Bu Hafta İçin Saatler

17 TİŞRİ

Gelecek Hafta İçin Saatler

Şabat

Başlangıç

Bitiş

5778

Şabat

Başlangıç

Bitiş

Yeruşalayim

17:42

18:52

-----

Yeruşalayim

17:33

18:44

Tel Aviv

17:58

18:54

7 EKİM

Tel Aviv

17:50

18:46

İstanbul

18:24

19:04

2017

İstanbul

18:12

18:53

İzmir

18:25

19:14

İzmir

18:15

19:03

VEZOT ABERAHA וזאת הברכה


                                                   7 EKİM 2017 ŞABAT, SUKOT HOL AMOED REE ATA PERAŞASI OKUNUR.

BU PERAŞA 13 EKİM 2017( SİMHA TORA) DE OKUNUR.   
12- 13 EKİM 2017 ŞEMİNİ HAG ATSERET

Peraşa Özetİ
[www.chabad.org]
(Devarim 33:1-34:12)

 




Bu peraşa, Moşe Rabenu'nun, ölmeden önce kabilelere verdiği berahaları içerir. Bunun ardından Moşe 120 yaşını doldurduğu gün, Nevo dağına çıkar ve dünyadan ayrılır. Moşe, kimsenin bilmediği bir yere gömülür. 120 yaşında olmasına rağmen Moşe'nin fiziksel kuvvetinde hiçbir eksiklik olmamıştır.

Moşe'nin yas dönemi sona erdikten sonra, onun yerini Tanrısal Ruh'la dolan Yeoşua almıştır. Ama Moşe gibi Tanrı'yı yüz yüze görmüş olan bir başka peygamber olmamıştır.

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
TORA’NIN SONU VE BAŞLANGICI

 


Tora’nın son peraşası olan ve Simhat Tora günü okunan Vezot Aberaha, Moşe’nin ölmeden önce kabilelere verdiği berahaları içeren çok özel bir peraşadır. Geçen sene yaptığımız gibi özel bir sayı ile Tora’nın bu peraşasının açıklamalarına da yer verecek ve bir kez daha serimizi tamamlamaya çalışacağız.

YAKIN CÜMLELER

Bilginlerimiz bizlere Tora’nın derin anlamlarının sadece sözcüklerin kendilerinde olmadığını aynı zamanda bitişik veya yakın yazılmış cümlelerin içinde de bulunabileceğini öğretmektedirler. Tora öğrenirken sadece sözcük anlamlarını değil aynı zamanda diğer cümlelerle olan ilişkilerini de öğrenmek gerekir. Bu noktadan hareketle Tora’nın son cümlesinin ilk cümle ile ilişkili olduğunu öğrenmekteyiz. Tora’nın okunması Simhat Tora’da tamamlanırken gelenek olarak hemen yeniden okumaya başlanır. Normal şartlar altında bir peraşanın bitiminden sonra Kadiş okunmasına rağmen Vezot Aberaha peraşasının bitimi ile Bereşit peraşasının başlangıcı arasında kesinlikle Kadiş okunmaz. Bu da Tora’nın son cümlesinin ilk cümleyi takip ettiğini ve birbirinin yanında bulunduklarını bizlere gösterir. Bu aynı zamanda iki cümlenin birbirinin yakınında yazıldığının ve bunun bir mesaj içerdiğinin göstergesidir.

İzmir’in büyük Rabilerinden biri Olan Rabi Eliyau AKohen Tora’da birbirine yakın yazılan cümlelerin veya sözcüklerin anlamının araştırıldığı bir kitap yazar. “Semuhin Laad” adlı bu eser bu gün bu çalışmalara ışık tutmaktadır.

SON CÜMLE VE İLK CÜMLE

Öncelikle Tora’nın son cümlesinin ne anlama geldiğine bakalım. Bu cümle Mısır çıkışı sırasında Bene Yisrael’in gözleri önünde ve hepsinin bulunduğu bir ortamda Tanrı’nın doğal güçlere karşı olan limitsiz kudretinin birinci elden nasıl gözlendiğini anlatmaktadır. Bu aynı zamanda Tanrı’nın kainatın yaratıcısı olduğunu da ortaya koymaktadır. Bunlar gözlemlendikten sonra hiç kimse Tanrı’nın yaratıcılığı hakkında bir söz söyleyebilmeyi aklından bile geçirmemektedir. Tanrı özellikle Mısır çıkışı esnasında mucizeler yaratırken herkes Tanrı’nın yaratıcılığını ve yaratılanların üzerindeki tartışmasız hükümdarlığını görmekte ve anlamaktadır. Rabi Kohen bu noktadan hareketle bu gerçeğin Tora’nın son ve ilk cümlelerinde birbirine yakın bir şekilde yazıldığını öğretir. Tora’nın son cümlesi bu mucizelerin Yisrael toplumunun gözleri önünde gerçekleştiğini belirtirken ilk cümlesi de yaratıcının kim olduğunu mutlak bir şekilde ortaya koymaktadır.

