Tanrı, Buluşma Çadırı'ndan Moşe'yi çağırır ve ona korban kanunlarını iletir. Korban çeşitleri arasında şunlar sayılabilir:

Peraşa Özeti (Vayikra 1:1-5:26)

[www.chabad.org]

Tanrı, Buluşma Çadırı'ndan Moşe'yi çağırır ve ona korban kanunlarını iletir. Korban çeşitleri arasında şunlar sayılabilir:

·          "Korban Ola - Yükselen Korban". Bu korban türünde, hayvan, Mizbeah üzerindeki ateşte tamamen yakılarak bir anlamda "Tanrı'ya yükselir".

·          "Korban Minha - Un Korbanı". Kaliteli un, zeytinyağı ve günlük ile hazırlanan ve beş farklı türü olan özel korban.

·          "Korban Şelamim - Barış Korbanı". Hayvanın bir kısmı Mizbeah'ta yakıldıktan ve bir kısmı Koenler'e verildikten sonra eti, korban sahibi tarafından yenir.

·          "Korban Hatat - Hata Korbanı". Koen Gadol, cemaatin tamamı, kral veya sıradan bir Yahudi tarafından yanlışlıkla yapılan ihlallerin affı için getirilen, farklı türlerde korbanlar.

·          "Korban Aşam - Suç Korbanı". Kutsal hizmete ayrılmış bir canlı ya da eşyadan kişisel yarar sağlayan, Tora'nın bir yasağını ihlal ettiğinden kuşkulanan veya bir başkasını aldatmak için yalan yere yemin ederek "Tanrı'ya ihanet eden" kişiler tarafından getirilen korbanlar.

DEVAR TORA

[Rabi Şelomo Sobol - www.torahmitzion.org]

Tanrı'nın Seslenişini Duymak

Bu Şabat, Humaş'ın beş kitabından üçüncüsünü açıyoruz. Bu kitabın adı Torat Koanim veya ilk pasuğun ilk kelimesi nedeniyle Sefer Vayikra'dır.

"Moşe'ye seslendi; ve Tanrı, Buluşma Çadırı'ndan ona konuştu ve dedi ..." (Vayikra 1:1).

Moşe'ye seslenmenin anlamı nedir? Genellikle Tanrı Moşe'ye konuştuğu zaman Tora "konuşmak" fiilini kullanır. Burada Tanrı Moşe ile konuşmadan önce, onu çağırmaktadır. Neden?

Ramban peraşanın başında şunları belirtir:

Sefer Şemot'un sonunda Tora şöyle der: "Bulut, Buluşma Çadırı'nı kapladı ve Tanrı'nın Onuru Mişkan'ı doldurdu. Moşe Buluşma Çadırı'na giremedi; zira bulut [çadırın] üzerine çökmüş, Tanrı'nın Onuru Mişkan'ı doldurmuştu" (Şemot 40:34-35). Bu nedenle, Moşe'nin, Mişkan'a girebilmek için Tanrı'nın özel bir davetine ihtiyacı vardı.

Yine de, Raşi'nin alıntıladığı şekilde Sifra, bu olayın, konuşmadan önce bir insanın çağrıldığı tek örnek olmadığını belirtir. Tanrı bütün emirleri vermeden önce Moşe'yi sevgiyle "Moşe, Moşe" diye çağırmıştır. Hatta Sifra'ya göre, Tanrı Moşe'yi ve diğer bütün peygamberleri çağırdığı zaman, onların isimlerini iki kez tekrarlardı. Bu da, Tanrı'nın onlara olan büyük sevgisinin bir ifadesiydi. Midraş aynı zamanda bize, her bir peygamberin Tanrı'nın seslenişine "İneni - Buradayım" diye cevap verdiğini öğretir.

