Aaron'a, Menora'nın kandillerini yakması emredilir ve Levi kabilesi, Mişkan'da hizmetetmek üzere göreve atanır...

Peraşa Özeti(Bamidbar 8:1-12:16)

[www.chabad.org]

Aaron’a,Menora’nın kandillerini yakması emredilir ve Levi kabilesi, Mişkan’da hizmetetmek üzere göreve atanır. Manevi açıdan saf olmadıkları için Pesah korbanınızamanında getiremeyen bir grup Yahudi’nin “Bu mitsvadan neden mahrum kalalım?”ricasına cevaben ikinci bir Pesah korbanı (Pesah Şeni) tesis edilir. Tanrı,Bene-Yisrael’in çölde yolculuk ederken ve kamp kurarken uyacakları düzenhakkında Moşe’ye talimat verir. Halk yaklaşık bir yıl boyunca kamp kurduğuSinay Dağı’ndan bu düzenle ayrılır.

Halk“gökten yağan ekmek” (Man) konusunda memnuniyetsizdir veMoşe’den kendilerine et temin etmesini ister. Tanrı bu amaçla halka sülünler gönderir. Moşe, halkı yönetme yükünükendisiyle paylaşmaları için, ruhu ile aydınlattığı yetmiş yaşlı kişi seçer.Miryam, Moşe hakkında olumsuz konuşur ve tsaraatla cezalandırılır; Moşe onuniyileşmesi için dua eder ve bütün halk yedi gün boyunca Miryam’ın iyileşmesinibekler.

GEÇMİŞ YILLARDAN

[Haftanın Peraşası – Beaaloteha 5759]

[“Drasha” – Rabi Mordehay Kamenetsky / www.torah.org]

Tatlıhatıralar kolay kolay yok olmaz. Acı hatıralar için de durum aynıdır.Bene-Yisrael’in, çöldeki yolculukları boyunca yedikleri mucizevi yiyecek Manile ilgili şikayetlerinin sebebi de budur. Man, üç milyonu aşkın bir nüfusasahip bir halkın yiyecek ihtiyacını karşılamak üzere her gün gökten yağanmucizevi bir besindi. Kişniş otu tohumuna benzer bir şekle sahipti, kristalgibi parıldamaktaydı ve mucizevi bir özelliğe sahipti. Yiyen, düşündüğüherhangi bir yiyeceğin tadını alabiliyordu. Biftek düşünen bir kişi biftek tadıalabiliyordu. Eğer düşünce menüsünde dondurma varsa, Man’ın tadı hemendondurmanınkine dönüşüyordu.

Ancakküçük bir istisna söz konusuydu. Her ne kadar Man çeşit çeşit yiyeceğin tadını,sadece yiyen kişinin düşüncesine bağlı olarak alabiliyor idiyse de, aklagelebilecek her türlü yiyeceğin tadına sahip olamıyordu. Bu birkaç istisnaarasında soğan, sarımsak ve bazı başka bitkiler sayılabilir. Tanrısal kabiliyetsınırlanmış değildi, ancak Tanrı’nın merhameti, bu metamorfoz sürecinin önünegeçmişti. Soğan ve sarımsak, süt veren anneler için en iyi yiyecekler sayılmaz.Ve hamile ya da süt veren bir kadının bu yiyeceklerin zararlı olabilecek tatlarınıdüşünmesi durumunda, bu belki de çocuğa zarar verebilecektir. Tanrı bu sebeplebu Man’ın bu tadları almasını sağlamamayı uygun görmüştür… Ve halk şikâyete başlamıştır.

 “Mısır’dabedava yediğimiz balığı hatırladık - … ve soğanları  ve sarmısakları! Ve şimdi canımız kurudu,hiçbir şey yok; gözlerimiz sadece Man’ı bekliyor” (Bamidbar 11:5-6).

