönen bir testerenin kullanılmasını reddeder, çünkü doğrudan bir insanın gücü kullanılmamıştır. Bunların yanında, örneğin, bıçağın gırtlağın üzerine bir süre beklemesi gibi kesimi geçersiz kılan başka etkenler de vardır. Buna da "şeiya", yani işlem sırasında duraksama adı verilir ve kesme işinin başarısız olmasına neden olan beş sebepten biridir. Bu açıdan, hassaslığı ve hızı nedeniyle lazer ışını kullanmanın daha az soruna yol açacağı düşünülebilir.

Lazer kullanımına olumsuz bakmaya neden olabilecek bir nokta, kesimde mitsva yapma niyetinin olması konusunda bir gereklilik olabileceği tezidir. Lazerle kesimde doğrudan hayvanı kesmeye niyetlenen biri yoktur, kesim ışını yoğunlaştıran bir odak noktasıyla yapılır. Ama bu da o kadar sorun değildir. Doğru; genel olarak mitsvalar niyet de gerektirir. Ancak iki tür mitsva vardır. İlk türdekiler, belli bir eylemi, eylemin kendisi için yapmayı gerektiren mitsvalardır ki bunlarda gerçekten niyet gereklidir. Ama ikinci türdeki mitsvalarda yapılan eylem, kendi uğruna değil, bir yasağın çiğnenmesinin önüne geçme uğruna gerçekleştirir ve bunlarda niyet şartı yoktur. Hayvan kesimi mitsvası da bu ikinci türdedir, zira kesim kendi başına öneme sahip değildir, ama kaşer bir şekilde öldürülmemiş bir hayvanı yeme yasağını bertaraf etme amaçlıdır.

Yukarıdaki noktalar göz önünde bulundurulduğunda akla bir soru gelmektedir: Gerçekten de kesim için neden lazer kullanılmasın? Sorun şu ki, lazerde iki temel kusur mevcuttur. Öncelikle, lazer ışını, etin içine derinlemesine giren bir iğneye benzer. Bu türdeki bir kesim yasaktır, çünkü Şehita'nın şartlarından biri "derisa" yani bıçağın keskin ağzının gırtlağa doğrudan bastırma işleminin yapılmamasıdır. İkinci olarak, lazer ışını, eti kesmeye başlamadan önce yakmaya başlar. Böylece, hayvan henüz kesilmeden bile önce, soluk ve yemek borularının delinmesiyle terefa hale gelir ki bu da hayvanı Kaşer olmaktan çıkarır.

Kaynak: Şaul Yonatan Weingort, "Tehumin" cilt 22, s. 521-530.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[El Gid Para El Pratikante - Rabi Nisim Behar]

 

Kal Hamira Kuralları

 

1. İyeliğimizde Hamets bulunmadığından emin olmak için yaptığımız arama, halk arasında Kal Hamira olarak adlandırılır. 14 Nisan'a girilen gece, yıldızlar çıktıktan hemen sonra Hamets kontrolünü yapmadan önce hiçbir iş yapılmaz.

2. Bütün ev ve Hamets bulunduğu şüphesi olan, bodrum, teras, giriş, dükkân vb. yerler kontrol edilir. Tüm delik ve aralıklar elin eriştiği yere kadar aranır.

3. Hamets'i kontrol etme zamanı geldiğinde henüz Arvit söylememiş bir kişi, eğer sinagogda bulunuyorsa, önce Arvit söyler, Bedika'yı (Kontrol) isesonra yapar. Fakat evinde ise, önce Hamets aramasını yapar, sonra Arvit söyler.

4. Hamets kontrol edilmeden önce her yeri süpürüp, çekmece ve büfeleri temizlemek gerekir. Böylece Hamets daha rahat kontrol edilebilecektir.

5. Hamets'i kontrol edenin arayıp bulması için 10 parça ekmek yerleştirilmesi adettendir. Bunu "Beraha Levatala - Boşa Beraha" söylememek için yaparız. Fakat bu yerleştirilen ekmek parçaları yerleştirilmezse bile önemli değildir. Zira emir, "Metsia - Bulmak" değil, "Bedika - Kontrol" konusundadır.

6. Kontrol, parafin mumu ile yapılmalıdır. Parafin mumu olmadığı takdirde başka türde bir mum da kullanılabilir. Fakat meşale ile yapılamaz. Hamets kontrolü ay ışığında da yapılamaz.