Rav Kook, Siduru Olat Areaya'da, Yitshak'ın korban olarak bağlanmasını açıklarken, insanın isminin onu özü olduğunu belirtir. Tanrı bir insanı ismi ile çağırdığı zaman, o kişiyi eşsizliği ve öz varlığı için mücadele etmeye ve başarmaya davet etmiş olur. Kişinin, bağlı olduğu tüm dış katmanları ve geçici arzularını terk etmesi, gerçek arzulara ve onunla konuşup onun iç benliğine ulaşan ve onunla konuşan Tanrı'ya bağlanması istenir. Tanrı'nın çağrısına İneni sözcüğüyle cevap veren bir peygamber, Tanrı'nın Sözü'nü teslim almaya hazır olduğunu beyan etmiş olur. Bu beyan sadece peygamberlere özgü değildir. Bizler de Tanrı'nın emri karşısında "İneni" dediğimiz anda, Tanrı'nın Sözü'nü almaya ve İlahi emirlere dayalı bir hayat yaşamaya hazır birer araç olduğumuzu ilan etmiş oluruz.

Günümüzde kehanet mevcut değildir ve Tanrı artık biz insanlarla doğrudan konuşmamaktadır. Buna rağmen, Tanrı bizimle yakın Nezareti yoluyla iletişim kurmaktadır. Şüphesiz, Tanrı bizimle doğrudan konuştuğu zaman, O'nun mesajlarını almak ve kavramak daha kolaydı. Ama buna rağmen, hayatımızdaki doğal olaylardan bize haykıran İlahi mesajlara kendimizi ayarlama yeteneğine bugün de sahibiz.

Bizi çağıran Tanrı'nın Sesi'ni duymak ve "İneni- Buradayım" diye cevap vermek hepimize nasip olsun.

4 Soru

Cevapları broşürün sonunda bulabilirsiniz.

1)      "Vayikra" kelimesindeki "Alef" harfi neden diğer harflerden daha küçük yazılıdır?

2)      Minha-korbanı'nın içinde nevardır? (2:1)

3)      İstemeyerek günah işlemiş olan kişinin getirdiği korban çeşitleri nelerdir?

4)      Bütün Bene-Yisrael günah işlediği zaman hangi korban getirilir? (4:13-21)

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

İkinci Kitap: AAVA / SEVGİ (Devam)

7. Tefila Uvirkat Koanim - Dua ve Koenler'in Berahası (Devam)

b) Cemaatle Dua Etmek; Sinagog.

Kişi, eğer bir cemaatle dua etmesi mümkünse, tek başına dua etmemelidir. Bazı kutsama duaları (Kadiş, Keduşa vs.), Koenler'in verdikleri berahalar ve Tora'nın Sefer-Tora'dan okunuşu, en az on yetişkin erkekten oluşan, Minyan adı verilen bir topluluğun varlığını gerektirir. Yetkili bir kişi ("Şaliah Tsibur - Cemaatin Temsilcisi"; yani Hazan) duaları yüksek sesle okur (akşam okunan Arvit Amidası bunun dışındadır).

On veya daha fazla kişiden oluşan her cemaat, dualar için bir araya gelmek üzere bir bina tahsis etmelidir; bu yapıya Bet-Akeneset ("toplanma evi") denir. Bet-Akeneset'te Sefer-Toralar için, Aron Akodeş [veya Ehal Akodeş] adı verilen bir dolap bulunmalıdır. Ayrıca merkezde üzerinde Tora'nın okunacağı bir platform yer almalıdır. Kişi sinagogda iken saygılı davranmalıdır.

DEVAR TORA

["Torahbyte" / Rabi Shraga Simmons - www.aish.com]

Yapabildiğinizin En iyisi

Vayikra peraşası "Korban Ole VeYored" yani kelimenin tam anlamı ile "yükselen ve alçalan korban" konusunu ele alır. Bu korbanın bu şekilde adlandırılmasının nedeni, getiren kişinin maddi durumuna bağlı olarak üç farklı şekilde getirilebilmesiydi. Zengin kişi bir büyükbaş hayvan, ortalama maddi güce sahip biri, bir kuş, fakir biri ise unla getirilen bir korban gerçekleştirirdi.

