Yazdır

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız

               Bu Hafta İçin Saatler              

23 Adar

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5772

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

5:13

6:25

-----

Yeruşalayim

5:18

6:30

Tel Aviv

5:28

6:27

  17 Mart

Tel Aviv

5:33

6:32

İstanbul

5:59

6:39

2012

İstanbul

6:07

6:47

VAYAKEL-PEKUDE

 Hatırlatmalar:

ü  Şabat Para

ü  24 Mart Şabat: Roş Hodeş Nisan - Paraşat Ahodeş

ü  31 Mart Şabat: Şabat Agadol

 

Bu HP .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

 

Peraşa Özeti (Şemot 35:1-38:20 / 38:21-40:38)

[www.chabad.org]

 

Moşe, Yisrael halkını toplar ve Şabat'a uyma emrini onlara tekrarlar. Sonra Tanrı'nın, Mişkan'ın yapılması ile ilgili talimatlarını iletir.

Halk gerekli malzemeleri bol miktarda bağışlar ve altın, gümüş, bakır, mavi, erguvani ve kırmızıya boyanmış yün, tiftik, bükülmüş keten, hayvan derileri, ağaç, zeytinyağı, baharatlar ve değerli taşlar getirir. Halk o kadar cömertçe bağışta bulunur ki, sonunda Moşe artık getirmeyi bırakmalarını söylemek zorunda kalır.

Bilge kalpli bir zanaatçılar ekibi Mişkan'ı ve mefruşatını yapar. Bunların ayrıntıları, önceki Teruma, Tetsave ve Ki Tisa peraşalarında verilmiştir: Üç kat çatı örtüsü; 48 tane altın kaplama duvar kalası ve 100 tane gümüş temel yuvası; Mişkan'ın iki odasını ayıran Parohet (ayıraç) ve ön cephesindeki Masah (paravan); Aron Aberit ve üzerinde Keruvim figürlerinin bulunduğu kapağı (Kaporet); Masa ve özel ekmekler; yedi kollu Menora ve özel olarak hazırlanmış yağı; Altın Mizbeah ve üzerinde yakılan tütsü; Mesh Yağı; yakılan korbanlar için dışarıdaki bakır Mizbeah ve araçları; avlu için perdeler, direkler ve temel yuvaları; bakır aynalardan yapılmış su kazanı ve kaidesi.

Pekude peraşasında Moşe, halkın Mişkan  için bağışladığı altın, gümüş ve bakırın sayımını yapar.  Betsalel, Aoliav ve yardımcıları, Moşe'ye Tetsave peraşasında iletilen talimatlara göre, Koen Gadol'a özgü sekiz özel giysi hazırlar: Efod, Hoşen (göğüslük), Meil (üstlük), Tsits (alın plakası), Mitsnefet (sarık), Ketonet (entari), Avnet (kuşak) ve Mihnasayim (don).

Mişkan tamamlanmıştır. Mişkan'ı oluşturan bütün malzemeler Moşe'ye getirilir; Moşe onları kurar, kutsal Mesh Yağı ile mesheder ve Aaron ile dört oğlunu Koenliğe atar. Mişkan'ın üzerinde bir bulut belirir; bu, Tanrı'nın Kutsal Varlığı'nın oraya yerleşmek üzere geldiğini gösterme amacındadır.

Bu hafta, peraşaya ek olarak Para peraşası (Bamidbar 19:1-22) okunur. Ölü biriyle temas etmiş bir kişinin Bet-Amikdaş'a girmesi yasaktı. Bu manevi engelin düzeltilmesi için kızıl bir inek (Para Aduma) korban edilir, yakılır ve külleri su ve başka maddelerle karıştırılarak söz konusu kişinin üzerine serpilirdi.

DEVAR TORa

[Hamaayan Institutes]

 

"İş, çalışmanın tümüne - onu [=Mişkan'ı] yapmaya yeterliydi; ve fazlalık vardı"(Şemot 36:7).

Hangi iş yeterliydi?

Raşi Mişkan'ın inşası için bağış "getirme işinin" yeterli olduğunu açıklar. Bağış yapmanın neden "iş" olarak adlandırıldığını sormamız gerekir.

