PERAŞA ÖZETİ 

[www.chabad.org] 
(Devarim 32:1-32:52)

Bu peraşa, Moşe Rabenu'nun, ölmeden önce kabilelere verdiği berahaları içerir. Bunun ardından Moşe 120 yaşını doldurduğu gün, Nevo dağına çıkar ve dünyadan ayrılır. Moşe, kimsenin bilmediği bir yere gömülür. 120 yaşında olmasına rağmen Moşe'nin fiziksel kuvvetinde hiçbir eksiklik olmamıştır.

Moşe'nin yas dönemi sona erdikten sonra, onun yerini Tanrısal Ruh'la dolan Yeoşua almıştır. Ama Moşe gibi Tanrı'yı yüz yüze görmüş olan bir başka peygamber olmamıştır.

ZAHOR ET YOM AŞABAT – ŞABAT GÜNÜNÜ HATIRLA 

Zaman geçirmek amacı ile bile olsa Şabat günü çizilmez, boyanmaz ve karalanmaz. Şabat günü ayakkabı boyanmaz ve fırçalanmaz Şabat günü seuda için bile olsa herhangi bir şey öğütülmez. Şabat günü tek bir harf bile olsa yazılmaz, çizilmez fotoğraf çekilmez.

HAFTANIN SÖZÜ 

“Tanrı Bene Yisrael’in dürüstlüğü uğrunu Tora’yı büyük ve heybetli kılmayı arzuladı.” (Yeşayau 42/21)

Mİ-DRAŞ YİTSHAK
Rav İsak Alaluf
KOHELET 

Simhat Tora bayramında okunan Tora’nın son peraşasını okurken insanın asıl hedefinin ruhani anlamda yükselmek olduğunun altını çizerek söze başlamak isteriz. İşte TaNaH içinde zamanımızdan yirmi sekiz asır önce yazılmış hala geçerli, sanki mürekkebi bile kurumamış olan, uygulanabilir, bilgelikle dolu bir kitaptan söz edeceğiz. Kohelet.

Kitabın yazarı olan Şelomo Ameleh daha ikinci cümlesinde bu kitabın ana temasının ne olduğu öğretmektedir. “Evel avalim amar Kohelet akol evel – Kohelet boşların boşu diyor her şey boş.” Burada sözünü ettiği boşluk İbranice’de “gaşmiyut” dediğimiz fiziksellikten ibarettir. On iki bölümlük kitabının başında ve sonunda bu ifadeyi kuvvetlice kullanan Şelomo aradaki bölümlerde bunun kanıtlarını sorgulamakta ve bunların ne olduğunu paylaşmaktadır. Bu kitabı yazan kişinin Şelomo olması o kitabı daha da önemli kılmaktadır. Normal şartlar altında parasız insanlar paralıların yaptıkları harcamaların boş olduğundan, gereksiz olduğundan sıklıkla söz ederler. Ancak bu kitapta bunu söyleyen Şelomo çok zengindir. Şelomo güçlüdür. Şelomo David’in oğludur. David’in sahip olduğu “ruah akodeş” onda da vardır. 

“Divre Kohelet ben David meleh biruşalayim – Yeruşalayim’de kral David’in oğlu Kohelet’in sözleri.” Öncelikle kitabın adı başlı başına bir simgedir. Kohelet büyük toplulukları bir araya getiren, onlara seslenebilen demektir. Kitabın ilk sözcüğü bile başlı başına önem taşır. “Divre.”  Tanrı Moşe’ye yumuşak bir söylemde bir mitsva vereceği zaman “vayomer” lafını kullanır. Daha ciddi bir durumda kullanılan ifade ise “vaydaber” şeklindedir. Her lafı, her konusu ayrı bir etik konu olan Kohelet elbette sert söylem” ifade eden “divre” sözcüğü ile başlamalıdır.

Eğer bir kişi geniş topluluklara hitap edecekse kimliği çok önemlidir. Şelomo daha ilk cümlede kimliğini “ben David – David’in oğlu” olduğunu ortaya koymaktadır. İlk cümlenin sonunda Yeruşalayim’de kral olduğu belirtilmektedir. Yeruşalayim bilgelerin şehri olarak bilinir. Gemara “avira de erets Yisrael mahkim – Yisrael’in havası dahi bilgelik verir” derken bilgeler bunun Yeruşalayim için “kol şeken” çok daha fazla olduğunu söylerler.

O çağlarda iki önemli bilgelik merkezinden söz edilir. Bir tanesi Yunanistan’da Atina ile Yeruşalayim. Atina daha ziyade “cismani” konuların bilgelik merkezi iken Yeruşalayim “ruhani” konuların merkezidir. Midraş Yeruşalayim’deki çocukların bile bilge olduklarını öğretmektedir. İşte Şelomo burada krallık yapmaktadır.

