Bu Hafta İçin Saatler |
7 TEVET |
Gelecek Hafta İçin Saatler |
||||
Şabat |
Başlangıç |
Bitiş |
5779 |
Şabat |
Başlangıç |
Bitiş |
Yeruşalayim |
16:01 |
17:16 |
----- |
Yeruşalayim |
16:04 |
17:19 |
Tel Aviv |
16:16 |
17:17 |
15ARALIK |
Tel Aviv |
16:19 |
17:20 |
İstanbul |
17:21 |
18:02 |
2018 |
İstanbul |
17:23 |
18:04 |
İzmir |
17:30 |
18:21 |
|
İzmir |
17:33 |
18:24 |
VAYİGAŞ- ויגש |
||||||
|
Peraşa
Özetİ |
Kadehin Binyamin'in çuvalında bulunmasıyla kardeşler şaşkınlığa kapılırlar.
Yeuda tek başına öne çıkar ve nazik ama kararlı bir şekilde, kendisini sunarak
Binyamin'in serbest kalmasını talep eder. Bu fedakarlık hareketi, Yosef'in,
kardeşlerinin kendisini kuyuya atan insanlardan çok farklı hale geldiklerini
anlaması için yeterlidir; hemen kimliğini açıklar.
Kardeşler utançla büzülürler, ama Yosef onları teselli ederek, tüm olanların aslında Tanrı'nın bir planı olduğunu söyler.Yaakov'a onlarla bir mesaj gönderir ve tüm aileyi Mısır'daki Goşen bölgesine yerleşmeye davet eder. Tanrı Yaakov'a Mısır'a gitmekten, buranın manevi olumsuzluklarından korkmamasını söyler. Çünkü Tanrı Bene-Yisrael'i, ahlaksızlığın ve yozlaşmışlığın çok yaygın olmasına karşın burada büyük bir millet haline getirecektir.
Tora daha sonra Yaakov'un ailesini listeler ve Moşe
Rabenu'nun annesi Yoheved'in doğumunu ima eder. Mısır'a toplam 70 kişi iner ve
Yosef, 22 yıl ayrı kaldığı babasına kavuşur. Onu kucaklar ve sevincin verdiği
duygusallıkla ağlamaya başlar. Yosef, babasını ve kardeşlerini Paro'yla
tanıştırır; Yaakov Paro'yu mübarek kılar. Yosef, kıtlığın etkilediği halka,
buğday karşılığında, sahip oldukları her şeyi - hatta köle olarak kendilerini -
Paro'ya vermeleri gerektiğini bildirir. Bene-Yisrael ülkeye yerleşirler ve
sayıları gittikçe artmaya başlar.
|
Şabat günü üç “seuda” yapmak gerekir. Her öğünde masada iki tam ekmek vardır ve
bunlarla “amotsi” berahası söylenir. Zohar her “seuda” için çok önemli şeyler söyler
ancak “seuda şlişit” için çok özel konuşur. Bu seuda Minha sonrasında yapıldığı
için bu seuda’da yemek oldukça zordur. Kişi buna rağmen kendini zorlamalı ve bu
seuda’da ekmek yemelidir. Bu seudalar sırasında kutsal Şabat gününe sahip
olduğumuz için Tanrı’yı öven şarkılar söylenmeli ve masada Tora konuşulmalıdır.
HAFTANIN SÖZÜ |
“İyilik ve yargı zenginleştirir.”
(Teilim 101/1)
Mİ-DRAŞ YİTSHAK |
Aynı zamanda peraşamızın ismi de olan ve Tora’nın kullandığı “yaklaşmak” fiili ilginçtir. Çünkü burada Tora “vayigaş” demektedir. Bu sözcük açıkça bir savaş ilanıdır. Yaakov tarafından ileride “gur arye – genç aslan” olarak bereketlendirilecek olan Yeuda savaşmaktan kaçınmayacağını karşısındakine bildirmektedir.
Burada görünen savaş aslında iki kralın savaşıdır. Yosef Mısır ülkesinde kral gibidir. Yeuda ise ailenin ve Yisrael toplumunun kralıdır. Bütün krallar Yeuda’dan gelecektir. Hatta Maşiah bile Yeuda’nın soyundandır. Şimdi iki kral arasında bir savaş vardır.