ENDİŞELER YERSİZ

Diğer bir yaklaşım ise İsrael toplumunun Moşe’nin ölümünden sonra kapıldığı korku ile izah edilmektedir. Tora’nın son cümleleri Moşe’nin nasıl bir peygamber olduğunu anlatmakla kalmayıp Yisrael için bu ayarda, Tanrı’ya bu kadar yakın ve mucizeler icra eden bir daha peygamber çıkmayacağını söylemektedir. Haklı olarak toplum Moşe’den sonra kendilerinin ve Tora bağlantılarının nasıl gerçekleşebileceği konusunda endişelidirler. Moşe büyük bir liderdir. Onlara Mısır çıkışında liderlik etmiş, Tora’yı getirmiş, zor zamanlarda onlar için Tefila yapmıştır. Onun yokluğunda yola devam etmek hiç de kolay olmayacaktır. İşte bu sorunun cevabı ve endişenin çözümü ilk cümlede yatmaktadır. “Bereşit bara E.loim.” Raşi bu cümleye ilişkin yazdığı açıklamalarından birinde “bereşit” sözcüğünü “ilkler için”  olarak tercüme etmiş ve kainatın yaratılmasının asıl sebeplerinin ilklerin uğruna olduğunu öğretmiştir. Kainatta bazı şeyler “ilk” olarak tanımlanır. Bunlar Tora, İsrael toplumu ve Teruma’dır. Kainat Tora öğrenen, uygulayan ve Teruma ile karakterize edilen iyi davranışlarda bulunacak olan İsrael toplumu için yaratılmıştır.

Şimdi toplumun endişelerinin yersiz olduğunu daha kolay anlayabiliriz. Yisrael toplumunun ve kainatın varlığı Moşe Rabenu dahi olsa hiçbir zaman bir insanın varlığına bağlı değildir. Kainat Tora ve “hesed” dediğimiz iyi davranışları üzerine inşa edilmiştir. Bunların ve mitsvaların uygulanması toplumun varlığının devamı için bir garanti niteliğindedir. 

TEMBELLİK YOK

İlk ve son cümleler arasındaki bağlantının bir başka nedeni Raşi’nin son cümlede yer alan “leene kol Yisrael – bütün Yisrael’in gözleri önünde” cümlesine getirdiği açıklamada bulunmaktadır. Bu Moşe’nin altın buzağı günahından sonra Sinay dağından getirdiği taş tabletleri kırması ile yakından ilgilidir. Midraş Kohelet’e göre Taş tabletler Moşe tarafından kırıldığı anda “Şihehat ATora – Tora’nın unutulması” hadisesi dünya üzerine giriş yapar. Tabletler kırılmadan önce Tora bilgisi kalıcıdır. Biri Tora öğrendiği zaman bilgisi ebedi olarak üzerinde kalmaktadır. Altın buzağı günahına yanıt olarak Moşe tabletleri kırdığında Bene Yisrael otomatik anlamda özümledikleri Tora bilgilerini kaybetmişler daha açık bir tabirle unutmuşlardır.

Yeteri kadar ilginç olan Tanrı Bene Yisrael’in Tora bilgilerini unutmalarına neden olan tabletlerin kırılma davranışı ile ilgili olarak Moşe’nin yanında yer almış ve bu yaptığını onaylamıştır. Bu onay da daha sonra Moşe’nin Tanrı ile olan konuşmalarındaki seviyenin yüksekliği ile kendisini belli etmektedir.

Bu onayın sebebi aslında açıktır. Moşe buna sebep olunca kararlı ve devamlı bir şekilde Yisrael toplumunun Tora öğrenmesine neden olmuştur. Bu toplumda tembelliği, boş verme alışkanlıklarını engellemiş Tora öğrenimi binyıllardır aksatılmadan süregelmiştir. Çünkü unutma olayı sadece normal eğitim görenlerde değil büyük bilgelerde de geçerli kılınmış bilgeler daha fazla öğrenmek ve öğretmek suretiyle belki de Tora öğreniminin devamlılığını ve dinamik yapısını sağlamışlardır.