Bunun ötesinde, zengin birisinin daha düşük kalitede bir korban yapmasına izin verilmezdi. Buradan, Tanrı'nın herkesi aynı standartlara göre yargılamadığını görmekteyiz. Daha büyük bir doğal yeteneği olan kişiden daha çok yapması beklenir. Zira Tanrı'nın ona bu yetenekleri ya da imkânları vermesinin başka bir nedeni mi vardır ki?

Diğer yandan, fakir bir insanın pahalı bir korban getirmesine de izin verilmezdi. Bu da bir ders öğretir: Bizler gelişmeye çalışırken, kendi sınırlarımıza karşı duyarlı olmalı ve kendimize hayali bir baskı kurmamalıyız.

Bu kavramı öne çıkarmak için Vayikra Kitabı (2:1), korban olarak un getiren kişiyi tanımlamak için "Can" sözcüğünü kullanmaktadır.. Talmud'a göre, unla yapılan korban pahalı bir bağış olmamasına rağmen, fakir bir insan için bunun anlamı oldukça büyüktür ve Tanrı bunu sanki o kişi kendi canını korban olarak sunmuş gibi sayar!

Bir başkasının başarılarına, ne kadar küçük görünürlerse görünsünler, asla küçümseyerek bakmamalıyız. Çünkü hangi basamakta olursak olalım, Tanrı bizden sadece olabileceğimizin en iyisi olmamızı beklemektedir.

BİR KİŞİ / BİR ESER

Rabi Yosef Alvo: (15. yüzyıl). Rabi Yosef Alvo meşhur Rabi Hasday Kreskas'ın müridi olan bir filozof ve din bilimciydi. Döneminin düşüncesini açıkça ve anlaşılır bir şekilde aktaran "Sefer Aikarim" adlı eseri yazmıştır. "İkar - Esas" [yani Yahudi inancının esası] teriminin anlamını dikkatlice incelemiş ve bu esasların toplam adedi konusunda kendisinden önceki otoritelerle ihtilafa düşmüştür.

Rabi Yosef Alvo 1413-1414 yılları arasında meşhur Tortosa münazarasına katılmıştır. Kitabının 25. bölüm, üçüncü kısmında, tartışmanın diğer tarafına karşı öne sürdüğü tezlere yer vermiş, ancak araştırmacı Husik'in yayınladığı versiyonda yer alan bu tezler, İbranice baskılarda sansüre uğramıştır.

Rabi Yosef Alvo'nun, Tanah'taki konular hakkında oldukça orijinal açıklamaları bulunmaktadır ve bunlar ayrı ciltlerde toplanmıştır. Rabi Alvo, ebeveyni onurlandırma mitsvasının önemini, geleneğin sağlam aktarımının garantisi olmasında görmüştür. Rabi Yosef Alvo, Ebedi Tora'nın sürekli değişen koşullara nasıl uygulandığı sorusuyla da derinlemesine ilgilenmiştir.

DÜŞÜNCELER

["Straight Talk" / Rabi Shaul Rosenblatt - www.aish.com]

Uyanış

Bu haftaki peraşada sözü edilen korbanlardan biri de Hatat-korbanıdır. Bir kişi kasıtlı işlense ölüm ya da Karet cezasını hak eden bir günahı kazayla işlediği takdirde bu korbanı getirirdi. Örneğin bir kişi, kazara Şabat'ı ihlal ettiği takdirde bu korbanı getirmesi gerekirdi.

Kişinin sorması gereken soru, Hatat-korbanı gerektiren bütünörneklerde olduğu gibi, insanın böyle bir şeyi nasıl kazara yapabilmiş olduğudur. Belki de böyle bir şeyin çok ciddi bir yasak olduğunu bilmiyor olabilir. Veya o günün Şabat olduğunu bir an için unutmuş olabilir. Ama her ne şekilde yorumlarsak yorumlayalım, sonuçta bu olayda ciddi bir ihmalkârlık söz konusudur. Böyle bir şeyi kazara yapmak için kişinin dünyadan ve Tora'dan tamamen habersiz olması gerekir. Tora'nın en önemli temellerinden birini yeterince özümsememiş demektir.