Peraşanın devamında Yaakov Mısır’a gelmeden önce Yeuda’yı önden gönderir. Burada yaygın olan görüş Yeuda’nın Goşen eyaletinde bir öğrenim evi oluşturmasıdır. Bu görüş doğrudur ama burada bir şey daha vardır. Yaakov Yosef ile Yeuda’nın barış yapmasını istemiştir. Krallar arasında barış olduğu durumda her şey yoluna girer. Bunun için haklılıklarını savunan iki lider mutlaka barışmalıdırlar. Yaakov’un isteği üzerine önce Yeuda ve Yosef barışır. Öğrenim evi oluşturulur ve Yaakov Mısır ülkesine gelir. Bu da Yisrael için barış demektir. Yeuda ve Yosef kendi aralarında barışı sağlarlar. Ancak aralarındaki sorun nereden kaynaklanmaktadır? Bunu anlamak için Rabi Tsadok’un “Pri tsadik” adlı eserindeki öğretiye bakacağız.
Dünyada tsadikler mevcuttur. Bunlar mükemmel insanlardır. Yetser atov yani iyi istekler tarafından yönlendirilirler. Yanlış yapmaktan çekinirler ve fazla da yanlışa düşmezler. Diğer tarafta ise Teşuva yapanlar yani Baal teşuva dediğimiz kesim vardır. Bunlar bazen günah işlerler. Bazen kötü isteklerin kontrolüne girerler ve yapmamaları gereken şeyi yaparlar. Bunu yaptıktan sonra da pişman olurlar. Çoğumuz bu guruba dahildir. Yanlış yapılmadan önce son derece tatlı ve cezbedicidir. Bizleri davet eder. Bunu yapmaktaki sakıncaların yok sayılacağından dem vurur. O yanlış yapıldıktan sonra ise artık tatlı ve cezbedici değildir hatta çok kötü görünür. Kişi bunu yaptıktan sonra pişmanlık duyar.
Yosef bir tsadiktir. Bu ismi hak ederek almış, sahiplenmiştir. Yosef babasının yanında Tora öğrenmekten birden bire kendini Mısır ülkesindeki tek Yahudi olarak bulur. Sadece on yedi yaşındadır. Burada değil minyan, öğrenebileceği bir kişi bile yoktur. Daha da beteri köle olduğu evin hanımı olan Potifar’ın eşi her gün ama her gün onu bir günaha davet etmektedir. Yosef’te günah işleyebilecek her türlü imkan vardır. Potifar’ın eşi çok güzeldir. Kendisi çok yakışıklıdır. Etrafta bunu görecek kimse yoktur. Ancak Yosef bir tsadiktir ve bir kez olsun bu hataya düşmez.
Yeuda ise Baal teşuva’dır. Tamar meselesinde Yeuda bilmeden onunla beraber olur ve Tamar hamile kalır. Tamar Yeuda’nın mahkemesinde yargılanır ve ölüme mahkum edilir. O da Yeuda’ya kendi yüzüğünü gönderir ve “beni hamile bırakan budur” der. Yeuda’nın önünde iki seçenek vardır. Birincisi o yüzüğü tanımamak ve olayı kapatmak ikincisi suçunu kabul etmek. Suçu kabul etmek bir skandaldır ama Yeuda bir baal teşuva’dır ve suçunu kabul eder.
Bilgelere göre kalbin iki kısmı vardır. Sağ ve sol bölüm. Sağ bölüm iyi isteklerin yani yetser atov’un kontrolü altındadır. Sol taraf ise yetser ara yani kötü isteklerce yönetilir. İyi bir şey yapıldığında mutlaka kalbin sağ tarafından gelir. Burada iki kraldan söz ettik. Yosef ve Yeuda. Yosef bir tsadik olarak kalbin sağ tarafını simgeler. Onun hayatında yanlışlara yer yoktur. Yeuda ise bir baal teşuva olarak kalbin sol tarafındadır. Bazen yetser ara onu yanlış yönlendirebilir ve hataya düşebilir. Ama teşuva yapar ve yetser ara’ya karşı galip gelebilir. Yosef mutlaka tsadik olmak gerektiğini savunurken Yeuda insan hayatında yanlışlar da olabileceğini ve bunlardan dönmenin imkan dahilinde olduğunu savunur. Aralarındaki asıl sürtüşme buradan gelmektedir. Bu sürtüşme Mısır ülkesindeki buluşmada çözümlenmez. Eve dönüşte konu Yaakov tarafından çözüme kavuşturulur. Yaakov ikisinin de haklı olduğunu söyler. Yisrael içinde iki tip insana da ihtiyaç vardır. Hem mutlak tsadikler hem de teşuva kapılarını zorlayarak yanlışlarından dönenler. Çünkü Maşiah döneminde iki Maşiah’tan söz edeceğiz. Birincisi Yosef soyundan gelen ve tsadikleri kurtaracak olan Maşiah ben Yosef. Diğeri ise David bir anlamda Yeuda’nın soyundan gelen ve baal teşuva olanları kurtaracak olan Maşiah ben David. İşte bu yüzden Yaakov Yeuda’nın Mısır’a önceden gitmesini ve orada bir öğrenim evini Yosef ile birlikte oluşturmasını istemiştir.
