Bene-Yisrael'in Mısır'dan çıkışına izin verdikten kısa bir süre sonra, Paro onları zorla geri getirmek üzere peşlerine düşer ve Bene-Yisrael kendilerini Paro'nun orduları ile deniz arasında kıstırılmış halde bulurlar.

Lütfen Peraşa Kağıtlarını Dua Sırasında Okumayınız
Bu Hafta İçin Saatler			30 Ocak	Gelecek Hafta İçin Saatler
Şabat	Başlangıç	Bitiş	2010	Şabat	Başlangıç	Bitiş
Yeruşalayim	4:36	5:49	-----	Yeruşalayim	4:42	5:55
Tel Aviv	4:50	5:51	15 Şevat	Tel Aviv	4:56	5:57
İstanbul	5:05	5:45	5770	İstanbul	5:13	5:57
B E Ş A L A H
Hatırlatmalar   ü Tu Bişvat ü 13 Şubat Şabat: Şabat Şekalim
Bu HP  .....'nin aziz ruhuna ithaf edilmiştir.

Peraşa Özeti (Şemot 13:17-17:16)

[www.chabad.org]

 

Bene-Yisrael'in Mısır'dan çıkışına izin verdikten kısa bir süre sonra, Paro onları zorla geri getirmek üzere peşlerine düşer ve Bene-Yisrael kendilerini Paro'nun orduları ile deniz arasında kıstırılmış halde bulurlar. Tanrı, Moşe'ye asasını suyun üzerinde kaldırmasını söyler; deniz yarılarak Bene-Yisrael'in geçişine imkân tanır ve sonrasında, onları takip eden Mısır ordusunun üzerine kapanır. Moşe ve Bene-Yisrael, Tanrı'ya şükran ve övgü içeren bir şarkı söylerler.

Çölde halk susuzluk ve açlık sebebiyle çeşitli kereler Moşe ve Aaron'a şikâyette bulunur. Tanrı, Mara'daki acı suları tatlılaştırır, başka bir yerde de Moşe'nin kayaya asasıyla vurması sonucu kayadan su çıkar. Tanrı gökten Man adı verilen mucizevî bir yiyecek yağdırır. Man çöl boyunca her sabah tan vaktinden önce yağacaktır. Bunun yanında Tanrı her gece Yisrael kampına sülün sürüleri yollar.

Bene-Yisrael'e, Cuma günler iki porsiyon Man toplamaları talimatı verilir; zira Tanrı'nın tam bir iş bırakma günü olarak belirlediği Şabat günü Man yağmayacaktır. Bazıları bunu dikkate almayıp Şabat sabahı Man toplamaya çıkarlar, fakat bir şey bulamazlar. Aaron az miktarda Man alıp, gelecek nesiller için bir tanık olması amacıyla bir kaba koyar.

Refidim'de halk Amalek'in saldırısına uğrar; fakat Moşe'nin duaları sayesinde Yeoşua'nın komutasındaki ordu saldırganları bozguna uğratır.

DEVAR TORA

["Kol Hakollel" / Rabi Şelomo Jarcaig - www.torah.org]

 

Emirlere İtaat Etmek

 

"Çünkü [anlaşılan] bizi [Mısır'dan] bu çöle, tüm bu cemaati açlıktan öldürmek için çıkardınız!" (Şemot 16:3).

Bene-Yisrael aç oldukları için Moşe'den yiyecek istediler. Tanrı, onların hayatta kalmaları için, Moşe'ye gökyüzünden yiyecek yollayacağını belirterek bu şikâyete cevap verdi. Her gün her bir erkek, kadın ve çocuk için bir porsiyon Man sağlanacaktı. Şabat günü toplamalarını engellemek için Tanrı her Cuma günü çift porsiyon yollayacaktı, çünkü Şabat günü gökyüzünden hiçbir yiyecek düşmeyecekti.

Moşe Tanrı'nın kendisine verdiği bu bilgilere dair ayrıntıların çoğunu Bene-Yisrael'e anlatmış ama Cuma ve Şabat günlerine dair kısımla ilgili doğrudan açıklama yapmamıştı. Bunun yerine, halk Cuma günü de her günkü gibi birer porsiyon Man topladılar; ama bu porsiyonun mucizevî bir şekilde iki katına çıktığını fark ettiler. Bunun kerametini sormak üzere Moşe'ye başvurduklarında da Moşe onlara daha önce söylemediği bu bilgileri aktardı.

