Bu Hafta İçin Saatler

29 ADAR

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5781

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

17:09

18:21

-----

Yeruşalayim

17:14

18:26

Tel Aviv

17:26

18:23

13 MART

Tel Aviv

17:31

18:28

İstanbul

18:53

19:35

2021

İstanbul

19:01

19:43

İzmir

18:55

19:46

İzmir

19:01

19:52

VAYAKEL- ויקהל PEKUDE- פקודי


13 MART 2021 ŞABAT AHODEŞ
14 MART 2021 ROŞ HODEŞ NİSAN

Peraşa Özeti
[www.chabad.org]
(Şemot 35:1-38:20)


Moşe, Yisrael halkını toplar ve Şabat'a uyma emrini onlara tekrarlar. Sonra Tanrı'nın, Mişkan'ın yapılması ile ilgili talimatlarını iletir. 

Halk gerekli malzemeleri bol miktarda bağışlar ve altın, gümüş, bakır, mavi, erguvani ve kırmızıya boyanmış yün, tiftik, bükülmüş keten, hayvan derileri, ağaç, zeytinyağı, baharatlar ve değerli taşlar getirir. Halk o kadar cömertçe bağışta bulunur ki, sonunda Moşe artık getirmeyi bırakmalarını söylemek zorunda kalır.

Bilge kalpli bir zanaatçılar ekibi Mişkan'ı ve mefruşatını yapar. Bunların ayrıntıları, önceki Teruma, Tetsave ve Ki Tisa peraşalarında verilmiştir. Üç kat çatı örtüsü; 48 tane altın kaplama duvar kalası ve 100 tane gümüş temel yuvası; Mişkan'ın iki odasını ayıran Parohet (ayıraç) ve ön cephesindeki Masah (paravan); Aron Aberit ve üzerinde Keruvim figürlerinin bulunduğu kapağı (Kaporet); Masa ve özel ekmekler; yedi kollu Menora ve özel olarak hazırlanmış yağı; Altın Mizbeah ve üzerinde yakılan tütsü; Mesh Yağı; yakılan korbanlar için dışarıdaki bakır Mizbeah ve araçları; avlu için perdeler, direkler ve temel yuvaları; bakır aynalardan yapılmış su kazanı ve kaidesi.

Pekude peraşasında Moşe, halkın Mişkan için bağışladığı altın, gümüş ve bakırın sayımını yapar. Betsalel, Aoliav ve yardımcıları, Moşe'ye Tetsave peraşasında iletilen talimatlara göre, Koen Gadol'a özgü sekiz özel giysi hazırlar: Efod, Hoşen (göğüslük), Meil (üstlük), Tsits (alın plakası), Mitsnefet (sarık), Ketonet (entari), Avnet (kuşak) ve Mihnasayim (don).

Mişkan tamamlanmıştır. Mişkan'ı oluşturan bütün malzemeler Moşe'ye getirilir; Moşe onları kurar, kutsal Mesh Yağı ile mesheder ve Aaron ile dört oğlunu Koenliğe atar. Mişkan'ın üzerinde bir bulut belirir; bu, Tanrı'nın Kutsal Varlığı'nın oraya yerleşmek üzere geldiğini gösterme amacındadır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
İthamdan Uzak Durabilmek

Bu hafta Vayakel ve Pekude peraşalarını birlikte okuyoruz. Aynı zamanda Nisan ayına yaklaştığımız için bu Şabat’ı Şabat Ahodeş olarak adlandırıyoruz. Açıklamalarımız Pekude peraşası ile ilgilidir.

Pekude peraşasının girişinde Moşe Rabenu’nun toplanan bütün bağışların bir listesinin yaptığını görmekteyiz. Burada hangi bağışın ne için kullanıldığını da açık bir şekilde görmek mümkündür. Toplanan her değerli metal, kumaş, tahta kısacası her şey, açık açık, bir muhasebecinin yaptığı bilanço kadar titiz bir şekilde verilmektedir.