Tanrı'nın izniyle, Tora'nın bu sözcük seçimi yoluyla, bizi Mişkan'ın inşasının temellerinden biri hakkında bilgilendirdiğini göreceğiz. Ayrıca "Benim için bir Kutsal Mekân yapsınlar ve aralarında barınayım" (Şemot 25:8) sözlerinde ima edildiği üzere, Şehina'nın (Tanrısal Mevcudiyet) Yisrael'in içinde açığa çıkmasının sırrını anlamaya çalışacağız.

Şu açıktır ki, eğer işi yapanlar işin küçük bir kısmını bile ihmal etmiş olsalardı, Şehina Mişkan'da barınmazdı. Örneğin herhangi bir eşya için belirlenmiş olan ölçüler kısaltılmış veya diyelim ki, Menora'nın üzerindeki bir çiçek veya kürecik gibi gerekli bir süs eksik bırakılmış olsaydı, o zaman Şehina'nın açığa çıkması mümkün olmayacaktı.

Bunun yanı sıra Tora, Mişkan'ın inşası için yapılan bağışların "kalpten kaynaklanan bir cömertlikten" gelmesi gerektiğini şart koşar. Hahamlarımız Mişkan'ın inşasının içsel irade ve saf arzular gerektirdiğini vurgulamışlardır. İşte bu nedenle, Tora Mişkan'ın inşası hakkında sürekli olarak kalpteki bilgelikten söz eder. Mişkan "kalp" unsuru olmasa, ruhsuz bir bedene, Şehina'nın ilhamı olmayan bir yapıya benzerdi. Bu nedenle, bağışlara "iş" denmiştir.

Ruhun tüm güçleri ve kalbin tüm eğilimleri üzerinde muazzam bir içsel çaba harcanması gerekiyordu - "iş" buydu. Mişkan için sadece malzemeleri sağlamak yeterli değildi. Mişkan, bağışta bulunan her kişinin iç benliğinde gerçekleşen içsel bir yüzleşme ve mücadelenin sonu olarak ortaya çıkmalıydı. Bu nedenle Tanrı şöyle emretmiştir: "İçinizden, Tanrı Adına bağış ayırın. Kalbi cömert olan herkes, onu, Tanrı Adına [yapılacak bu] bağışı getirebilir" (Şemot 35:5). İnsanların vermesi veya getirmesi emredilmemişti. Ama yine de bu bağışlar, sanki zorla alınıyormuş gibi, her bağış sahibinin içinden, yani içsel benliğinden alınmalıydı. Her birinin ruhuna işlemesi, kalbinin eğilimlerini tekrar şekillendirmesi,  Tanrı'ya yaklaşmak için muazzam bir yakarışla temas etmesi gerekiyordu. İnsanlar Mişkan'ın inşası için bu bağışı, ancak bu şekilde, yani herkesin iradesini ve içsel gücünü kullanmasıyla yapabilirdi. Ve ancak bu şekilde, Şehina Yisrael'e ilham verebilirdi.

Esasında her zaman, her bağış yapan ve her gönüllü işi yapan kişiden beklenen de budur. Eğer bir insan zaten kalbini açıyorsa, o zaman verdiği şeyi de kalpten verir. Tanrı'nın İsteği'ni yerine getirme şeklindeki ilksel niyet bu olmalıdır. İşte bu yüzden Hahamlarımız şöyle öğretmişlerdir: "Rabi Yitshak şöyle der: Fakir bir insana bir peruta [metelik] veren kişi altı berahayla mübarek kılınır. Fakir bir insanın gönlünü alan kişi on bir berahayla mübarek kılınır."

Bağış sahibinin sözleri yüzeysel ve dışsal olamaz. Fakir bir insanı sakinleştirip teselli etmek için bağış yapanla, bağışı alanın eş duyumu ve özdeşleşmesi gereklidir. Sonuç olarak bu, bağış sahibinin kalbinin derinliklerinden gelmelidir. İşte bu yüzden Tanrı'nın gerçek isteği yerine getirilmiş sayılır; çünkü "Merhametli Tanrı, kalbi ister."