Raşi (Şemot 16:22) ilgili bir Midraş aktarır. Buna göre Moşe bu ihmali nedeniyle sorumlu tutulmuş, Tanrı'nın paylamasından muaf tutulmamıştır. Bunu pasuktaki "Tanrı, Moşe'ye ‘Emirlerim ve Öğretilerim'i yerine getirmeyi ne zamana kadar reddedeceksiniz?' dedi" (Şemot 16:28) sözlerinde görmekteyiz. Bu sözler her ne kadar, Moşe'nin Şabat hakkındaki emri açıklamasından sonra bile Şabat günü Man toplamaya çıkan insanlara yönelik ise de, doğrudan Moşe'ye hitaben söylenmiş "reddedeceksiniz" fiilinden de anlaşıldığı üzere Moşe'yi de bu çıkışmaya katmaktadır.

İnancımıza göre, Moşe insanlık tarihinde yaşamış olan en büyük peygamberdi. Bunu Tora özellikle vurgulamaktadır: "Yisrael'de, Tanrı'nın yüz yüze bilmiş olduğu Moşe gibi bir peygamber daha çıkmadı" (Devarim 34:10). Öyleyse Tanrı'nın emrini halka aktarırken sergilediği bu belirgin ihmali nasıl açıklayabiliriz?

1526-1609 yılları arasında yaşamış olan, son beş yüzyılda Yahudi düşüncesinin en önde gelen kişiliklerinden, Moravia, Posen ve Prag'da hahamlık görevinde bulunmuş olan Prag'lı Maaral, ya da gerçek ismiyle Rabi Yeuda Loewe, yukarıda aktarılan paylama sözlerinin sonrasındaki pasuğa işaret etmektedir: "Görün: Tanrı size Şabat'ı verdi; size bu sebeple Cuma günü iki günlük yiyecek veriyor" (Şemot 16:29). Burada "görme" eylemi vurgulanmıştır, çünkü dış kaynaklardan edinilen bir bilgiyle doğrudan tanık olunan bir şey mukayese götürmez. Tanrı, Bene-Yisrael'i bir yandan Şabat'a dair kurallarla yükümlü kılmışken, bir yandan da Cuma günü gelen mucizevî çift porsiyonu görmüş olduklarını da vurgulamıştır. Şimdi Bene-Yisrael, gözleriyle gördükleri Man ile ortaya konduğu şekilde, Tanrı'nın yakın nezaretine dair dersler hakkında daha yüksek düzeyli bir bilinç elde etmiştir.

Moşe'nin Şabat için Man kurallarını daha önceden açıklamama nedeni bu olabilir. Moşe'ye göre, hem Man'ın doğasıyla kendisini gösteren Tanrısal şefkate hem de Şabat kurallarına riayetin büyük önemine dair dersler, bu kavramlar hakkında her Yahudi'nin bizzat tanık olduğu bir ilk deneyimle daha kuvvetli olacaktı. Bu nedenle bu konular hakkındaki açıklamalarını söz konusu deneyimin yaşanmasının sonrasına bırakmıştı. Cuma günü iki porsiyon yağdıktan sonra yapacağı açıklama, henüz Şabat başlamadan önce geleceği için, Şabat uygulamasını da daha kuvvetlendirecekti diye düşünmekteydi.

Ancak bu düşüncesi her ne kadar Tanrı'nın kendisine verdiği emirle çok yakın idiyse de, yine de ikisi örtüşmemiştir. İyi niyetine ve içerdiği değerine rağmen, Moşe, halkı hemen ve özenli bir şekilde bilgilendirmekten geri kaldığı için Tanrı'nın paylamasından kaçamadı. Sonuç, yöntemi geçerli kılmamıştır.

Kişisel gerekçeler yazılı kanunlara ters düştüğü zaman, ciddi bir tehlike arz eder. Önümüzdeki haftalarda okuyacağımız üzere, Bene-Yisrael Sinay Dağında Tora'yı "yapacaklarına ve dinleyeceklerine" dair Tanrı'ya söz vermişlerdi (Şemot 24:7). "Dinlemek", Tanrı'nın İsteği hakkında daha geniş bir anlayış elde edebilmek üzere sorgulamada bulunabilmeye hakkımız olduğunu belirtir. Ancak bu, uygulama için bir ön şart değildir ve "yapacağız", "dinleyeceğiz"den önce gelir. Nihai sorumluluğumuz, Tanrı'nın İsteği'yle tam uyumlu olacak şekildeki bir uygulamadır - henüz bunu zekâ ve mantığımızla takdir edebilecek düzeye ulaşmamışsak bile.