Bu kadar titiz bir çalışma akıllara da belirgin bir soruyu getirmektedir. Tamamı bağışlarla yapılmış, istekli kişilerin kalbi bu konuda istekle dolu olanların çalıştığı, katkıda bulunduğu Mişkan’da neden böylesine bir bilançoya gerek duyulmuştur? Bu topluluk toplanan bağışların kullanımı ile ilgili eğer Moşe Rabenu’ya bile güvenmeyecekse acaba kime güvenecektir?

Bilginlerimiz bu konuda şöyle bir açıklama yaparlar. Ne yazık ki toplumdan bazı kişiler toplanan bağışların bir kısmının Moşe tarafından kendi yararına kullanıldığına ilişkin bazı kuşkulu sözler etmişlerdir. Midraş’ın öğretisine göre Moşe kendi çadırına doğru giderken bazıları bu konuda “arkasından konuşmuş” ve ne yazık ki bazıları da bu konuda konuşan kişinin “haklı” olduğunu belirtmekten çekinmemiştir. Midraş’ın not ettiği aşağıdaki cümle konunun ciddiyetini kavramamız açısından önemlidir. “Eline teslim ettiğimiz bu kadar altından sonra Moşe’nin bu konuda kendisine pay ayırması bizim için sürpriz olmayacaktır.”

Aslında burada olan insanoğlunun tabiatından kaynaklanmaktadır. İnsanoğlu konuşmaya, eleştirmeye, itham etmeye her zaman meyilli olmuştur. Toplum içindeki dürüst kişiler hatta Moşe Rabenu bile zaman zaman yukarıda belirtilen tipteki insanların hedefi haline gelmiştir.

Son derece detaylı bir hesap vermeyi gerçekleştirmekle Moşe toplum içindeki bu tip insanlara önemli bir ders vermek istemiştir. Sayım sadece Moşe tarafından değil toplumun içindeki liderlerin de katıldığı ortak bir komite tarafından yapılmış, neyin nerede nasıl ve niçin kullanıldığı rapor edilmiş ve itham edici kişilerin konuşmalarının yersiz olduğu kanıtlanmıştır. Büyük toplulukları idare eden liderler her yaptıkları şeyin hesabını topluma sonuna kadar verecek durumda olmalıdırlar. Moşe Rabenu Tanrı ve halkın gözünde aklanma konusunda tarihimizde ve dünya tarihinde eşsiz bir örnektir.

Moşe gelecekte de benzer bir ders vererek örnek olmuştur. Reuven ve Gad kabileleri Yarden’in doğu tarafındaki toprakları Moşe’den isterken Moşe bunu sadece bir tek şartla kabul etmiştir. Bu kabile üyeleri Bene Yisrael’in iştirak edecekleri tüm savaşlarda bulunacak ve ancak herkes yerine yerleştikten sonra kendi topraklarına dönebileceklerdir. Nitekim bu iki kabile üyeleri savaşlar bittikten sonra yedi yıl daha herkes topraklarına yerleşene kadar beklemişler ve hem Tanrı hem de Bene Yisrael’in gözünde tabiri caizse aklanmışlardır.

Talmud’da Masehet Şekalim’in mişnasında yer alan bazı örnekler de bu konuda bize yardımcı olur. Ketoret hazırlamaktan sorumlu olan aile asla ve asla parfüm kullanmamışlardır. Lehem apanim pişiren ailenin beyaz ekmek yemesi yasaklanmıştır. Şekalim’in ancak belli bir kapta toplanması mümkün olabilmiştir.

Hatam Sofer halk için çalışan liderlerin Tanrı gözünde her zaman doğru ve dürüst olsalar da halkın gözünde zaman zaman ithamlara uğrayabildiklerini ifade etmiştir. Onun için Hatam Sofer liderlerin halkının gözünde her zaman aklanmaya ihtiyaç duyduklarını ifade eder. Bu yüzden Şlomo Ameleh Kohelet’de şöyle der: “Onun içindir ki (sadece) iyiyi yapan ve günah işlemeyen kişi yoktur. (7/20)

Elbette ki toplum, liderlerimiz ve özellikle dürüstlüğü kanıtlanmış insanlar hakkında şüpheli düşüncelere ve söylemlere yer vermek doğru değildir. Bunun yerine kişileri olumlu yönden değerlendirmek “lehaf zehut” toplumun iyiliği için çok daha doğru olacaktır. Yine de hepimiz özellikle toplumsal anlamda yaptığımız iş ve görevlerde Tanrı’nın ve toplumun gözünde her zaman masumiyetimizi kanıtlamak zorundayız.