MAASE

Gerçeği Söylemek

 

Macaristan'dan gelen ziyaretçi Lijansk kasabasında sokaktan geçen birini durdurup sordu: "Lütfen bana Rabi Elimeleh'in evini gösterebilir misiniz?"

Adam şaşkınlık içinde göz kapaklarını kaldırdı: "Yani şimdi bana Lijansk hahamını görmek için ta Macaristan'dan geldiğinizi mi söylemeye çalışıyorsunuz?!" Bu adamın abartıları ve süslemeleri bu kadar mı uzağa yayıldı? Bu Rabi Elimeleh'i şahsen tanırım ve adam tamamen bir sıfır. Korkarım ki, bu saçma rivayetler yüzünden zamanınızı ve paranızı boşa harcadınız."

Ziyaretçi öfkelenmişti. "Seni alçak, rezil herif!" diye kükredi. "Sen ne biliyorsun ki... Belli ki kutsal ve manevi olan hiçbir şeyden anlamıyorsun!" Burnundan soluyan ziyaretçi öfke içinde çekip gitti.

Adam o gün daha sonra Rabi Elimeleh'ın çalışma odasına girdiği zaman utanç ve pişmanlıktan neredeyse bayılıyordu. Daha önce sokakta bağırıp çağırdığı kişi Rabi Elimeleh'ten başkası değildi! Gözyaşları içinde hahamın onu bağışlaması için yalvardı.

"Neden bu kadar üzgünsün?" diye sordu Rabi Elimeleh. "Özür dilemeye gerek yok. Ben sana gerçekleri söyledim. Üstelik senin söylediğin her şey de doğruydu..."

GEMATRİYA

[Baal Aturim - Haftanın Peraşası, Pekude  5763]

Pekude peraşasında Mişkan'ın inşasının sonuçlandığını okumaktayız. Geleneksel bilgilere göre her şey 25 Kislev günü tamamlanmıştır. Bilindiği üzere bu Hanuka bayramının tarihidir. Bunun yüzyıllar sonrasında da Hanuka olaylarının ardından II. Bet-Amikdaş yine 25 Kislev tarihinde tekrar hizmete açılmıştır. Mişkan bu tarihte tamamlanmasına karşın 1 Nisan tarihinde hizmete başlamıştır. İşlerin tamamlanış tarihine Gematriya'yla da bir gönderme mevcuttur. Peraşa "Vatehel Kol Avodat Mişkan - Mişkan'ın tüm işi tamamlandı" (Şemot 39:32) demektedir. İlginç olan, bu cümleciğin sayısal değerinin, "Beesrim Vahamişa Bekislev Nigmar - Kislev'in 25'inde bitti" ifadesininkiyle tam olarak aynı olmasıdır.

                        

VaTeHeL KoL AVoDaT MiŞKaN = (Vav[6] + Tav[400] + Haf[20] + Lamed[30] + Kaf[20] + Lamed[30] + Ayin[70] + Bet[2] + Dalet[4] + Tav[400] + Mem[40] + Şin[300] + Kaf[20] + Nun[50] =) 1392.

 

BeESRİM VaHaMiŞA BeKiSLeV NiGMaR = (Bet[2] + Ayin[70] + Şin[300] + Reş[200] + Yud[10] + Mem[40] + Vav[6] + Het[8] + Mem[40] + Şin[300] + E[5] + Bet[2] + Kaf[20] + Sameh[60] + Lamed[30] + Vav[6] + Nun[50] + Gimal[3] + Mem[40] + Reş[200] =) 1392.

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss - www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisi Mişna'da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinik yasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinal kaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat'ın ayrıntılı kanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacak bir rehber sunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardan uygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav'a başvurulmalıdır.

Şabat Günü Bir Karışımdan Bir Şeyi Ayırmaya Dair Kurallar

 

Karışımlarda ayıklama yapma yasağına dair kurallarda dört istisna olduğunu belirtmiştik. Bu istisnaların sonuncusuyla devam ediyoruz:

 

D. Eğer kişi bir saflaştırma ve arıtma işlemi değil de, söz konusu nesneyle bir yeme /veya kullanma) işlemi gerçekleştiriyorsa bu bir ayıklama işlemi sayılmaz.