Böylelikle son cümle ile ilk cümle arasında bir başka bağlantı daha kurulmuştur. Bir yıl içinde Humaş tamamlanmakta ve yeniden başlamaktadır. Tora’nın unutulma ihtimali Tora okunmasını dahi belirli kurallara göre belirlemiş her yıl mutlaka bir kez Humaş tamamlanmak durumunda kalmıştır.

Tora hayat boyu sürecek bir takiptir. Ne kadar bilirsek bilelim unutmamak adına bildiklerimizi tekrar etmek bir zorunluluktur. Son cümle ile ilk cümlenin bu kadar nedenle birbirinin ardı sıra okunması tesadüfi değildir. Tora günlük yaşamımızın bir parçası haline gelmeli ve yaşam boyu izlenen bir rehber olmalıdır.  

SON SÖZ OLARAK

Baruh Aşem bu yıl da bilgimizin küçüklüğü oranında “Haftanın Peraşası” broşürüne yazdığımız yazıları tamamlamış olduk. Burada yazmaya çalıştığımız bilgiler aslında bilgelerimizin, öğretmenlerimizin sözlerinin bizim tarafımızdan derlenme çabasından başka bir şey değildir. Kendi açıklamalarımız hiç değildir. Bu yazıları yazarken önce çok fazla “dinledik”, öğrenmeye çalıştık. Düşündük ve anlamaya gayret ettik. Sonunda kalemimizin yettiği kadarıyla sizlerle paylaştık. 

Bu yazıları yazmamızda bizi cesaretlendiren, yönlendiren, eleştiren ve yol gösteren herkese teşekkürlerimizi sunmak isteriz. İki sene önce naçiz bendenize bu yolu açan sevgili Hayim Hason bu yıl da aynı heyecanla bir şeyler yapmamıza yardımcı oldu, yol gösterdi, yanlışları düzeltti, doğruları gösterdi.  Kendisine içtenlikle teşekkür ediyorum.

Eleştirileri olduğu kadar yol göstericiliği, çare bulmadaki yeteneği bu yıl da bizlere yardımcı oldu. HEGKOM başkanım sevgili Ester Asa, teşekkürler.

Çözüm bulmak onun işlerinden biri. Her zaman güler yüzlü ama çok kararlı. Tavizsiz bir şekilde gerek benim gerek diğer yazı yazanların zamanında yetişmelerini kibarca ama bir o kadar da kararlı bir şekilde sağladı. “Mimaayan” bölümünün hazırlanmasındaki yardımları inanılmazdı. Sevgili Süzet Gümüştaş Bennun iyi ki varsın. Teşekkür ederim.

HEGKOM ailesinin tatlı dili, unuttuklarımızı hatırlatan iyi niyetli ve güler yüzü ile bizlere yardımcı olan Çela Şaboy. Çok teşekkür ederim. 

Daha nice yıllar bilgimizi sevgiyle paylaşmak dileği ile Hag Sameah ve tizku leşanim rabot.

DİVRE TORA
Rav Yehuda Adoni

 


Sefer Toramız, haftanın peraşaları SimhaTorada okuduğumuz Vezot Aberaha peraşası ile tamamlanır.

Toramız bilgi ile dolu bizlere güzel davranışlar öğretir. Bizlere güzel günler yaşatırve cennet kapılarını açar. Toraya bağlı Torayı öğrenen kişi, Tanrı tarafından sevilir insanların beğenisini kazanır. İlk olarak Tanrı Adam Arişon (ilk insan ) akabinde Noah’ı mübarek kıldıktan sonra Avraam Avinu’ya tüm berahaları verir. Onu mübarek kılan tüm berahalara nail olur, sırası ile Tanrı Yitshak’ı Yaakov’u ,Yaakov bu dünyadan ayrılmadan, on iki evladını, kabileleri mübarek kılar. Aynı şekilde Moşe Rabenu tüm halkı ölümden önce mübarek kılar ve berahasını verir. Bu nedenle peraşamız “Vezot aberaha Aşer berah Moşe” Bu berahayı Moşe Rabenu halka verir. Tanrı şöyle buyurur.