Herne kadar bu şikâyet kendi içinde biraz abartılı ise de merak etmemek eldedeğildir. Tanrı’nın verdiği özellik sayesinde gurmelere layık sayısız yiyeceğintadını, sadece düşünce ile alabilen bir yiyecek söz konusudur. Öyleyse acabaTanrı Man’ın farklı kişiler için farklı özellikler yansıtmasını nedensağlamamıştır? Sarımsak ve soğan, bazı özellikleri itibariyle sadece hamile yada yeni doğurmuş kadınlara zararlı olma ihtimalini taşıdıklarına göre, enazından bu durumda olmayan kişilerin suçu nedir? Acaba bu zevkten neden onlarda mahrum edilmektedirler?

Rabi Dr. AvraamTwerski, “Not Just Stories” adlı kitabında Kobrin’li Rabi Moşe ile ilgili birolay anlatır. Takipçilerinden Reb Yitshak ekonomik olarak oldukça zordurumdadır. Yeteri kadar para kazanamamakta, çocuklarını doyurabilmek içinyeteri kadar yiyecek temin edememektedir ve bunun yanında, evlendirilmeyibekleyen iki kızı vardır. Reb Yitshak’ın karısı birçok kez, kendisinden Kobrin Rabisi’bebaşvurmasını ve en azından bir beraha rica etmesini istemiş, fakat ne var ki,Reb Yitshak, Rabi’nin yanına her geldiğinde isteğini iletmekten son andaçekinmiştir.

Sonunda bir günReb Yitshak tüm cesaretini toplayarak Rabi’ye gider ve biraz olsun para sahibiolabilmek için beraha ister. Rabi Moşe kendisine berahayı vermeyi kabul eder;fakat bir şartı vardır. Reb Yitshak’a iki altın para verir ve bu paraylaalınabilecek en iyi yiyecek ve içeceği satın almasını ister. “Ancak” diye ekler Rabi; “karın ve çocukların bu ziyafetten bir lokmabile olsun faydalanmayacaklar. Tek kırıntı bile… Hiçbir şekilde bu olmamalı.Parayı bitirdikten sonra buraya geri gel.”

Sonraki birkaçgün, Reb Yitshak için tam birer işkencedir. Açlıktan kırılan ailesi kendisinesoru dolu gözlerle bakarken Reb Yitshak satın almış olduğu en iyi yiyecekleriyemektedir. Midesi iyice rahatsız olmuştur. En lezzetli yiyecekler onun içinhiçbir şey ifade etmemektedir. Kendisi en iyi yiyeceği yerken ailesini çaresizbir şekilde seyretmek içini burmaktadır. Reb Yitshak, bu sahneyi görmektenseTanrı’ya ruhunu alması için yalvarır.

Para bitinceReb Yitshak Rabi Moşe’ye geri gelir. “Yitshak”der Rabi. “Sana istersen hemen istediğinberahayı verebilirim. Ama acaba sen, başka insanların bu servete sahipolmadıklarını bile bile bu berahayı kabul etmeye hazır mısın? Son birkaç günyaşadığın tecrübe, yeteri kadar servete sahip kişiler için bir dersniteliğindedir. Şimdi bir daha soruyorum. Yitshak; zengin olmaya hazır mısın?”Reb Yitshak kesin ve net bir sesle, “Kesinliklehayır!” cevabını verir ve evine döner.

Bir süre sonraReb Yitshak, Rabi’nin yine de verdiği berahadan sonuç alır; fakat aile, diğerinsanların çektiklerini her zaman akılda tutar.

Man,kendine has özelliklerle gökten yağıyordu. Ve sayısız mükemmel tadıalabiliyordu. Fakat Man’ın nimetlerinden tümüyle yararlanma ayrıcalığı halkınsadece bir bölümüne ait olmamalıydı. Eğer çocuk bekleyen ya da emziren kadınlarbazı yiyeceklerden paylarını alamıyorlarsa, onların eşleri ve halkın diğerbireyleri de aynı kısıtlamaları paylaşmalıydılar.

Vebir süre için soğan ve sarımsaksız yaşamak hiçbir önemli sıkıntıya yolaçmayacakken, hayatın en basit sıkıntılarında dahi olsa diğer insanlarla ortakbir yan bulmak önemlidir. Çünkü gerçek paylaşım, en küçük rahatsızlıklarda bileacıya ortak olmakla mümkündür.