Yosef yetser ara’sını kontrol edince Tanrı onun ismini değiştirir. Teilim 81’de “edut Biyeosef samo” diye yazar yani Yosef ismine bir “He” harfini ekler. Yosef kendi isminde Tanrı’nın hem “yud” hem de “He” harfine sahiptir. Bu iki harf de Tanrı’nın bir diğer ismini oluşturur. Yeuda buna karşı başka bir argümanla gelir. Kendi isminde Tanrı’nın merhamet simgeleyen isminin tamamının olduğunu söyler. Yani Tanrı baal teşuva olanları da sever. “Vayigaş elav Yeuda – ve Yeuda yaklaştı” , “vayomer bi adoni – ve “efendim” dedi.” Burada Yeuda benim ismimde “bi” “adoni” efendim vardır. Yani Tanrı’nın isminin dört harfi vardır bunu unutma ve buna göre davran demektedir.
İşte
gerçek kurtuluş buradadır. Toplumda her ikisine de ihtiyaç vardır ve
unutulmamalıdır ki en büyük tsadikler bile hata yapabilirler ve yapmıştırlar
esas olan oradan dönmesini bilmektir.
DİVRE
TORA |
GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ |
Yaakov, 22 senedir görmediği oğlunun yaşadığını, iyi olduğunu ve hatta Mısır’ı
yönettiğinin haberini alır. Aşırı sevinçli bir şekilde Mısır’a doğru yola
koyulur. Yosef babasını karşılamak için yola koyulur ve ağlayarak babasının
omzuna düşer. Ancak Yaakov, ne onun omzuna düşmüşte nede onu öpmüştü. Neden?
Midraş Yaakov’un o sırada “Şema” söylediğini söyler. Şema’yı söylemek için o
kadar zaman varken, şimdi söylemesi - Senelerdir kayıp olan oğluna kavuştuğu
anda söylemesi- mi gerekiyordu? Daha iyi bir planı yok muydu? Eğer o an Alahik
olarak Şema’yı söylemesi gereken bir saat olsaydı, Yosef neden Şema’yı
söylememişti?
İnsanlar duygularını farklı yollarla yönlendirebilir. Oyundan önce endişeli ve gergin hisseden bir aktör bu hislerini çok yüksek bir enerji olarak yönlendirebilir ve muhteşem bir oyun çıkarabilir. Aynısı Tanrı’ya hizmet ederken duygularımızı Tanrı’ya yönlendirmek için de geçerlidir. Yaakov Yosef’i uzun ve acılı bir ayrılıktan sonra görünce, sevinç ve mutluluk dolu bir an yaşadı. Ama o oğlunu tekrardan görmenin sevincine odaklanmak yerine, bu sevgisini Tanrı’ya doğru yöneltti ve bu yüzden de Şema söyledi.
Karaktersel özellikler Tanrı’ya daha iyi hizmet etmek içinde yönlendirilebilir.
David ve Esav’ın kan dökme yönünde olan eğilimleriyle dünyaya geldiklerini
görüyoruz. David bunu iyi yönde kullandı - Yalnızca Sanedrin’in söylediklerine
göre öldürmüştür, böylece Tanrı’nın isteğini yerine getirmiştir. Öbür tarafta
Esav, ne zaman isterse öldürüyordu, böylece suç ve şeytanlığın sembolu olur.
Tanrı insanı birçok duyguyu hissedebilecek biçimde yaratmıştır ve bunları kendisine yaklaşmak için kullanmamızı ister. İnsanların film izleyerek ağlaması ne kadar da üzücü bir şeydir, o değerli gözyaşlarınızı daha gerçekleşmemiş bir şey için harcamak! Talmud Kiduşin 30a’da şöyle yazar: “Eğer birisi Yetser Arayla karşı karşıya kalırsa, onu Bet Amidraş’a sokmalıdır.” Ben Yeoyada söyle açıklar: “Fiziksel isteklerden oluşan bir dalga gelirse, “Onu Bet Amidraş’a getirmelidir” - bu isteği negatif bir şey yapmak için kullanmak yerine, bu enerjiyi manevi işler için kullanmalıdır - mitsvaları yerine getirmek veya Tora’yı çalışmak.
ARKADAŞNI SEVMEK |