O halde Tora adamı kendisine getirmek için bir şey vermektedir. Yeruşalayim'deki Bet-Amikdaş'a bir hayvan götürür. Onun boğazlanmasını, parçalara ayrılmasını ve Mizbeah'ın üstünde kül haline dönüşmesini seyreder. Hayatın ne kadar kırılgan olduğunu açık ve canlı bir şekilde görür. Bu deneyim büyük bir olasılıkla onu ahlaki uyuşukluğundan kurtarıp sarsacaktır. Hayatın kısa olduğunu, bu dünyada yapılması gereken çok şeyin olduğunu ve hayatı boyunca hayal görme lüksüne sahip olmadığını yürekten anlayacaktır.

Herhangi bir Yahudi uygulamasında olduğu gibi, bu ders, sadece onu yaşayan kişinin izin verdiği ölçüde başarılı olabilir. Eğer hayatının geri kalanında olduğu gibi, Hatat-korbanını getirdiği sırada da uyumaya devam ediyorsa, bunun onun üstünde hiçbir etkisi olmayacaktır. Tora sihirli bir formül değildir; diğer bir deyişle, söylenen uygulamayı gerçekleştirip onun manevi bir etkide bulunmasını beklemek değildir. Tora sadece kişiyi, bunu yapmayı seçtiği takdirde, hayatın değerini kavrayacağı bir ortama sokar. Ama seçim her zaman o kişiye aittir.

Son bir nokta olarak, korban kavramının belki de biraz vahşice olduğunu düşünenler olduğunu duydum. Ancak aynı nedenle, bir hayvanı katletmek ve etini güzelce ızgara yapıp mideye indirmek de bundan daha uygarca bir hareket olarak görünmüyor bana. Bir hayvanı ziyafet çekmek için öldürmek uygun iken, hayatın anlamını kavramak için öldürmek neden uygun değildir? Hangisinin bana daha uygarca göründüğünü ben biliyorum.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

Şabat Günü Öğütmek

1.      Sıradaki Seuda için olsa bile Şabat için hiçbir şey öğütülemez.

2.      Rende ile, peynir, turp veya benzeri şeyler Şabat günü rendelenemez. Havanda meyve veya benzeri şeyler dövülemez.

3.      Şabat günü karpuz veya kavun kabukları tavuklara veya diğer hayvanlara yedirmek için bile olsa küçük parçalar halinde doğranamaz.

Şabat Günü Yazmak ve Silmek

1.      Bir harf bile olsa Şabat günü yazmak veya silmek yasaktır. Resim yapılmaz, işaret yapılmaz, fotoğraf çekilmez, mühür vurulmaz.

2.      Islak ellerle duvarlara işaretler yapılmaz, ıslak bir cama parmakla yazılmaz, gazete veya mecmualardan bir harf bile kesilemez.

3.      Şabat günü kadın ya da erkek, kimse kalemle kaşlarını düzeltemez.

4.      Şabat günü not alınmasını gerektirebilecek her şeyi yapmak yasaktır. Örneğin; tartmak, ölçmek, kâğıt oynamak. Zamanın geçmesini sağlamak için olsa bile tavla veya benzeri şeyler oynanmaz.

4 CEVAP

1)      Moşe çok alçakgönüllü biriydi ve Tanrı'ya kendisini çağıracak kadar yakın olduğu için böbürleniyor gibi görünmek istemiyordu. Bu nedenle "Vayikra - Çağırdı" sözcüğünün Alef harfini daha küçük yazmıştır. Bu şekilde sözcük sanki eksikmiş gibi görünmektedir.

2)      Un, yağ ve günlük.

3)      Bunlara Hatat-korbanı adı verilir.

4)      Tüm ulusu temsilen Hatat-korbanı olarak bir boğa getirilir.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

İnsanların duyarlı oldukları şeylere karşı duyarlı,

duyarsız oldukları şeylere karşı duyarsız olun.

-- Rabi Hanoh Leibowitz