Bilam Bene Yisrael’i yedi beraha ile mübarek kılmak istedi, bu nedenle yedi mizbeah (kurban edilen yer) inşa etti, fakat bu berahaları vermek istemediğinden üç beraha verdi. MoşeRabenu ölümünden önce iyi kalpli olduğundan gözü her şeye tok olduğundan dört berahayı o tamamlamıştı ve yedi beraha tamamlanmış oldu. Peraşamızın Vezotaberaha “bu beraha”  cümlesi ile başlaması bu dört berahadan sonra birçok konulara ve sözlere girdiğini gösterir. Moşe Rabenu Bene Yisrael’e berahaları vermekte zorlandı, zira Moşe Rabenu çok mütevazi alçak gönüllü olduğundan kendini buna layık bulmuyordu. Fakat şöyle düşündü bir baba ölümünden önce çocuklarına nasihat eder öğüt verir, ben onların babaları değilim, Kral tebaasına tavsiyelerde bulunur, ben Kral değilim. Kendi kendine düşünüp şöyle başlar. Ad… Misinay ba. Tanrı Sinay’dan geldi yani tüm berahaların Tanrı tarafından geldiğini söyler. Tanrı Toramızı Sinay dağında bizlere verdi. Bizlerde Tanrı huzurunda dimdik sessizlik içinde on emri dinledik. Bene Yisrael Tanrı’nın ağzından yalnız iki emri dinledi. Anohi Aşem ve Lo yiye Leha. Ben senin Tanrı’nım başka Tanrı’ların olmayacak. Tanrı’nın heybetli, olağan üstü güçlü sesi karşısında halkın dinleme gücü çok zayıftı. Korku ve endişe içinde Moşe Rabenu’ya sen devam et Tanrı’nın bu gücü karşısında tahammül gücümüz yok, hayatta dahi kalamayız. Peraşamızda, Akama yaptığımızda okunduğumuz ‘’Tora Tsiva Lanu Moşe, Moraşa Keilat Yaakov cümlesini okuruz. Moşe RabenuTora’yı emir olarak bize verdi, toplumumuza bu bir mirastır. Yani Tora bize bir mirastır. Genel olarak babadan oğula kalan mirasta ona sahip çıkmak için bir uğraşıya gerek yoktur. Fakat Moşe Rabenu’nun miras olarak kastettiği Tora’ya sahip olmak için büyük ve çok uğraşıya gerek vardır. Tanrı’nın Yeoşu ‘aya dediği gibi Veagita bo yomam valayla. Gece gündüz okuyacaksın ve öğreneceksin ancak o zaman Toramıza sahip çıkabiliriz.

Bir Midraşa göre Moşe Rabenu bu duaları yaptığı zaman ölüm meleği yanından ayrılmıyordu, fakat onu alamıyordu. Ancak Moşe Rabenu İş Aelokim Tanrı’nın insanı lakabını alıp, tüm berahalarını tamamladıktan sonra Tanrı’nın öpücüğü ile Tanrı huzuruna intikal etti. Gemara da şöyle bir deyiş vardır: Yedi kişi kabirlerinde (mezar) dış etkenlerden etkilenmemişlerdir. Avraam, Yitshak, Yaakov, Moşe, Aaron, Miryam, Binyamin.

HAZAK – HAZAK ve Nithazak.

Tanrı bizleri nice yıllar Bereşiten başlayıp Vezot aberahayı tamamlamaya nasip etsin.
Amen

GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ
Beri Bahar

 


“Yisrael’de Moşe gibi peygamber daha çıkmadı. Tanrı onu yüz yüze bilmişti –” Devarim 34:10

Tora Moşe’nin o zamana kadar gelen en iyi peygamber olduğunu hatta tüm zamanlarında en iyi peygamberi olacağını belirterek sona erer.

Moşe’den başka hiçbir peygamber Tanrı’yla hazırlık yapmadan hiçbir zaman iletişim kuramamıştır.

Bamidbar 12:3’te ayrıca şu belirtilmiştir “Ve bu kişi, Moşe, son derece alçakgönüllüydü-toprağın yüzeyi üstündeki insan ırkının tümünden [daha alçakgönüllü].” Tora’yı Sinayda almasından ve Yahudilere Mısır’dan çıkmaları için önderlik ettikten sonra, Moşe’nin kendi büyüklüğünün farkında olması lazımdır. Nasıl kendisinin herkesten daha büyük olduğunu bilen birisi aynı anda en alçakgönüllü olabilir?