İKİLEM

Bu kısımda bazı ikilemler ve sorular sunacağız. Bunları Şabat masasında ailece tartışma konusunun bir parçası yapabilirsiniz. Peraşa broşürünün sonunda bu soruya Yahudilik'in bakış açısıyla verilebilecek bir cevabı bulabilirsiniz.

 

Bazen sokakta yürürken çok küçük bir çocuğun yaya geçidinden değil de, oldukça yoğun bir caddede karşıdan karşıya geçmeye hazırlandığını görürüm. Tehlikenin farkında olmama rağmen, beni ilgilendirmeyen bir işe müdahale etmeyi tercih etmiyorum. Yapılacak en doğru şey nedir?

 

MİŞNE TORA

[Rambam'ın Sözlü Tora'nın tüm konularını kapsayan devasa kanun kodeksi Mişne Tora'nın çok kısa bir özeti. Hazırlayan: Rabi Dr. Azriel Rosenfeld]

Önemli Not: Bu yazı dizisinin amacı Tora'nın tüm kanuni konuları hakkında okuyucuya bir fikir vermekten ibarettir. Okuyucu, pratik Alaha konusunda burada yazılacak - hem de çok kısa bir özet olan - kanunları bir temel olarak kullanamayacağını bilmelidir. Alaha konusundaki pratik uygulamalar için uzman bir Haham'a danışmak gerekir.

 

Beşinci Kitap: KEDUŞA / KUTSİYET (Devam)

28. Maahalot Asurot - Yasak Yiyecekler (Devam)

 

c) Hayvanın Bedeninin Bazı Kısımları ve Karışımlar

 

Bir hayvanın veya kuşun kanını yemek yasaktır. Pasukta söylendiği gibi, "Yaşadığınız yere bağlı olmaksızın, ister kuşlara isterse de kara hayvanlarına ait olsun, hiçbir kanı yemeyin" (Vayikra 7:26). Kaşer çiftlik hayvanlarının yağlı kısmından bazı bölgeleri yemek yasaktır. Pasukta söylendiği gibi, "Sığır, koyun ya da keçi [türlerinin] her türlü içyağını yemeyin" (Vayikra 7:23). Bu evcil hayvanlar, yabani olanlardan, boynuzlarının bazı özellikleriyle ayırt edilirler. Kaşer bir hayvanın siyatik sinirini yemek yasaktır. Pasukta söylendiği gibi: "Bu sebeple Bene-Yisrael bugüne kadar, uyluk yuvasında bulunan yerinden oynamış siniri yemezler; zira [yabancı,] Yaakov'un uyluk yuvasına, yerinden oynamış sinirin olduğu yere vurmuştu" (Bereşit 32:33).

Kaşer bir evcil hayvanın etini Kaşer bir evcil hayvanın sütünde pişirmek veya o karışımdan yemek ya da satmak gibi şekillerde yarar sağlamak yasaktır. Pasukta söylendiği gibi, "Bir yavruyu annesinin sütünde pişirmeyeceksin" (Şemot 23:19; 34:26 ve Devarim 14:21). Hahamlarımız, bu kuralı her türlü Kaşer hayvan ve kuşun etiyle her türlü Kaşer hayvanın sütü için genişletmişlerdir. Bunun yanında, birlikte pişirilmeden de olsa et ve sütü beraber yemeyi yasaklamışlardır.

MODERN ÇAĞ Ve TORA

["Şabat BeŞabato" - www.zomet.org.il]

 

İnternet'ten Şarkı İndirmek?

 

Birkaç yıl öncesine kadar, bir şarkı dinlemek istediğinizde kendi kendinize onu söylerdiniz: "O zaman Moşe ve Bene-Yisrael bu şarkıyı söyleyeceklerdi" (Şemot 15:1). Günümüzde ise bir CD-ROM alabilirsiniz veya en kötüsü, şarkıyı internetten indirip kendi diskinizi oluşturabilirsiniz. Peki ama ya telif hakları?