Ancak bu, sadece aşağıdaki koşulların hepsi yerine getirildiği zaman geçerlidir (Eğer tek bir koşul bile eksik kalırsa, yapılan eylem, kişiyi Hayav konumuna sokabilir):

a.    Kişi iyiyi (arzu edileni) kötüden (arzu edilmeyenden) ayırıyor olmalıdır. Tam tersini yapmak, yani kötüyü iyiden ayırmak ayıklama sınıfına girer ve yasaktır.

İstisnalar:

1)        Eğer yiyeceği almanın tek yolu kötüyü ayırmak ise (örneğin, bir yumurtanın veya bir muzun kabuğunu soymak gibi), o zaman kötü iyiden ayrılabilir (ama bunun için, aşağıdaki diğer iki koşul [b ve c koşulları] da yerine getirilmelidir).

2)        Kişi ağzının içinde ayıklama yapabilir. Bu nedenle, örneğin bir tavuk kemiği, üzerindeki eti yutulmadan önce ağızdan çıkarılabilir.

3)        Bir karışım iki büyük parçaya bölünebilir. Bir karışımın içinde iyiyi bulmak için kötü nesneler karıştırılabilir, ama karışımdan kötü hiçbir şey çıkarılmamalıdır.

Aradığınız nesne üst üste bir yığının içindeyse, o zaman, eğer onun yığının içindeki yerini biliyorsanız ve yalnızca üstünü açmanız gerekiyorsa bu yapılabilir. Ama eğer nesnenin yığının içinde nerede olduğunu bilmiyorsanız bu yasaktır.

b.   Ayrıma işlemi bir aletle değil, elle yapılmalıdır (BeYad). Aletten kasıt, ayırma işlemini elle yapılamayacak bir yapabilen bir araçtır: örneğin, elek, delikli kap veya süzgeç gibi. Bir alet kullanıldığı sürece iyiyi kötüden ayırmak bile yasaktır [iyi kötüden yalnızca elle ve c koşuluyla birlikte ayrılabilir]; zira bu, hafta içine özgü bir eylem (Uvda deHol) olarak kabul edilir ve Şabat'a aykırıdır. Bir bıçak veya çatal da elin uzantısı sayılır ve bu nedenle bu işlemde kullanılmasına izin verilir. Kaşığa gelince, eğer elle yapılacak olan şey kaşıkla daha iyi yapılıyorsa yasaktır.

c.    Ayırma işlemi, sonucunu hemen (Miyad) kullanma amacıyla yapılmalıdır. İdeal olarak, kullanımdan hemen önce yapılmasıdır, ama kullanımdan yarım saat öncesine kadar bunun yapılmasına izin verilebilir. Yarım saatten daha önce ayırma işlemi yapılmamalıdır. Örneğin, karışık kuruyemişler içinden sadece fıstıkları ayırıp servis yapmak isteniyorsa, bu ayırma işleminin servisten hemen önce yapılması gerekir.

Ancak eğer ayırma işleminin yapılması için pratikteki en son vakit söz konusuysa bu yapılabilir. Örneğin ayırma işleminde ayrılan şey, yemek sonra yenecek bir tatlıysa, bu yemekten hemen önce yapılabilir. Bunun yanı sıra, hemen gerçekleşecek olan kullanım bu nesne için küçük bir ihtiyaçtan ziyade, önemli bir kullanım veya ihtiyaç olmalıdır. Bu nedenle, daha sonra kullanmak üzere buzdolabında soğutmak için bir yiyeceği uzun süre önceden ayıklamak yasaktır.

PERAŞADAN DERSLER

[Rabi Şelomo Ressler - www.weeklydvar.com]

Vayakel peraşasında Moşe'nin Tanrı'nın emri üzerine, Şabat'ı gözetmeleri söylemek için Bene-Yisrael'i topladığını öğreniyoruz. Tanrı şöyle der: "[Mişkan'ın inşası için yapılacak olan] İş, altı gün boyunca yapılacaktır; fakat Cumartesi, sizin için kutsal olacaktır. [Bu,] Tanrı Adına, tam bir işten el çekme günüdür" (Şemot 35:2). Buradan iki soru ortaya çıkmaktadır: "1) Beden Bene-Yisrael'i bu özel kanun için bir araya toplamak gerekmiştir? ve 2) Neden iş için edilgen olarak "yapılacaktır" sözcüğü kullanılmıştır?