Bene-Yisraelbir bütün halinde çölde ilerlerken sürekli olarak insanlık dersleri dealıyorlardı. Hayatın bazı baharatlarından yoksun da olsalar, bunun karşılığındabirbirlerine bağlanmayı öğreniyorlardı. Çünkü ancak kendi arasında uyumsağlayan bir halk, gerçekten halktır.

AFTARA ve ÖTESİ

[Rabi Reuven İbrahimof – www.haftorahman.com]

Bu hafta aftara: Roni Vesimhi

Aftara’nınKonusu: Aftara, Yisrael halkının 70 yıllık Babil sürgününden dönmesiylebaşlar. II. Bet-Amikdaş’ı inşa etmek için Pers topraklarından geridönmektedirler. Yisrael halkı Pers ülkesini büyük bir mutlulukla terk etmiş ve kendivatanına gelmiştir. Ancak tek gördüğü şey moloz ve enkazdır. Peygamber Zeharyacesaretleri kırılan kardeşlerinden hüznü kovar ve şöyle haykırır: “RoniVesimhi Bat Tsiyon… – Şarkı söyle ve neşelen ey Tsiyon kızı; çünkü işte,geliyorum ve senin içinde barınacağım, diyor Tanrı.” Zeharya, halkaBet-Amikdaş’ın tekrar inşa edileceği ve eski görkemine tekrar kavuşacağı içinsevinmesini söyler. Bunu kutlamaları gerekmektedir, çünkü bir kez daha Tanrı’nınyanında olacaklardır ve bu çok müstesna bir fırsattır. Zeharya daha sonradünyadaki bütün milletlerin toplanıp kutlamaya katılacağını söyler.

Aftara’nınikinci kısmı, Satan’ın, Koen Gadol Yeoşua’yı, kendi çocuklarını Tora’ya uygunbir şekilde yetiştirmemekle suçlamasını anlatır (oğullarından ikisi karışıkevlilik yapmıştır). Tanrı’nın bir meleği Yeoşua’yı savunmaya gelir vesuçlamaları çürütür. Melek daha sonra Tanrı’ya hizmet etmeye kararlı olmasıiçin Yeoşua’yı teşvik eder. Melek yedi gözü olan bir taştan söz eder. Bu taşhakkında birçok Kabalistik açıklama vardır. Bunlardan bir tanesine göre, “birinşaat taşının” altı yüzü, yani altı fiziksel boyutu vardır ve yedincisifiziksel olmayan manevi boyuttur. Bu taş II. Bet Amikdaş’ın tekrar inşası içinkullanılacaktır. Aftara Zeharya’nın Menora ile ilgili bir vizyonunu anlatarak devameder. Peygamber Zeharya bir Menora’nın üzerinde asılı duran bir zeytin ağacıgörür ve bir melekten onu yorumlamasını rica eder. Cevap olarak, halkın, ordugücüyle değil, sadece Tanrı’nın Ruhu sayesinde kurtulacağını öğrenir.

Yerve Zaman: Zeharya’nın peygamberliği yaklaşık 2500 sene önce Yeruşalayim’degerçekleşmiştir.

Aftara’nınPeraşa ile bağlantısı: Peraşa Mişkan’da ve Bet-Amikdaş’ta Menora’nıngündelik olarak yakılması konusuyla başlamaktadır. Aftara da bir Menoravizyonunu ve meleğin bu görüntü hakkındaki açıklamasını anlatır.

Zeharya Kitabından Ünlü Sözler: “VeayaAşem LeMeleh Al Kol Aarets Bayom Au Yiye Aşem Ehad, Uşmo Ehad – Tanrı tümdünya üzerinde Kral olacak; o gün Tanrı Bir, İsmi Bir Olacak.” Bu cümle AlenuLeşabeah duasının en sonunda söylenir.

