PERAŞA ÖZETİ(Bereşit 18:1-22:24)

[www.chabad.org]

Tanrı, 99 yaşındaki sünnetini takip eden üçüncü günde, Avraam Avinu’ya görünür; fakat Avraam, çöl sıcağında birden bire ortaya çıkan üç konuğa yiyecek hazırlamak üzere konuşmayı yarıda keser. Gerçekte insan kılığında melekler olan üç konuktan ilki, tam bir yıl sonra, kısır olan Sara’nın bir oğul doğuracağını bildirir. Sara güler.

Avraam, kötülükleriyle ünlü şehrin yok olmaması için Tanrı’ya yalvarır. Üç melekten ikisi, yok edilmeye mahkûm edilen şehre gelir. Avraam’ın burada yaşayan yeğeni Lot, onlara misafirperverliğini gösterir ve Sedom’lu serseri kalabalığın niyetlendiği kötülükten onları korur. İki konuk, bölgeyi tersyüz etmeye, bu arada da Lot ile ailesini kurtarmaya geldiklerini açıklarlar. Kaçtıkları sırada ateş ve kükürt yağmuru ile yok olan şehre bakmamaları söylenmesine karşın, Lot’un eşi bu uyarıya uymaz ve dönüp baktığı anda tuzdan bir sütun haline gelir.

Lot, iki kızıyla bir mağaraya sığınır. Dünyada başka kimsenin kalmadığını düşünen kızları, babalarını sarhoş edip ondan hamile kalırlar. Bu olayın ardından doğan iki oğul, Moav ve Amon uluslarının atalarıdır.

Avraam Gerar’a taşınır. Burada, kral Avimeleh, kendisini Avraam’ın kız kardeşi olarak tanıtan Sara’yı sarayına alır. Bir rüyayla, Tanrı Avimeleh’i uyararak, Sara’yı kocasına geri vermediği takdirde öleceğini söyler. Avraam, açıklama bekleyen Avimeleh’e, Sara’nın güzelliği sebebiyle kendisini öldürmelerinden korktuğunu söyler.

Tanrı, Sara’ya vermiş olduğu sözü tutar ve Avraam’ın bir oğlu olur; adını Yitshak(“gülecek”) koyarlar. Yitshak sekiz günlükken sünnet edilir. Bu sırada Avraam 100, Sara ise 90 yaşındadır. Agar ve Yişmael Sara’nın isteği ve Tanrı’nın onayı üzerine Avraam’ın evinden kovulurlar. Çölde dolaşırlarken, Tanrı, ölecek hale gelen çocuğun sesini duyar ve bir kuyu göstererek onları hayatta tutar. Avimeleh, Beer-Şeva’da Avraam’la bir antlaşma yapar ve bunun işareti olarak, Avraam Avimeleh’e yedi kuzu verir.

Tanrı, Yitshak’ı Moriya Dağı’nda(Yeruşalayim) korban olarak getirmesini emrederek, Avraam’ı sınar. Yitshak bağlanıp sunağa yerleştirilir ve Avraam, oğlunu boğazlamak üzere bıçağı kaldırır. Göklerden gelen bir ses onu durdurur; Yitshak’ın yerine, boynuzlarından çalılıklara takılmış bir koç korban edilir. Avraam, yeğeni Betuel’in Rivka isimli bir kızı olduğuna dair haber alır.

RAVLARIMIZDAN DİVRE TORA

Rav Yehuda Adoni

Avraam Avinu, Tanrı’nın ona emrettiği Berit Mila mitsvasını yerine getirdikten sonra, Elone Mamre denilen yerde ona görünür. 

Mamre, Avraam Avinu’nun üç dostundan birisinin adıydı. Avraam Avinu’nun üç dostu onlarla anlaşma yaptığı Aner, Eşkol ve Mamre idiler. Tanrı bu nedenle Mamre’nin oturduğu şehirde görünür. Avraam’ın dostu Mamren’in özelliği Avraam Avinu’ya Berit Mila Mitsvası’nı herkesin önünde yapmasını öneren kişi olmasıydı. Olay şöyle gelişir: Tanrı Avraam Avinu’ya Berit Mila olmasını emrettiği zaman Avraam Avinu bir tereddüt anı geçirir. Bilindiği gibi, Avraam Avinu’yu, Tanrı birçok kez  denemişti. O da her denemeyi tereddütsüz yerine getirmiştir. Hatta oğlunu kurban etme emrini bile. 

Avraam Avinu, Berit Mila olduğunu görenlerin, yetiştirdiği Tanrı inancına bağlı kişilerin, korkup kaçmalarından endişe eder. Bunun üzerine üç dostu Aner, Eşkol ve Mamre’ye danışır.