DİVRE TORA
Rav Albert Gerşon
Son Günün verdiği Mutluluk

"Halk, Mişkan'ı, çadırı ve tüm malzemeleri Moşe'ye getirdi." 

Midraşa göre Mişkan'ın eşyaları o kadar ağırdı ki halk onları gerektiği gibi bir araya getiremedi ve Mişkan kurulamadı. Her denemelerinde tekrar devrildi. Sonunda bütün eşyalar Moşe'nin önüne geldi o da mucizevi bir şekilde Mişkanı kurdu. Tora, halkın Mişkan'ı, Moşe'ye kurulu bir şekilde getirdiği yazıyor o zaman midraş,  Tora ile niye çelişiyor? Halkın Mişkan'ı kuramadığını niye yazıyor?      

Buna benzer bir konu, Midraşta,  Mişle' den alıntı yaparak şöyle anlatılır. Mişle 31:25 'te " Onun elbisesi güç ve ihtişamdır,  o son günü mutlulukla bekler" pasuğu her cuma akşamı okunan "Eşet Hayil" bölümünden alıntıdır. Bu cümle gemarada Rabbi Abbau 'nun bu dünyadan ayrıldığı gün için söylenmektedir. Rabbi Abbau'ya olam abadaki payı gösterilince, çok şaşırdığını, "bütün hayatım boyunca boşuna çalıştığımı düşündüm ama şimdi payımı görünce çok mutlu oldum. " Dediği kaydedilir. Mişkan kuruluşu ile Rabbi Abbau'nun bu deneyimi nasıl bağdaşabilir? Rabbi Abbau'nun şaşkınlığı nasıl anlaşılmalı? Gerçekten hayatını Tora'ya adamak boş çalışmak olabilir mi?    

Rav Shlomo Breuer,  şöyle açıklar; yahudilik, eylemlere bağlı bir yaşam biçimidir. "Ben kalbimde çok iyi bir yahudiyim " demek yeterli değildir.  Yahudilik, yapılan mitsvalar, hesed ve Tora öğrenimine ayırdığı zamanla ölçülür sabah kalktığından, gece yatana kadar bunların hesabı tutulmalıdır. Bir kere Tora dersine gitmiştim, bir kere de hasta ziyaretine gitmiştim. Bunlar yeterli değildir ve bizi Tsadik mertebesine ulaştırmaz. Öte yandan bir mitsva için plan yapmak çok önemlidir. Sonunda eyleme dönüşmezse bile Toramız bunu mitsva yerine geldi diye kabul eder düşünce ve çaba sonuçtan daha önemlidir.  Rabbi Abbau bunu kastetti hayatı boyunca çok çabaladı, denedi ve çoğu zaman sonuç ta alamadı bunun için boşa harcanmış bir hayatı olduğunu düşündü ama sonunda olam aba payının büyük olması boşa harcandığını düşündüğü çabaları sayesinde oldu ve son gününü Mişle'de yazdığı gibi mutlulukla bekledi.    

Mişkan'ın kurulacağı gün gelince Bene Yisrael çok çabaladı, terledi, yoruldu sonunda sonuç alınamadı ve Moşe'ye geldiler. Buna rağmen Tora, halkın Mişkan'ı kurulu vaziyette Moşe'ye getirdikleri yazmaktadır. Çünkü niyetleri buydu, bunun için çabaladılar ve bunu çok istediler Tanrı da bunu bildiği için Mişkan'ı halkın kurduğunu söylemektedir.  Sonuç olarak her biri son günlerinde böyle bir mitsvaya çabalarından dolayı mutluluğa ulaştılar "iyi bir isim, iyi bir yağdan öldüğü gün ise doğduğu günden iyidir" sözü böylesine bir çaba içinde olanlara yazılır Tanrı’nın izniyle hepimiz böyle bir mutluluğa nail olalım.