Biraz Tora öğrenmiş biri buna âlimce bir cevap bulabilir: Ne çaldım ki? Alaha'ya göre "...ses, görüntü ve koku söz konusu olduğunda ‘meila', yani kutsal bir malın şahsi amaçla kullanım yasağı yoktur." Hatta bu kişi uzmanlığını daha da ileri götürebilir: Örneğin, alahaya göre, çalıntı bir Şofar çalan kişi, Roş Aşana'da Şofar sesi dinleme mitsvasını yerine getirmiş sayılır, zira çalma yasağının sesle ilgisi yoktur. Ayrıca, bir kişi, arkadaşını kendi mallarından yarar sağlamaktan men ettiyse bile, arkadaşı onun Şofarını kullanabilir, çünkü mitsvaların amacı fiziksel zevk ya da yarar sağlamak değildir ve bu menin çerçevesine girmeyecektir. [Böylece, bu mantıkla, biraz ileri gidersek, internetten bir şarkı indirmenin "yap" şeklinde bir mitsva olduğunu söylemeye bile kalkışabiliriz!]

Ne var ki, durum o kadar basit değildir. Eğer bir mitsva söz konusu olsaydı, sesin maddi bir yarar teşkil etmediği tezi belki işe yarayabilirdi. Ancak ses konusunda ‘meila' yasağı olmamasına rağmen, bu şekilde zevk almak yine de günahtır. Yalnızca eğer zevk insanın kendi isteği dışında geldiyse, örneğin bir kişi bir müzik dükkânının yanından geçerken kulağına müzik geldiyse, dinlemeye ve zevk almaya izin vardır. Bu Talmud'da anlatılan bir şeye benzer. Buna göre Bet-Amikdaş zamanında Yeruşalayim'deki gelinlerin özel olarak parfüm kullanmalarına gerek olmazdı, çünkü Bet-Amikdaş'ta yapılan tütsü işlemi tüm şehre güzel koku yayardı (Yoma 39b). Orada da Bet-Amikdaş'a ait bir kokudan dolaylı olarak yarar sağlamak söz konusuydu ve bu yasak değildi. Gerçekten de bu kural, maddi bir nesne değil de, ses, görüntü veya koku gibi elle tutulur olmayan şeyler için doğrudur. Öte yandan, bu konuda da bir sınırlama vardır; nitekim bir kişinin sırf tütsünün güzel kokusunu koklama amacıyla Bet-Amikdaş'a yaklaşması yasaktı (Tosafot). Sonuç olarak bu tipteki bir zevk, yalnızca açıkça niyet olmadığı ve zevkin kendiliğinden geldiği bir durumda mümkündür. Ve elbette, yukarıdaki alaha uzmanımız, internetten indirdiği şarkının ona niyetlenmeden geldiğini iddia edecek durumda değildir!

Ama uzman (!) olduğuna göre hemen teslim olacak değildir. Geçerli görünen bir tezle öne çıkabilir. Öyle ya, önceki paragraftaki kanun Bet-Amikdaş'a ait şeyler için geçerliydi. Alaha'nın Bet-Amikdaş konusunda daha titiz olması doğrudur. Ama Bet-Amikdaş için geçerli bir yasağın Bet-Amikdaş dışı için de geçerli olduğunu söyleyebilir miyiz? Ancak buna da verilecek çok basit bir cevap vardır: Bir başkasının kaybettiği bir duvar halısını bulan kişi, bunu sırf konuklarının (ve kendisinin) göz zevki için kendi duvarına asma yetkisine sahip midir? Elbette hayır! O halı onun değildir ve onu asıl sahibine iade etmekle yükümlüdür! Alaha'ya göre böyle bir durumda niyetlenmeden elde edilen bir yarar bile yasaktır.

Sonuç olarak, başka hiçbir bahane bulamadan şu sonuca ulaşmak durumundayız: İzin almadan kopyalanmış bir müziği dinlemek yasaktır.

Kaynak: Rabi Şelomo İşon, Tehumin, cilt 24, s. 96-101.

YAHUDİ EVİNİN TEMELLERİ

[Dini Uygulama Rehberi - Rabi Nisim Behar]

 

Pidyon Aben Kuralları (Devam)

1. Bir Behor'u Pidyon Aben yapma konusunda, bebek henüz Berit Mila olmadıysa bile doğumundan itibaren 31 günü geçirmemek gerekir. Fakat aynı gün içinde hem Berit Mila hem de Pidyon yapılacaksa, önce Berit Mila yapılır.