Aner, bu yaştan sonra nasıl Berit Mila olacaksın, zira  99 yaşındasın der. Onu caydırmaya çalışır.

Eşkol, bu emri yerine getir, ama gizlice yap, kimse görmesin der. 

Mamre ise; Tanrı’nın emridir, alenen herkesin önünde gerçekleştir der. 

Bu Tanrı’nın hoşuna gider ve O’nun adına bir ağaç diker. Elone Mamre de Mamre’nin ağacı anlamını taşır. Ağacın özelliği ise Tanrı Avraam Avinu’yu uzun yıllar yaşayan bir ağaca benzetmiştir. Yıllar geçse de yaşlansa da meyvelerini verir. Aynı şekilde Avraam’ın 100 yaşında bir oğlu olmuştur. O’da Yitshak Avinu’dur.

Beritin üçüncü günü, çok sıcak bir havada Avraam Avinu’ya üç melek görünür. Melekler insan görünümündedirler.

Tanrı güneşi yuvasından çıkarır. Yeryüzü olağan üstü sıcaktır. Kimse gelip Avraam Avinu’yu rahatsız etmesin diye Tanrı bu iklim değişikliğini yapmıştır. 

Gelen meleklerin birer görevi vardır.

Refael: Avraam Avinu’yu sağlığına kavuşturacak,

Mihael: Avraam Avinu’nun eşi Sara’nın bir yıl sonra bir oğlu olacağını müjdeleyecek,

Gavriel: Sedom ve Amora şehirlerinin yok olacağını Avraam Avinu’ya söyleyecektir.

Meleklerin birincisi iyilik, ikincisi merhamet, üçüncüsü ise yargı görevlerini yerine getirmek üzere Tanrı tarafından gönderilmişlerdi.

HAFTANIN PERAŞASI

Rav Şelomo Levinşteyn

MİSAFİRPERVERLİK ŞEHİNA’YI KARŞILAMAKTAN BİLE DAHA BÜYÜKTÜR

“Tanrı ona [Avraam’a] Mamre Düzlüğü’nde göründü ve kendisinden kısa bir mesafede duran üç yabancı gördü. [Onları] görünce çadırının girişinden, onları karşılamak üzere koştu…”

O an Avraam Avinu’nun Şehina’yı(Tanrı’nın varlığı) karşıladığı çok yüce bir andır. Bu yüzden Şehina’yı karşılarken uyulması gereken kuralları uyguluyordu.

Raşi şöyle anlatıyor: “[Avraam] ayağa kalkmak istedi, Akadoş Baruh U şöyle dedi: Sen otur ben kalkacağım, ve sen oğullarına bir işaret olacaksın gelecekte ben hakimlerin aralarında ayakta duracağım ve hakimler oturacaklar.”

Avraam neden ayağa kalkmak istedi? Çünkü alahaya göre Şehina’nın ayakta karşılanmalıdır. Sanedrin gemarasında Ay’ın kutsanması konusunda şöyle yazar: “ Rabi Yişmael’in yeşivasından bir öğreti: Yisrael oğulları göklerdeki Baba’larını yalnızca ayda bir kere karşılamayı hak etselerdi bile bu yeterdi. Abaye şu sözleri eklemiştir: Bu yüzden bunu ayakta okumalıyız.”

Bu an o kadar yüce bir an olmasına rağmen Avraam Avinu yoldan geçen üç yolcuyu görünce Akadoş Baruh U’yla olan diyaloğunu kesip yolculara döner. Buradan Hahamlarımız misafirperverlik mitsvasının Şehina’yı karşılamaktan bile daha yüksek seviyede olduğunu öğrenirler.

Buna benzer olarak çeşitli yerlerde de misafirperverliğin birçok mitsvadan daha önemli olduğunu görürüz.

“Hafets Hayim” Şabat Akşamları fakir misafirleri olduğu zaman “Şalom Alehem” şarkısını söylememeden direk Kiduş yapıp yemek yemeyi adet edinmişti. Aynı şekilde kitabı Mişna Berura’da da bunu alaha olarak getirmiştir. Şulhan Aruh şöyle der: “[Kişi] eve geldiği zaman hemen yemeğe başlamak için acele etmelidir.” Mişna Berura şu şekilde açıklar: “Yani Şabat’ı başlangıcında hatırlamak için Kiduş yapar. Eğer daha acıkmamışsa acıkana kadar Kiduş yapmadan bekleyebilir çünkü zaten Şabat’ı tefilada hatırlamıştır.” Fakat bununla kalmaz ve şunu ekler: “[Kişinin] misafiri varsa onları karşılar ve hemen yemeğe geçer.”