Yaşlı ve kısa bir kadın size yaklaşır ve size şöyle sorarsa, “Delikanlı, benim için şu rafın en tepesindeki salçayı alabilir misin? Ve bu soruya “Tabi ki, sorun yok!” diye cevap verir ve o salçayı raftan kolayca alırsanız boyunuz uzun olduğundan o yaşlı kadından daha mı çok sevinirsiniz? Tabi ki de hayır. Belki de birine yardım edebildiğiniz için mutlu olursunuz, ancak Tanrı’nın sizi ondan daha uzun olmanızı sağladığını bilirsiniz. Siz sadece Tanrı’nın size verdiklerini kullanırsınız.

Moşe Tanrı’nın ona verdiği yetenekleri Dünya’da ki görevini tamamlaması için verdiğini anlamıştır. Moşe kendi niteliklerinin diğerlerinkinden daha fazla olduğunu bilmektedir ancak bu sorumluluklarının da diğerlerinden daha fazla olduğu anlamına gelmektedir.

Kendi yeteneklerinin bilmek kibirlilik değildir; aksine, bilmemekle potansiyelinizin ortaya çıkmasını engellersiniz. Kibir yeteneklerinizden yola çıkarak kendinizi diğerlerinden daha üstün görmektir.  Güzel sesi olan birisi veya çok büyük bir banka hesabına sahip birisinin hatırlaması lazımdır ki Tanrı tarafından bir hediye almıştır ve bu hediyeyi Dünyadaki görevini tamamlamasına yardımcı olmak için vermiştir.

YAZILI VE SÖZLÜ TORA
Rav İsak Alaluf
SÖZLÜ TORA – ALAHA

 


Talmud bütün kuralları içeren dev bir eserdir ancak burada kurallar dağınık haldedir. Gemara sonrasında yaşayan ve “Savoraim” olarak adlandırılan bilgeler kuralların uygulanması konusunda kısa detay ve kararlar vermişlerdir. Daha sonra “Geonim” dönemi başlar ve yaklaşık dört yüz elli yıl devam eder. Bu dönemden sonra ilk üç yüz yılda yer alan bilgeler “Rişonim” olarak bilinir. Rabi Yitshak Alfasi veya “Rif” alaha yani kural konusunda yetkili olan ilk otoritelerdendir. 1300 ile 1360 yılları arasında yaşayan Rabenu Nisim Gerundi yani “Ran” sonrasındaki bilgeler “Aharonim” adı ile anılır. Rabi Şlomo Yitshaki (Raşi) gibi Tora’yı açıklayanlar olduğu gibi yazdığı eserlerle alaha dediğimiz kuralları başlıklar altında toplayan ve büyük bir hizmete imza atan RaMBaM burada zikredilmelidir.

Bütün bu çalışmalar on altıncı yüzyılda yaşamış Rabi Yosef Karo tarafından önce Bet Yosef daha sonra Şulhan Aruh adlı eserlerde toplanmıştır.  Daha sonraları Rabi Moşe İserleş bu eserlere katkıda bulunmuş ve Yahudi hukukunun, yaşam tarzının esasları belirlenmiştir.

MİMAAYAN
Rav İsak Alaluf
MUCİZE

 


Mase peraşasında Bene Yisrael’in konaklama yerleri bir bir verilir. Yorumcular geçmişin muhasebesini yapmak için bu yerlerin verilmesinin gerekli olduğunu savunurken RaMBaM More Nevuhim adlı eserinde farklı bir görüş belirtir.

Bu yerlerin belirtilmesinin “man” açısından önemli olduğu öğretilir. Çünkü belirtilen yerlerden hiçbiri tarım için elverişli değildir. Man mucizesi her gün yaklaşık üç milyon kişiye durmaksızın yiyecek sağlamaktadır. Bu da atalarımızın çöldeki yaşamlarının tamamen bir mucize olduğunu göze sermektedir.

 Mucizelere inanmak istemeyenlere bir başka sözümüz daha var: Her sabah sağlıklı bir şekilde gözümüzü dünyaya açmak Tanrı’nın insanlara bir lütfudur ve tabii ki bir mucizedir.

HER HAFTA İKİ ALAHA

 

*Amida okurken ne tarafa döneceğini bilmeyen bir kişi, istediği tarafa döner. Ancak kalbinde Tanrı’nın kutsiyetinin Yeruşalayim’de bulunduğunu düşünmelidir.

*Amida sadece can güvenliği tehlikede olduğu zaman kesilebilir. Başka hiçbir zaman kesilemez.

HAFTANIN SÖZÜ

 


“Gözlerini etrafa kaldırıp gör, hepsi toplanıp sana geldiler.”

(Yeşayau 49/18)