Rabiler burada klasik bir soru sorar. Şelomo “Şir Aşirim” megilasının da yazarıdır. Burada kendisinin kimliği hakkında hiç bilgi yoktur. Sadece yazarı olduğu belirtilir. “Şir Aşirim aşer liŞlomo.” Şir Aşirim Yahudi toplumunu yücelten ona cesaret veren Tanrı’nın ebedi sevgisini anlatan bir megiladır. Burada Şelomo halka cesaret vermektedir. “Şehora ani venava – kararmışım ama güzelim” derken günah işleseler bile Bene Yisrael’in Tanrı’nın gözünde güzel ve özel oldukları belirtilmektedir. Halbuki etik vereceği kitapta Şelomo halka tesir edecek bir kimlik ve tarzla konuşmalıdır. Bu yüzden kendi kimliğinin ne olduğunu daha ilk cümlede ortaya koymaktadır.

Aşkenaz ve bazı Sefarad geleneği bu kitabın Sukot bayramında okunması şeklindedir. Hayatın geçiciliğini en iyi anlatan Sukot bayramı aynı zamanda “Hag Aasif – toplama bayramı” olarak bilinir. Ürünlerini toplayan Bene Yisrael bundan elde ettikleri geliri de toplamışlar, “zman simhatenu – sevinme zamanında” bayram yapmaktadırlar. Rabiler insanların kendilerine gelmeleri ve paranın yaşamın tek hedefi olmadığını anlamaları için bu kitabın okunmasının gerekliliğini savunurlar.

Öğretmen tahtaya büyük bir “sıfır” çizer ve öğrencilere bunun değerini sorar. Öğrenciler beklendiği gibi değerinin olmadığını ifade ederler. Kohelet için “gaşmiyut” bu değerdedir. Öğretmen daha sonra sıfırın önüne “bir” rakamını ekler. Değeri olmayan sıfır birden bire değerini ona katlamıştır. Eklenen diğer “sıfır” sayıları bu değeri yüz ve daha yukarı katlara taşıyabilir. Aslında Kohelet’in anlatmak istediği de budur. Para, gaşmiyut ve benzeri değerler Tanrı yolunda kullanıldığı zaman değerini bulur. Kimse para kazanmama taraftarı değildir. Burada amaç Tanrı’ya hizmet araç ise “gaşmiyut” olmalıdır. Fizikselliğin ruhanilik yolunda kullanılması hayatımızın esas hedefini ortaya koymaktadır. 

Kohelet üçüncü cümlesinde insanın “güneşin altında” yaptığı çalışmaların, çektiği zahmetlerin getirisinin ne olduğunu sorgular. Raşi açıklamasında farklı bir boyuta durumu taşır. Vezot Aberaha ile noktaladığımız, Bereşit ile hemen yeniden başladığımız Tora bir ışıktır ve bu ışık “güneşin altında” değil güneşin üzerindedir. Raşi şu sorunun gündeme geldiğini düşünür. Tora öğrenimi yerine yaptığın cismani işlerin sana kazandırdığı şeyler nelerdir? Tora güneşin üzerindedir ve bu yaşamın asıl hedefini oluşturur. Yani hedef bu dünyadaki cismani mutluluklar değil olam aba için tanımlanan ruhani mutluluktur.

Kohelet birinci bölümünde denizlerin asla dolmadığını, gözlerin görmekten kulakların da duymaktan asla vazgeçmediğini yazarken bir türlü tatmin olmayan ve mutluluğu bulamayanların izlemesi gereken yolun fiziksellikten ziyade ruhaniyet olduğunun altını çizmektedir.

Böylelikle dördüncü senemizin de yazılarını “beezrat Aşem” tamamlamış bulunuyoruz. Hep dediğimiz gibi bilgelerin, öğretmenlerimizin, büyüklerimizin sözlerini derlemekten başka bir şey yapmadık. Çok şey öğrendik ve öğreneceğiz. Bu noktada bu fırsatı dördüncü kez bize tanıyan Hegkom ailemizin başkanı sevgili Ester Asa ve koordinatörümüz sevgili Hayim Hason’a, aksamadan her şeyin yolunda gitmesi için bizi hep yönlendiren sevgili Suzet Bennun’a, yardımları için sevgili Çela Şaboy’a ve emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunarken, Tora’nın duası ve bereketinin hep üzerimizde olmasını temenni ediyorum. Nizke leşanim rabot ve tovot.

DİVRE TORA
Rav Albert Gerşon 

TORA TSİVA LANU MOŞE MORAŞA KEİLAT YAAKOV

Tora, Moşe tarafından Yaakov ve cemaatine uygulanması için emredildi.

