Peraşa Özeti (Vayikra 6:1-8:36)

[www.chabad.org]

Tanrı; Moşe’ye, Mişkan’daki korban ibadetini gerçekleştiren Koenler olarak, Aaron ve oğullarına görev ve haklarını bildirme talimatını verir.

Mizbeah’taki ateş her zaman yanar durumda tutulmalıdır. Bu ateşte, “Ola –Yükselen” olarak getirilen hayvanlar tümüyle, “Şelamim – Barış”, “Hatat – Hata” ve “Aşam – Suç” korbanlarının içyağları, unla yapılan Minha korbanlarından da üç parmak dolusu yakılır.

Hatat ve Aşam korbanlarının etini ve Minha korbanlarından da geri kalan kısmı Koenler yer. Şelamim korbanı, Koen’e verilen belirlenmiş parçalar hariç, korbanı getiren kişi tarafından yenir. Korbanların kutsal eti, manevi olarak saf kişiler tarafından, belirlenmiş kutsal yerlerinde ve belirlenmiş zamanda yenmelidir.

Aaron ile oğulları yedi gün boyunca Mişkan sınırları içinde kalır; bu süre içinde Moşe onları Koenlik görevine atar.

RAVLARIMIZ’DAN DİVRE TORA
Rav İsak Alaluf

Deraşa yapan her Rabi bizlere çocuklarımızı sinagoga alıştırmak konusunda sıklıkla telkinde bulunur. Gelecekte sinagog sıralarını dolu görmek ve çocuklarımızın da dua etmeyi bildiklerini görmek istiyorsak bunu gecikmeden çok küçük yaşlardan itibaren yapmalıyız.

Sinagoga gelen çocuklarımız burada nasıl davranacakları konusunda bilgili değildirler. Ancak çocuklarımız çok iyi birer gözlemcidirler. Etraflarını gözlemlerler. Kendilerine bir örnek seçerler ve onun yaptıklarını uygulamaya başlarlar. Eğer örnek seçtikleri sinagogda nasıl davranması gerektiğini, nasıl dua etmesinin lazım geldiğini bilen biri ise o çocuk zamanla sinagog adabını ve dua etmeyi öğrenecektir. Elbette başlangıçta biraz sıkılacaktır. Ancak anne babası onu her zaman teşvik etmeli ve bazı anne ve babaların yaptıkları gibi  “ne yapalım biz istiyoruz ancak çocuğu ikna edemiyoruz” polemiğini bir kenara bırakmalıdırlar. Bir işten kaçmanın en kolay yolu bunun kendisine bağlı olmayan nedenlerden kaynaklanarak başarısızlık ihtimalini öne sürmektir. Burada çocuk sözde suçludur. Ama anne baba ise sözde  masumdur. Nedense çocuğa laf geçirememektedir. Ancak aynı anne baba nedense çocukların bütün hafta sonlarını dolduracak etkinlik programını hazırlarken çocuğun ne kadar yorulabileceğini veya istemeyeceğini düşünmeden programın uygulanması konusunda ısrarcı olabilmektedir. Sinagog, dini eğitim, Bar mitsva kulübü, Talmud Tora gibi konularda ise kendi isteksizliklerini çocuk üstünden ifade etmektedirler. 

Bu arada bizler sinagogta çocuğumuza nasıl davranmalı ve onu buraya nasıl alıştırmalıyız? Bu sorunun yanıtını aşağıdaki “Haftanın Peraşası” gurubunun eski bir  broşüründe yer alan  öyküde aramaya çalışalım:

Rabi David Green bizlere güzel bir öykü anlatır: İki arkadaş oğullarının sinagoga alışmaları için sürekli olarak oğullarını her hafta sinagoga getirmektedirler. Birincisi oğlunun yanına oturması ile yetinerek kendi dualarına yoğunlaşmakta iken diğer arkadaş sürekli olarak oğlunun kelime dahi kaçırmasına tahammül etmemekte kitaptan okunan yeri sürekli olarak göstermektedir. Bu arada arkadaşını izlemekte ve neden oğluna dua etmesini teşvik edici bir harekette bulunmadığını anlamaya çalışmaktadır. Sonunda dayanamaz ve arkadaşına bir serzenişte bulunur: “Niçin oğlunu gerektiği gibi dua etmesi konusunda eğitmiyorsun? Onu sadece sinagoga gelmesini söylüyor sonra da kendi haline bırakıyorsun? Doğru dürüst dua etmesini nasıl öğrenecek?”

Arkadaşı gülümseyerek ona yanıt verir. “Ben oğlumu nasıl dua etmesi konusunda elbette eğitiyorum. Bunu oğluma duamı gerektiği gibi yaparak ve ona bir örnek teşkil ederek gösteriyorum. Büyüdükçe o bunu kendisine örnek olarak alacaktır. Sen ise sürekli olarak oğlunun başında bir nöbetçi gibi bekliyor ve kendi duanı ihmal ediyorsun. O da bir gün çocuklarına nöbetçilik yapacak ve ne yazık ki kendi dualarını ihmal edecek.