Hevron Yeşivası’nın Maşgiah’ı Rabi Leib Hasman bir keresinde “Hafets Hayim”e misafirleri olduğu zaman Şabat Akşamları neden “Şalom Alehem” söylemediğini sorar.

Hafets Hayim şöyle cevap verir: “Melekler acıkmazlar ve acıkmanın verdiği sıkıntıyı onlar hissetmez bu yüzden misafirler açlıklarını dindirene kadar bekleyebilirler.”

YAHUDİLİKTE KAVRAMLAR

El Gid Para El Pratikante

ŞİMON ATSADİK: 3585 [MÖ 165] yılında dünyaya gelmiştir. Honyo’nun oğludur. Bu saygıdeğer kişi hem Koen Gadol, hem de halkın lideriydi. Keneset Agedola adı verilen yüksek konseyin başkanı ve dini reisiydi. Kendisi bu kurulun üyelerinin sonuncusuydu. Onun zamanına kadar Keneset Agedola 120 kişiden oluşurdu. Fakat onun zamanında bu kurul iptal edilmiş ve 71 üyeye indirilerek Sanedrin adını almıştır. Tarihte halkı uğruna Şimon Atsadik kadar çalışan kişilerin sayısı çok değildir. Büyük bilgisiyle sadece dini konularda değil, halkın her türlü ihtiyacı için çalışmıştır. O dönemdeki düşmanlara karşı savunma amacıyla Yeruşalayim’in büyük surlarını inşa etmeyi başarmıştır. Aynı zamanda Bet- Amikdaş’ın tadilatıyla ilgilenmiştir. Şimon Atsadik Tora’yı halkın içinde yaygınlaştırmış ve öğretmiştir. Halkını seven gerçek bir liderdi. Pirke Avot’ta, onun şu öğüdü dikkatimizi çeker: “Dünya üç şeyin üzerine kuruludur: Tora, Tanrı Hizmeti ve İyilikseverlik”. Şimon Atsadik, Tanaim’in ilkidir. Sözlü Tora’yı öğrendiği şekilde, kendisinden sonrakilere aktarmıştır.

Daha sonra Keneset Agedola’nın yerini, daha küçük bir kurul olan Sanedrin aldı. 71 üyeden oluşan bu kurul da aynı amacı taşıyordu ve II. Bet-Amikdaş’taki Lişkat Agazit adı verilen bölümünde toplanırdı. Sanedrin üyelerine aynı zamanda Tanaim adı verilirdi. Çoğu Yeruşalayim’de, bazıları da Erets-Yisrael’in değişik yerlerinde yaşayan Tanalar’ın amacı, Tanrı’nın sözlerini halkın içinde yaygınlaştırmaktı. İlk Tana olan Şimon Atsadik de, Keneset Agedola’dan almış olduğu Sözlü Tora geleneğini öğrencilerine aktarmış, altı nesil boyunca süren bu aktarma süreci İlel Azaken ve Şamay’a kadar sürmüştür.

CUMA AKŞAMI SEDERİ ALAHALARI

Rav Berti De Rofe

16. Evin hanımının ekmekleri sofraya dizip üstlerini örttükten sonra iki elini masaya koyup “Vaydaber elay ze aşulhan aşer lifne Ad...” pasuğunu söylemesiyle sofraya kutsiyet iner bu yüzden bu güzel bir harekettir.                                                                                            

17. Kişi Kiduş’u şarap dolu, Pagum* olmayan bir bardakla yapmalıdır.

*Eğer bir kişi bir bardaktan şarap içmişse geriye kalan şarap pagum sayılır. Üzerine biraz şarap veya su eklenerek bu problem giderilebilir. Böyle bir eklemenin yapılmasının imkansız  olduğu durumunda ise pagum bardağa da Kiduş söylenebilir.

18. Kiduş’u söylerken herkes ayakta olmalıdır.                                                                     

19. Kiduş veya herhangi bir kutsamada kullanılacak olan bardağın içi iyice yıkanmalı, dışı 

da sudan geçirilmelidir. Ancak bardak temizse bu işlemi yapmaya gerek yoktur.

20. Kabala’ya göre bardak temiz olsa dahi yukarıdaki (19 no’lu alaha) işlemleri yapmak gerekir.

21. Şarap, bardağa olduğu gibi, yani herhangi bir ekleme yapılmadan dökülmelidir.

HAFTANIN SÖZÜ

Evinin kapıları her zaman açık ve fakirler evinin birer üyesi olsun.

Yeruşalayim’li Yose Ben Yohanan