2. Behor oğlu olan bir Onen [=yedi yakınından birini kaybetmiş ve henüz gömmemiş kişi] eğer aynı günde hem, ölüsünü gömmek hem de Pidyon'u yapma imkânı varsa, gayret gösterip Pidyon'u o gün gerçekleştirmelidir. Eğer imkanı yoksa Pidyon bir gün sonraya atılır.

3. Eğer bir Avel,oğlunu Pidyon yapacaksa Şabat elbiselerini giyer ve oğlunu Pidyon yapar. Çünkü o gün onun için bir bayram günüdür.

4. Bir Behor'u babası ne doğumunun 31. gününde ne de daha sonra Pidyon yapmadıysa; o çocuk büyüyüp Bar Mitsva gününe gelince, kendini Pidyon yapmakla yükümlüdür. O Behor, bir Koen'e gider ve dua kitaplarında yer alan Pidyon Aben seremonisi yapılır:

5. Bir Behor'u Pidyon yapabilmek için, bebeğin babası bir Koen'e 5 Sela (gümüş para) vermelidir. Şehrimizde altı adet gümüş kaşık verme âdeti vardır. 5 Sela yerine bu altı kaşık verilebilir.  5 Sela değerinde başka bir şey de verilebilir. Fakat ne senet ne de kâğıt para verilemez.

6. Koen, Pidyon töreninden sonra kaşıkları veya gümüşleri çocuğa hediye olarak babasına geri verebilir. Fakat Behor'un babası, gümüşleri Koen'e Pidyon'dan sonra geri alma niyetiyle veremez [ancak Koen'in yine de bu paraları geri vermesi gelenekselleşmiştir].

7. Pidyon yapma konusunda her Koen Kaşer'dir. Fakat aynı zamanda Talmid Haham olması tercih sebebidir.

8. Bir anne oğlunu Pidyon yapmakla yükümlü değildir. Babası ölürse Pidyon Aben ile Bet Din ilgilenir.

9. Pidyon Aben'den önce, Koen, çocuğun annesine bu çocuğun rahminden çıkan ilk bebek olup olmadığını sorar. Zira anne daha önce çocuk düşürmüş, sezaryenle doğurmuş ve benzeri bir durumla karşılaşmış olabilir.

10. Pidyon Aben 10 kişilik bir Minyan ile yapılmalıdır.

 

İKİLEME CEVAP

[Rabi Mendel Weinbach / gatewaysonline.com]

 

İsrail'de yetkililer, yayaların güvenliği kampanyasında okulların çevresinde asılmış olan şu sloganı geliştirdiler:

"Dokuz yaşın altındaki çocuklar tek başlarına karşıdan karşıya geçmezler."

Bu uyarı yaya geçidinden geçmeye çalışan bir çocuk için bile geçerlidir, çünkü zarar görmeden geçeceğine güvenilemez. Sözü edilen olayda, tehlike iki mislidir, çünkü yetişkinlerin bile kırmızı ışıkta karşıya geçmekten kaçınmaları gerekir.

Bir hayat kurtarmanın mümkün olduğu durumdaki gibi, müdahale etmek tamamen "sizin görevinizdir." Bu çocuğa yaklaşıp cüretkâr planını gerçekleştirdiği takdirde, ailesinin çok üzüleceğini anlatmanız gerekir. Sonra onu elinden tutup en yakın yaya geçidine götürüp caddeyi güven içinde karşıdan karşıya geçerken ona eşlik etmeniz gerekir.

Bunu yaparak sadece olası bir trajediye engel olmakla kalmazsınız, aynı zamanda bir çocuğa değerli bir yaşam dersi de vermiş olursunuz.

Haftanın Sözü

["Shabbat Shalom Weekly" - Rabi Kalman Packouz]

 

Güneş her doğduğunda hayatınızın yeni başladığını düşünün.

 

Haftanın Peraşası'nı, t  e  b  e  r  r  u  d  a     b  u  l  u  n  a  r  a  k, ölmüşlerinin ruhuna veya hasta bir yakınının şifasına ithaf etmek isteyenlerin,  ilgililer (050 - 38 41 30) ile temasa geçmeleri rica olunur.

Peraşa kağıtları Tora ile ilgili yazılar içerdiğinden çöpe atılmamalıdır. Lütfen Geniza'ya getiriniz.