Öyküde görüldüğü gibi işimiz hiç de kolay değildir. Bu haftaki peraşamız “Tsav” emret adını taşımakta ve mizbeah altındaki ateşin her zaman yanmasının gereğini  bunun için de Kohenler’in sürekli olarak ateşi beslemeleri lüzumunu anlatmaktadır. Bu kolay bir görev değildir.

Benzer bir şekilde toplumun içindeki Tora ışığını sürekli olarak aktif halde tutmak biz anne ve babaların en önde gelen görevidir. Bu görev zordur ve Tanrı zor bir emir vereceği zaman hep aynı girişi kullanır. “Tsav” Emret! Çünkü bundan kaçış yoktur. Mizbeah’ın ateşi veya toplumun, çocuklarımızın Tora ateşi sönecek olursa bir daha gelecekten söz etmek mümkün olmayacaktır.

ŞABAT SOFRANIZA TATLILAR
BİRLİK SAYESİNDE İMHA KARARININ İPTALİ – PURİM ÖZEL
RABİ PİNHAS ERLİNGER

Purim bayramı Yahudi milletinin gençten yaşlıya, çocuk ve kadınlar olmak üzere aynı günde imha edilme, katledilme, ortadan kaldırılma günü olacaktı. Ancak Ester ve Mordehay Yahudi halkına Gökler’den gelen bu felaket kararın nedenini bulmakta gecikmediler ve her şey bir anda değişti.

Purim bayramında Yahudi halkı bir birine hediyeler gönderir, ziyafetler verir, sinagoglar Megilat Ester’i dinleyebilmek için dolup taşar. Purim bayramında diğer bayramlara nazaran halk arasındaki birlik beraberlik daha bir göze çarpmaktadır. Ancak bunun nedeni nedir?

Purim bayramını meydana getiren tüm felaketlerin başında Yahudi halkının arasındaki birlik olmama zehri yer almaktadır. Yahudilerin arasındaki aynı amaca hareket etmeme, tartışmalar, çekememezlikler onları böylesi büyük bir çukurun içine düşürmüş ve Aman’a, onları yok edebilmek için gerekli ortamı yaratmıştır.

Aman, Ahaşveroş’a Yahudi halkını yok etmek istediğini söylemeye gittiğinde ona şöyle bir ifade kullanır, “İmparatorluğunuzun tüm eyaletlerinde, halklar arasında dağınık, bölünmüş bir halk var. Yasaları tüm halkların yasalarından farklı. Kralın yasalarını da uygulamıyorlar. Onları hayatta bırakmanın  krala hiçbir faydası yok (Ester 3:8).”

Ahaşveroş da bu haberi duyunca çok sevindi, çünkü kendisi de bunu yapmak için tam da birisini aramaktaydı. Aman da bu iş için biçilmiş kaftandı.

Ester haberleri alır almaz Mordehay’a haber verir ve ona şöyle der, “Git, Şuşan’da bulunan tüm Yahudiler’i topla. Benim için oruç tutup, üç gün boyunca, gece ve gündüz, yemeyin, içmeyin. Ben ve hizmetçi kızlarım da bu şekilde oruç tutacağız (Ester 4:16).

Manot Alevi kitabının yazarı Rabi Şelomo Alevi Alkabets, imha kararını geri çevirebilmenin ilk adımının halk arasındaki birliğin tekrardan sağlamak olduğunu yazar.

Ester Mordehay’dan öncelikle halkı birbiriyle barıştırmasını, birbiriyle dargın, konuşmayan hiç kimse kalmamasını, diğerlerinin yanlışlarını tüm kalpleriyle silmelerini ister.

Böylece Purim’de neden halk arasındaki birliğe ve sevgiye bu kadar önem verdiğimiz açıklanmıştır. Halkın arasındaki ayrımcılık sadece felaketlerin, kötü kararların habercisidir.   

Ester’in halkı birliğe davet etmek için kullandığı, “Git, Şuşan’da bulunan tüm Yahudileri topla” ifadesinin dışında da birliğin önemini ima ettiği ifadeler de görmekteyiz.

Ester “Benim için oruç tutup, üç gün boyunca, gece ve gündüz, yemeyin, içmeyin” diyerek üç gün boyunca tutulacak orucu Ester’in hayatını kurtarmak için tutacaklarını ve böylece insanlar arasındaki birbirini önemseme, düşünme, umurunda olma olgularını tekrardan canlandırmayı amaçlamaktadır. Aynı şekilde, “ben ve nedimelerim de bu şekilde oruç tutacağız” ve kendimizi düşündüğümüz için değil, sizleri düşündüğümüz için tutacağız.  

Mordehay ve Ester Yahudi halkını yok etmeyi amaçlayan bu imha planını bertaraf etmenin tek yolunun halkı tekrardan birleştirip, birbirlerini sevip saymak olduğunu anladılar. Ester, Mordehay’a halkı toplattırdı, herkes birlik olup ağlamaya, dua etmeye ve birbirini affetmeye başladı. Böylece kurtuluş gelmiş oldu.