Rabi Yisrael Meir Akohen,  Hafets Hayim olarak da bilinir. Bir gün yeşivaya geldiğinde birkaç gencin öğrenmek yerine bahçede zamanlarını boşa harcadıklarına şahit olur ve yanlarına giderek onlara izin verirseniz size bir hikaye anlatmak istiyorum der.

Şehrin birinde, çok da akıllı olmayan biri, evinde kullanmak üzere şehrin ana tren yolundan iki tane kalası söker ve omuzuna alıp götürür. Onu gören şehir halkı elbette onu engellemeye çalışırlar ve aldığı kalasları yerine koyması gerektiğini söylerler. İçlerinden biri sert bir şekilde "seni aptal ne yaptığını sanıyorsun?  Bu hareketinle nasıl bir felakete sebep olabileceğin hakkında bir fikrin var mı?" şeklinde onu uyarır. O da cevap olarak" biraz olayı abartmıyor musunuz? Kilometrelerce tren raylarından alt tarafı iki tane kalası aldım. Nasıl bir felaket olabilir ki?"

Hafets Hayim bu örnekteki gibi Tora’mız, nesilden nesile bir zincir gibi devam etmektedir, kesintisiz öğrenilip, aktarılmaktadır. Bunun için zaman çok değerlidir. Boşa harcanan saatler aynı tren raylarından sökülen kalaslar gibi bütün sistemi bozar ve Toramız sekteye uğrar. Bu uyarı üzerine öğrenciler hemen öğrenimlerine geri dönerler. Bilelim ki Tora’mıza verdiğimiz emek kadar güçlü bir neslimiz olacaktır.

GENÇ NESİLDEN ÖĞRENİYORUZ
Beri Bahar 

“Gelsin (bu beraha) Yosef’in başına ve kardeşleri arasında seçkin olanın tepesine.” Devarim 33:16. 

Moşe, her kabileyi bireysel büyüklüklerine ve ulusal sorumluluklarına göre kutsamıştır. Yosef’e beraha verirken aynı Yaakov’un Vayhi peraşasında Yosef’e beraha verirken söylediği , “...kardeşleri arasında seçkin olan’ın…” sözlerinden bahseder. Acaba Yosef’in kardeşleri arasında seçkin olması nasıl da özel bir övgüdür?

Normalde, bir kişinin değerleri büyüdüğü ve yetiştirildiği çevreyle ilgilidir. Bir kişi doğal olarak çevresindekilere benzemeye başlar. Büyümek, yetiştirilmek için Yaakov’un evinden daha iyi bir yer yoktur. Böyle bir evde yetişen birisinin mükemmel bir insan olacağı garantiydi - aynen Yosef’in 11 kardeşi gibi! Ancak, Yosef çok küçük bir yaşta Mısır’a gönderilmişti, ahlaksızlık ve putperestliğin dolu olduğu bir yerdi ve kaşer bir çevrede büyüyebilme gibi bir lüksü yoktu. Buna rağmen, bütün bu zorluklara karşı geldi ve güçlü kalarak hepimizin bildiği o tsadik oldu. 

Birkaç erkek arkadaş bir restoranda yemek yiyip sohbet ediyorlardı. Hepsi aynı gibi gözüküyordu ve hepsi temel olarak aynı şeyi yapıyordu. Ve hepsi teker teker kalkmaya başlamıştı, sadece biri dışında, o kıpırdamıyordu ve yerinde oturuyordu. Bu kişinin neden kalkmadığını anlamaya çalışırken fark ettiler ki onun ayağı yoktu - bu yüzden hareket edemiyordu! 

Otururken hepsi aynıymış gibi gözüküyordu. Sadece hepsinin gitmesi gerektiği zaman kalkmaya başladıklarında bireysel güçleri ve zayıflıkları ortaya çıkmaya başlıyor. Yalnızca birisi rahat bölgesi dışında olunca onun gerçek gücünü görebiliriz.

TORA
(PELE YOETS’TEN DERLEMELER) 

Tora öğrenmenin keyfine varan kişi bunun maddiyattan çok daha farklı ve değerli bir mutluluk olduğuna kanaat getirir. Talmud, Midraş, Zoar ve diğer bütün Tora kaynakları insana bunun güzelliğini anlatan değerlerle doludur. Her kim ki çocuklarının bu yolda yetişmelerini isterse daha anne karnındayken bile bu konudaki tutumunu ve yolunu belirlemelidir. Her zaman çocuklarının bu mutluluğu öğrenmesi ve keşfetmesi için dua etmelidir. Tora bilginlerinden bu konuda kutsamalar almayı ihmal etmemelidir. Rabi Yeoşua ben Hananya’nın annesi gebeliğinde çocuğunun Tora dinlemesi için Tora öğrenilen yerlerde bulunmaya özen göstermiştir.