Aftarave Peraşadan Ders:LoBehayil Velo Bekoah, Ki İm Beruhi. (Kuvvetle değil; güçle değil –Ruhum’la.) Zeharya’nın vizyonu bize başarının kendi bireysel gücümüzlegelmediğini, ancak Tanrı’nın Ruhu sayesinde geldiğini öğretir. Bu aftara Hanukabayramına rastlayan Şabat günü de okunur ve bu mesaj, düşman ordularına karşıelde edilen mucizevi zafer için de doğru perspektifi sunmaktadır.

ŞABAT ALAHALARINA GİRİŞ

[Rabi Daniel Schloss – www.pidyon.org]

Şabat alahalarıyla ilgili bu yazı dizisiMişna’da (Şabat 7:2) listelenen 39 melahaya dair temel prensipleri, Rabinikyasaklamalarla birlikte ele alacaktır. Bu dizi Şabat kanunlarını orijinalkaynaklarından öğrenmenin yerini tutma amaçlı değildir. Amaç, Şabat’ın ayrıntılıkanunlarını anlamakta, hatırlamakta ve uygulamakta yardımcı olacak bir rehbersunmaktır. Şabat çok önemli bir konu olduğundan, burada yazılanlardanuygulamasal sonuçlara varılmamalı, çıkabilecek sorularda bir Rav’abaşvurulmalıdır.

Melaha38: MAKE BEPATİŞ – Son Çekiç Darbesi (Devam)

Gezeralar(Devam):

2. Bireşyayı, Tora tarafından yasaklanan şekilde onarmaya yol açan eylemler:

a. Müzik yapmak. Çünkü kişi, örneğin bir tel kopmasıdurumunda bir müzik aletini onarmak durumunda kalabilir.

1. Bir müzikaleti ile ses çıkarmak her durumda yasaktır.

2. Müzikaleti sınıfında olmayan bir araç kullanarak – örneğin bir kaşıkla bardağavurmak gibi – yalnızca aşağıdaki 3 durumda yasaktır:

- Amaç sadecedikkat çekmek değil, müzik yapmaksa ve

- Çıkan ses normalde(yani hafta içinde) çıkarıldığı şekilde çıkarılmışsa ve

- Müzikal veyaritmik bir ses yaratılmışsa.

Örneğin, kişi sessizlik istemek için kaşıkla bir bardağavurabilir, ama sırf ses çıkarmak için de olsa bir gitar kullanamaz.

b. Bazı yetkililere göre, el çırpmak veya ayak vurmak gibi,günümüzde normal şekilde yapıldığı üzere bedeni kullanarak ritmik bir ses çıkarmakda yasaktır.

c. Karmaşık hareketlerle dans etmek yasaktır, çünkü bumüzik yapmaya yol açabilir. (Tüm fikirlere göre, Simhat Tora’da, Tora’nınşerefine yapıldığı zaman, dans etmeye ve el çırpmaya izin verilir.)

d. Yüzmekyasaktır, zira kişinin sal yapmasına yol açabilir.

DEVARTORA

[RabiDr. Avraam J. Twersky]

Peraşada,bazı kişilerin ölü bedenlerle temas ettikleri için tame oldukları ve bunedenle Pesah-korbanını gerçekleştiremedikleri anlatılmaktadır. Bu kişiler Moşe’yeşikayette bulunurlar:

“Bizölü nedeniyle tameyiz. Neden Tanrı’nın korbanını Bene-Yisrael ilebirlikte vaktinde getiremeyip kayba uğrayalım?”

Moşe’nincevabı “Bekleyin ve Tanrı’nın hakkınızda ne emredeceğini öğreneyim” şeklindeolur (Bamidbar 9:7-8).

Raşi biryorumda bulunmaktadır: “Doğrudan Tanrı’ya başvurup bir cevap alabileceğikonusunda kendini güvende hisseden faniye ne mutlu!”

Ama Şinuv’luRabi Yehezkel sorar: Tora Moşe’nin yeryüzündeki en alçakgönüllü insan olduğunusöylediğine göre (Bamidbar 12:3), Moşe’nin her arzu ettiğinde Tanrı ileserbestçe konuşabileceğini hissetmesi onun mütevazı karakterine aykırı değilmidir? Bu kadar alçakgönüllü bir insan kendinden nasıl bu kadar emin olabilir?”