Bu değerli öğretiyle birlikte bir adım daha ilerleyebilir ve neden Purim günü sinagogları doldurduğumuzu anlayabiliriz. Purim akşamı ve sabahı olmak üzere iki kere ve şehrimiz İstanbul’da 15 Adar’da da olmak üzere toplam dört defa Megilat Ester dinleme yükümlülüğümüz vardır. Bütün cemaat sinagoglara toplandığı zaman birlik içinde yapılan dua, Tanrı huzurunda çok daha fazla kabul görür. Hatta o akşam yılın diğer akşamları sinagoga gelmeyi adet edinmemiş, Tora öğrenmeyen veya mitsvaları uygulamayan kişiler varsa bile onların da duaları da bu birliğin ve beraberliğin gücü sayesinde kabul edilir.

Böylece, “Halkının tümü tsadiklerdir (Yeşaya 60:21)” ifadesinin anlamını da daha geniş bir perspektifle anlayabiliriz: Her ne kadar halkının tümü tsadik olmasa da, birlik beraberlikleri sayesinde hataları ve günahları tsadiklerin mitsvalarının arasında görünmez hale gelmekte ve böylece herkes tsadik mertebesine yükselmektedir.

Tüm yıl boyunca tsedaka isteyen bir kişiyi, gerçekten ihtiyacı var mı yok mu diye araştırılabilir. Purim’de ise elini açan herkese kişiye geçmişini, maddi durumunu araştırmadan tsedaka vermekle yükümlüdür. Musar hahamları ise bunu şöyle açıklarlar: Purim günü elini göklere açan ve dua eden kim olursa olsun, Tanrı’ya en bağlısından en uzağına, mitsvaları yerine getiren getirmeyen herkesin istekleri yerine getirilir; Amen – Purim Sameah.

PURİM – ÇOCUKLARA ÖZEL

EĞLENME ZAMANI

(aish.com)

Purim bayramı çocuklarınızın Yahudi kimliğini oluşturabilmelerine yardımcı olabilmek için bir çok yaratıcı teklif sunar. İşte ailelerin çocuklarıyla bayramı en zevkli şekilde geçirebilmeleri için yapmaları gerekenler:

PURİM KİTABI

Öncelikle Purim’de meydana gelen olayları çok iyi bir şekilde öğrenin. Megilat Ester’in, sadece yirmi dakikada öğrenilebilecek kadar kısa bir tarihi vardır. Böylece çocuklarınızla beraber öğrenirken daha rahat olabilirsiniz. Gözlemkitap tarafından basılan Purim kitabında hem Megilat Ester’in açıklamalarını, hem de bir çok ilginizi çekeceğine inandığımız midraşları bulabilir ve çocuklarınızın sizleri dikkatli dinlemelerini sağlayabilirsiniz.

MİŞLOAH MANOT

Purim günü her kişi arkadaşına hediyeler gönderir. İşte bu hediyeleri nasıl hazırlayacağınızı anlatalım:

Öncelikle kimlere göndereceğinizin listesini yapın. Ardından yenmesi kaşerut kurallarına aykırı olmayan gofretler, şekerler satın alın ve sepetin içine dizin. Ayrıca annenizden kek hazırlamasını isterseniz, böylece gofret veya şeker satın almanıza da gerek kalmaz. Kekin veya gofretlerin yanına kaşer üzüm suyu ekleyin. Son olarak sepetinizi güzel bir fiyonkla süslendikten sonra arkadaşınıza gönderilmeye hazır hale gelmiştir. Bu şekilde iki üç tane daha sepet hazırlayabilirseniz, çok daha güzel olur.

Son olarak çocuklarınızı Purim kıyafetleriyle giydirerek arkadaşlarına veya tanıdıklarına götürün ve fotoğraf çekmeyi de unutmayın.

MATANOT LAEVYONİM

Eğer tanıdığınız ve Purim ziyafeti gerçekleştiremeyecek durumda olduğunu bildiğiniz yaşlı insanlar var ise, onları mutlu etmenin, hediyeler vermenin mitsvası çok büyüktür.

PURİM ZİYAFETİ

Sadece yiyip içmeyin. Purim ziyafetini öğretici bir tecrübeye çevirin. Önceden yaptığınız ön çalışma ile bir kaç soru hazırlayın. Doğru bilenlerin içeceklerine birkaç  damla şarap ekleyin.

İşte size birkaç örnek soru:

1)     Ahaşveroş kaç ülkeye hükmetti?

2)     Ester’in diğer isminin adı neydi?

3)     Mordehay hangi kabileye aitti?

4)     Aman’ın kaç tane oğlu vardı?

5)     Pers ülkesinin kraliçesi Ester’den önce kimdi?

6)     Kral Ahaşveroş’a kimler suikast girişiminde bulundu?

7)     Mordehay yas kıyafetleri giyince, Ester ona ne gönderdi?

8)     Kim uykusuzluk problem çekiyordu?

9)     Ahaşveroş Ester’e kraliyetinin yarısını teklif etti. Ester ne istedi?

10) Aman’ın eşinin ismi neydi?

Purim Sameah :)

Haftanın Sözü

Yahudiler için aydınlık, sevinç, neşe ve şeref vardı.

(Megilat Ester 8:16)