GÜNLÜK YAŞAMDAN
(Kaynak: www.hidabroot.org)
Rav İzak Peres

Uygun olmayan adama tsedaka vermek?

Talmud Bava Batra 9’da Yirmiya peygamberin Tanrı’ya bir serzenişte bulunduğu öğretilir. Peygamber halkın durumunun iyi olmadığını ve sınırları aştığını söylemektedir. Tsedaka verenlerin bile uygun olmayan şekilde bunu yaptıklarından söz etmektedir.

Alahaya göre ANUS LE RAHAMANE PATRE, mücbir sebepten yapamayan zaten muaftır.
Tsedaka verildiği zaman söz konusu olan kıyafet vermek ise verilecek merciinin kontrolü gerekir. Yemek konusunda ise gerekmez. Aç olan birine “yarın gel” denmez; çünkü geç kalınabilir. Bu yüzden tsedaka mitsvasını beraha ile yapmayız. Karşımızdaki bizi aldatıyor olabilir. Bu yüzden küçük tsedakalar sorgulamadan verilebilir ama büyük olanlar mutlaka sorgulanmalıdır.

KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
Rav İsak Alaluf
חג שמח – HAG SAMEAH

Mutlu bayramlar olarak çevirebileceğimiz bu ifade “hag” olarak nitelendirilen yani Bet Amikdaş’ta “korban Hagiga” yapılan bayramlara özeldir. Sözgelimi Pesah bayramında bu ifade kullanılır ancak Kaşer lePesah kavramı nedeniyle “Hag Kaşer ve Sameah” olarak değiştirilir. Şavuot ve Sukot bayramlarında da bu kullanılır. Roş Aşana günü ise kullanılmaz çünkü Roş Aşana “hag” değildir. Bu yüzden bu günde “tizku leşanim rabot” gibi bir ifadeye yer verilir. Hanuka, Purim ve Tu Bişvat gibi “hag” olmayan bayramlarda yaygın ancak yanlış olarak kullanılsa bile bu günlerde kullanımı uygun değildir.

MİTSVALARI TANIYALIM
Rav İsak Alaluf

“Hag” adını verdiğimiz bayramları kutlama mitsvası Sefer Ahinuh’da yetmiş bir numara olarak yer alır. Bu bayramların kutlanması “aliyat aregel” dediğimiz Bet Amikdaş’ın senede üç kez Pesah, Şavuot ve Sukot bayramlarında ziyaret edilmesi şeklinde olur. Şemot kitabında yer alan bu emirin gerekleri Tora’da birkaç kere zikredilse de açıklamaları Gemara’nın “Hagiga” faslında bulmak mümkündür. Bayramlarda “sevinmek” kavramı da bu mitsvaya dahildir. Aslında sevinmek kavramı yalnız başına sevinmek anlamına gelmez. Rav Hayim Palaçi “hag” dediğimiz bayramlarda asıl sevincin dul yetim ve bilgelerin de gözetildiği toplumsal bir sevinç anlamına geldiğini öğretir. Günümüzde “aliyat aregel” kavramı olmasa da bizler sinagoglarda ve evlerimizde bu bayramları Rabilerimizin belirlediği kural ve geleneklere göre kutlarız.

HAFTANIN SÖZÜ

Bir tsadiğin yaşamına tanıklık eden kişi Tanrı'nın isteği doğrultusunda nasıl yaşanabileceğini öğrenir. Bilgisi çok fazla olan biri bile bir tsadiği izleyerek öğrenen ve uygulayan bir kişinin seviyesine gelemez. Çünkü o kişi bir tsadik ile aynı zamanda yaşamıştır ve her şeyi onun davranışlarında görmüştür. (Rabi Dr. Abraham J. Twerski זצ''ל)