7. Hamets'i aramaya başlamadan şu beraha söylenir: "Baruh Ata AD... E-loenu Meleh Aolam, Aşer Kideşanu Bemitsvotav, Vetsivanu Al Biur Hamets - Bizleri emirleriyle kutsayan ve bizlere Hamets'i yakma konusunda emir veren Evrenin Kralı, Sen, Tanrımız; Mübareksin".

8. Önceden niyetlenmek (Kavana) şartıyla, tek beraha ile birden çok ev kontrol edilebilir.

9. Kontrolden sonra Hamets hemen iptal edilmelidir. Gerçek iptal, içten yapılandır. Başka bir deyişle, kişi kalbinde "kendi iyeliğinde olan, görmediği ve varlığını bilmediği Hamets'in, hiçbir değeri olmadığını ve bunların, kendi gözünde ancak toprağın tozu kadar değere sahip olduğunu" düşünmelidir. Hahamlarımız, kontrolden hemen sonra şu deklarasyonu üç kez yapmamızı öngörmüşlerdir: "Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti, Dela Hazite Udla Biarte Udla Yadana Le, Livtil, Veleeve Keafra Deara - Sınırlarım içinde olup, görmediğim, yakmadığım ve varlığını bilmediğim her Hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi (değersiz) sayılsın". Bu deklarasyon, Targum'un [Aramca] yanında İspanyolca ya da Türkçe de yapılabilir. Önemli olan söyleneni anlamaktır.

10. 14 Nisan sabahı yapılacak kahvaltı için bir parça ekmek bırakılır. Bir önceki akşam yapılan kontrol sırasında bulunan Hamets dikkatlice saklanmalıdır. Zira Hamets bir hayvan tarafından bir yerden bir yere sürüklendiği takdirde tekrar Bedika yapmak gerekecektir. Bu Hamets, görünen bir yere konmalıdır. Böylece Hamets ertesi gün yakılmak için göz önünde olur ve orada olduğu devamlı akılda tutulup dikkat edilir.

11. Hamets, aynı zamanda "Yetser Ara - Kötü Eğilim"i simgeler. Yetser Ara insanın içinde devamlı kabararak onu günaha sevk etmeye çalışır. Bu yüzden onu her fırsatta kovmak ve yeryüzünden silmek gerekir.

12. 14 Nisan gecesi Kal Hamira yapmayı unutan bir kişi, ertesi gün, hatırladığı saatte ve yine mumla yapar. Ev sahibi seyahatte ise Hamets kontrolünü evdekiler yapar.

13.Pesah'a 30 gün kaladan daha önce evini kapayıp Pesah'ı başka bir yerde geçirmeye giden bir aile, Kal Hamira yapmaktan muaftır. Fakat Pesah'a 30 günden az kalmışsa, Kal Hamira yapmadan önce ev terk edilemez.

14. Hamets yeme yasağı, hamets yakma vaktinden daha önce başlar. Bu açıdan Hahambaşılığın yayınladığı saatlere dikkat etmek büyük önem taşır. Hamets yakıldıktan sonra şu sözler söylenir: "Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti, Dehazite Udla Hazite, Deviarte Udla Biarte, Livtil, Veleeve Efker Keafra Deara - Sınırlarım içinde olup, gördüğüm ve görmediğim, yaktığım ve yakmadığım her Hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi sahipsiz sayılsın".

15. Pesah'ta Hol Amoed'de (bayram içindeki Yom Tov olmayan günler) evinde Hamets bulan bir kişi, onu çıkarıp yakar. Eğer parça büyükse önce Al Biur Hamets berahasını söyler. Ancak Hamets'i eğer Şabat veya Yom Tov'da bulmuşsa, o zaman Hamets'in üstünü herhangi bir tencere ile kapatır ve Şabat ya da Yom Tov'un bitiminde onu yakar.

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

Arkadaşınızın bu davetiyeyi yollarken, sizin düğüne katılmanız için yurt dışına bir yolculuk etmenizi beklemediğinden emin olabilirsiniz. Sadece sizin o olaydan haberdar olmanızı istemiştir ve davetiyeyi aldığınızı gösteren bir işaret, yerinde bir hareket olacaktır.

Bu da gelemeyeceğinizden ötürü duyduğunuz üzüntüyü dile getiren ve yürekten Mazal Tov dileklerinizi belirten bir telefon veya mektup olabilir.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

İnsanın söyleyecek bir şeyi olması, bir şeyler söylemek istemesinden daha önemlidir.

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.