Olası cevaplardan bir tanesi şöyledir: Bir iş, sırf onu yapmak için değil, yapılması gerekli olduğu için yapılmalıdır. Genellikle insanlar kendilerini yaptıkları işe kaptırırlar ve neden çalıştıklarını anlamakta başarısız olurlar. İşte bu yüzden Şabat'ı yaşarız. Bu müstesna gün, gerçek amaçlarımızın ne olduğuna ve ne olması gerektiğine odaklanmak içindir. Bunun yanı sıra, eğer "iş", Tanrı'nın içinde barınacağı Mişkan'ı inşa etmek bile olsa (ki bu, başlı başına kutsal ve asil bir amaçtır), Tanrı yine de gerçek amacın çalışmak veya onu inşa etmek olmadığını herkesin ilk ağızdan duymasını istemiştir. Bizler de her Şabat'ta, şu anda yapılmakta olan işten ziyade, bu işin gelecekteki hangi sonuç için yapıldığını düşünmek için zaman ayırmalıyız.

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef - Rabi Yitshak Yosef]

 

Ebeveynin Huzurunda Ayağa Kalkmak

 

1. Kişi, ebeveynini uzaktan gördüğü andan itibaren onları onurlandırmak için ayağa kalkmakla yükümlüdür [bu mesafeyi Hahamlarımız 128 metre olarak hesaplamışlardır; Hazon İş'e göre bu 160 metre kadardır ve mümkünse bu mesafede görse bile ayağa kalkmalıdır]. Sadece hafifçe kımıldamak yeterli değildir; tamamen ayağa kalkmalıdır. Kişi, annesi veya babası yerine oturmadan veya yerinde durmadan veya görüş alanından çıkmadan önce oturmamalıdır. Eğer anne ya da baba yürümeye devam etmeden önce biraz dinlenmek için duraksadıysa, evlat ayakta durmaya devam etmelidir. Ayağa kalkma kuralı, gerek sinagogda, gerek evde gerekse de bir kutlamada olsun, aynı şekilde geçerlidir [ileride, babanın bu durumu hoş görmesi ve evladının ayağa kalkıp kalkmamasını sorun etmemesi durumu da ele alınacaktır].

2. Benzer şekilde, otobüste oturduğu sırada annesi veya babası bindiyse, onlar oturana kadar tamamen ayağa kalkmalıdır. Ve eğer onlar için oturacak yer yoksa, kendisi onlar oturmadan oturma hakkına nasılsa sahip olmadığı için, kendi yerini onlara vermelidir.

3. Evlat, ebeveyni için ayağa kalktığı zaman, duvara, bir sütuna veya başka bir şeye dayanmamalıdır, zira yaslanmak ayakta durmak sayılmaz. Ama eğer yaslandığı şeyi çektikleri takdirde düşmeyecek kadar hafif yaslanıyorsa, bu yaslanma sayılmaz [bu, ayakta yapılması gereken tüm mitsvalar için de aynı şekilde geçerlidir: örneğin Amida söylemek, Omer saymak vb]. Yine de mümkün olduğu sürece annesi veya babasının huzurundayken hiç yaslanmamalıdır. Öte yandan, bir Talmid Haham'ın veya yaşlı birinin önünde saygı için ayağa kalkan bir kişi, ayaktayken masaya vs. yaslanabilir.

4. Kirli ve kötü kokulu bir yerdeki biri de, ebeveyni veya ravı geçtiği sürece orada ayakta durup beklemelidir.

                                                                                             

Haftanın Sözü

[www.weeklydvar.com]

 

Sevgi, mükemmel insanı bulmaktan değil, mükemmel olmayan bir insanı mükemmel görmekten doğar.

-- Baal Şem Tov

 

Haftanın Peraşası'nı, t e b e r r u d a b u l u n a r a k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,

 ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır.

Lütfen Geniza'ya getiriniz.