Moşe,Pesah-korbanı ibadetine katılamadıkları için bu insanların kalplerinin ne kadarkırıldığını gördüğü zaman, onların Tanrı’ya hizmet etmeyi içtenlikle arzuetmeleri nedeniyle İlahi bir cevabı hak edeceklerinden emindi. Başka birdeyişle Moşe “kendinden” emin değildi. “Bekleyin ve Tanrı’nın hakkınızda neemredeceğini öğreneyim” şeklindeki sözleri onun kendi değil, o insanların liyakatineolan güvenini yansıtmaktaydı.

ALİHOT OLAM

[Sefer Yalkut Yosef – Rabi YitshakYosef]

CemaatleBirlikte Dua Etmek (Devam)

1. Dokuz kişi birlikte Amidasöylemişse ve geç gelen onuncu bir kişi, onlara katılıp Amida’nın tekrarındahazanla kelime kelime birlikte söyleyerek dua etmek istiyorsa, her ne kadar butekrar sırasında hazanın berahalarına sadece sekiz kişi Amen cevabıverebilecekse de, bu kişi minyana katılır ve Amida’nın tekrarı, Keduşada [ve eğer Koen varsa Birkat Koanim de] dâhil olmak üzere birlikte söylenir.

2. Bir evde toplanan onkişilik bir minyanda dokuz Yisrael bir Koen varsa ve o binada bir ölüvarsa, Koen, minyanın bozulması pahasına dışarı çıkmalıdır [zira birKoen’in bir ölüyle aynı çatı altında bulunması yasaktır].

3. Doktorun talimatınedeniyle evinden yarım saati aşkın bir süre çıkması yasak olan bir kişi, busüre zarfında Tora’nın okunuşunu değil, cemaatle birlikte dua etmeyi tercihetmelidir.

4. Kadınlar minyanladua etmekten muaf olduklarından minyanı tamamlamazlar. Ancak buna rağmenbazı otoriteler, bir kadının, duasını erkeklerden oluşan bir minyanınbulunduğu bir ortamda yapmaya gayret etmesinde ilave bir mitsva olduğugörüşündedir. Ancak eğer bir kadın sinagoga geldiğinde dua sırasında sohbetolacağından şüpheleniyorsa, sinagoga gitmemeyi tercih etmesi gerekir, zirabunda bir yükümlülük yoktur. Benzer şekilde, bir kadının sırf cemaatle birliktedua etmek için sinagoga gitmesi evin düzeninde, çocukların bakımında vs.aksamalara yol açacaksa, sinagogda dua etmeyip evindeki düzeni sağlaması dahadoğrudur.

5. Bir minyanda duaeden on kişinin aynı yerde durmaları gerekir. Yandaki bir odada dua eden kişi,içerdekilerle birbirlerini görüyorlarsa bile o minyanın parçası sayılmaz[ama birbirlerini görüyorlarsa duaları “cemaatle birlikte edilmiş dua”sınıfında sayılır]. Arada sadece camdan bir bölme varsa bile iki farklı odadabulunan kişiler birlikte bir minyan oluşturamaz.

6. Her halükârda, bir kişiherhangi bir nedenle kadınlara ait bölümdeyse (Ezrat Naşim) ve orada birpencere veya ayıraç içinden yüzünü sinagogdaki topluluğa gösteriyorsa, onkişiyi tamamlar. Eğer toplulukta on kişi varsa ve kendisi de onlarla birliktedua ediyorsa, duası cemaatle birlikte edilmiş sayılır. Yine de, eğer oradaninip kolayca cemaate katılabilecekse bunu yapması tercih edilir, çünkü yukarıdaverilen kuralla hemfikir olmayan otoriteler vardır. Kadınlara ait bölümde bulunankişi bir Koen’se, oradan Birkat Koanim söyleyemez.

Haftanın Sözü

[www.aish.com]

Çocuğunuzaverebileceğiniz en güzel hediye kendi varlığınızdır.