Sevgili Sara ve Sevgili David,
Son mektubumda, Yahudilikten hayat hakkında öÄŸrendiÄŸim bazı ÅŸeylerden bahsettim. Bu mektubumda, Yahudilik hakkında hayattan öÄŸrendiÄŸim bazı ÅŸeyleri paylaÅŸmak istiyorum.
• Yahudi olmaktan ötürü asla rahatsızlık duymayın. Halkımız öyle uzun süre hayatta kalmayı baÅŸardı ve dünyaya o kadar katkıda bulundu ki, YahudiliÄŸi bir onur ve sorumluluk olarak görmeniz gerekir.
• Bazı insanlar Yahudilere hep yukarıdan bakar. Bu hep böyle olmuÅŸtur. Dik yürümemiz gerekiyor ki, yüzümüze bakabilmek için baÅŸlarını yukarı kaldırsınlar.
• BaÅŸkaları yüzünden ilkelerinizden asla vazgeçmeyin. Yahudi olmayanların ve ya dinî vecibelerini yerine getirmeyen Yahudilerin arasında olduÄŸunuz için kaÅŸerut ya da Yahudilikle ilgili diÄŸer uygulamalardan taviz vermeyin. Yahudi olmayanlar, YahudiliÄŸe saygı duyanlara karşı saygı duyar. Yahudiliklerinden rahatsızlık duyanlar ise onları rahatsız eder.
• BaÅŸkalarını asla aÅŸağılamayın. Yahudi olmak demek, Yahudi olmayanlara yukarıdan bakmaktır diye asla düÅŸünmeyin. Öyle deÄŸildir. Dindar bir Yahudi olmanın, dindar olmayan Yahudilere yukarıdan bakma hakkını size verdiÄŸini asla düÅŸünmeyin. Öyle deÄŸildir. En büyük Yahudi MoÅŸe, Tora’ya göre “yeryüzündeki en alçakgönüllü insandı.” Alçakgönüllü olmak, kendini alçaltmak deÄŸildir. Gerçek alçakgönüllülük, baÅŸkalarındaki iyiliÄŸi, kendiniz için tasalanmadan görebilmektir.
• ÖÄŸrenmeyi hiç bırakmayın. Bir zamanlar hâlâ genç görünen 103 yaşında bir kadın görmüÅŸ ve ona sırrının ne olduÄŸunu sormuÅŸtum. “Yeni bir ÅŸeyle karşılaÅŸtığımda ne olduÄŸunu sormaktan hiç çekinmem,” diye cevap vermiÅŸti. O zaman öÄŸrenmenin, yaÅŸ almakla ilgili gerçek sınav olduÄŸunu anladım. EÄŸer öÄŸrenmeye istekliyseniz, yaşınız 103 olabilir ama hâlâ genç sayılırsınız. Ama öÄŸrenmeyi istemiyorsanız daha 23 yaşında, yaÅŸlanmış olabilirsiniz.
• DoÄŸrulukla çok bilmiÅŸliÄŸi karıştırmayın. Ä°kisi, bir yerde benzer niteliklermiÅŸ gibi görünse de, aslında birbirinin tersidir. DoÄŸruluk, baÅŸkalarındaki iyiyi; çok bilmiÅŸlik ise baÅŸkalarındaki kötüyü görmektir. DoÄŸru kiÅŸi, kendinizi daha büyük hissetmenizi saÄŸlar. Çok bilmiÅŸ ise kendinizi küçük hissetmenize yol açar. DoÄŸru olan, över. Çok bilmiÅŸ, eleÅŸtirir. DoÄŸru olan, cömerttir. Çok bilmiÅŸ, isteksizce verir ve yargılar.Kendini bilmiÅŸler her türlü altyapıdan gelebilir: saÄŸ, sol, dindar, seküler... Tanımayı öÄŸrendiÄŸinizde, onlardan uzak durun. Saygı duyduÄŸunuz insanların saygısını kazanın ve geri kalanını görmezden gelin.
• Ne zaman bir mitsva yapsanız, durun ve düÅŸünün. Her mitsva’nın bize bir ÅŸeyler öÄŸretme amacı taşır. Bu yüzden durup o amacı ortaya çıkarmaya çalışmamız gerekir. Bilinçsiz Yahudilik, ruh için iyi deÄŸildir.
• Dua ettiÄŸiniz zaman, sözcüklerin anlamı üzerinde dikkatle düÅŸünün. Dua ederken, 4000 yıllık bir koronun parçası olduÄŸunuzu da hatırlayın: yüzyıllar boyunca dünyanın dört bir yanında yaÅŸayan tüm Yahudilerin seslerinden oluÅŸan bir koro. Bazıları bu duaları acı içinde iken, bazıları sürgüne gider ya da kovulurken, hatta bazıları toplama kamplarında okudu. Sözcükleri gözyaÅŸlarıyla mübarek kılınmış buduaları artık özgür bir halde söylüyoruz. Atalarımızın duaları bizim için gerçek oldu. Bu yüzden dualarımızla Tanrı’ya saygımızı gösterirken, bir yandan atalarımıza da saygı gösteriyoruz çünkü onlar olmasaydı biz bugün Yahudi olamazdık; geleneklerini günümüze taşımasaydık, umutları boÅŸa giderdi.
• Cemaate ayak uyduramıyorsanız, üzülmeyin. Kalpten söylenen bir sözcük, anlamadan ya da dikkat etmeden söylenen yüzlerce sözcükten daha önemlidir..
• YahudiliÄŸinizi paylaÅŸmaya hep istekli olun. Åžabat ya da bayramlarda evinize konuk çağırın. Haftada bir kez, sizden daha az bilen insanlarla birlikte öÄŸrenin. Maddiyat ile tinsellik arasındaki fark ÅŸudur:
Maddiyatı -zenginlik veya güç gibi- ne kadar çok paylaşırsanız, size o kadar az kalır. Oysa tinselliÄŸi -bilgi, arkadaÅŸlık ya da kutlama gibi- ne kadar çok paylaşırsanız, sahip olduÄŸunuz o kadar çoÄŸalır.
• Yahudi yaÅŸamının ayrıntıları sizi asla sabırsızlandırmasın. Tanrı ayrıntılarda yaÅŸar . Yahudilik, hakkımızmış gibi gördüÄŸümüz, sıradan ÅŸeylerdeki ÅŸiirdir; Yahudi Kanunu, gündelik yaÅŸamın kutsal koreografisidir.
• Tanrı, ona ayırdığımız alanda yaÅŸar. Yaptığımız her mitsva, okuduÄŸumuz her dua ve gerçekleÅŸtirdiÄŸimiz her öÄŸrenme eyleminde, Tanrı için bir alan açarız.